Σωτήρης Παναγιώτης

Μια σημαντική έκδοση, που μόλις κυκλοφόρησε, μας επιτρέπει να στοχαστούμε τη σχέση, πιο σωστά την ενδεχόμενη ασυμβατότητα, ανάμεσα στον καπιταλισμό και στη δημοκρατία, σε πείσμα μιας κυρίαρχης αντίληψης ότι είναι ακριβώς ο καπιταλισμός που εγγυάται τη φιλελεύθερη δημοκρατία. Αναφέρομαι στη συλλογή κειμένων του Καρλ Πολάνυι με τίτλο «Ο φασιστικός ιός. Κείμενα της περιόδου 1923-1960», που […]

Η χρονική απόσταση από τη δικτατορία και το γεγονός ότι εδώ και χρόνια η πολιτική σκηνή δεν κυριαρχείται από πρόσωπα που ήταν πολιτικά ενεργά στην περίοδο εκείνη, συμπεριλαμβανομένης της σταδιακής απόσυρσης της «γενιάς του Πολυτεχνείου», την έχει καταστήσει πια τμήμα ενός παρελθόντος αρκετά μακρινού, κάτι που υποδηλώνει και η απροθυμία να θεωρήσουμε ότι είμαστε ακόμη […]

Ενα βιβλίο που συνέγραψε ο καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Νίκος Παναγιωτόπουλος και ένας τόμος τον οποίο διηύθυνε, έρχονται να δώσουν μια εικόνα της ελληνικής κοινωνίας που συνήθως απουσιάζει από τη δημόσια σφαίρα. Το πρώτο, με τίτλο «Οι αφανείς», αποπειράται μια κοινωνιολογία των λαϊκών τάξεων στην Ελλάδα. Ο δεύτερος που έχει πραγματοποιηθεί με τη συμμετοχή […]

Δεκαετίες τώρα η ευελιξία αντιμετωπίζεται ως αυτονόητη παράμετρος των εργασιακών σχέσεων και της απασχόλησης. Πρώτα, διαμορφώθηκε μια ολόκληρη φιλολογία για το πώς το μεγαλύτερο πρόβλημα της οικονομίας ήταν η υποτιθέμενη ακαμψία των εργασιακών μορφών, που δέσμευε τις επιχειρήσεις και δεν τους επέτρεπε να κάνουν τις επενδύσεις που θα ήθελαν ή να προσλάβουν τους ανθρώπους που […]

Η εικόνα ενός τεράστιου ακινητοποιημένου πλοίου κοντέινερ στη Διώρυγα του Σουέζ και ο παγκόσμιος πανικός που δημιούργησε όχι μόνο για τη διαθεσιμότητα κρίσιμων προϊόντων (από καύσιμα και χαρτί υγείας, έως σεξουαλικά βοηθήματα όπως έσπευσαν να μας ενημερώσουν), αλλά και για τη συνολική συνθήκη της παγκόσμιας οικονομίας ήρθε να υπογραμμίσει πόσο καθοριστικές είναι για τον σύγχρονο […]

Η 18 Μαρτίου 1871 σηματοδοτεί την εκκίνηση μιας μοναδικής ιστορικής εμπειρίας που αποτελούσε μια εντυπωσιακή ιστορική καινοτομία, ένα ιστορικό ρήγμα, η πραγματική σημασία του οποίου δεν θα αποτυπωνόταν μόνο στη συλλογική μνήμη των υποτελών τάξεων, όσο και στον τρόπο που θα λειτουργήσει ως σημείο αναφοράς για μερικές από τις επαναστάσεις του 20ου αιώνα. Η σημασία […]

Η συζήτηση των τελευταίων ημερών γύρω από την απεργία πείνας του Δημήτρη Κουφοντίνα επανέφερε στο προσκήνιο μια μνήμη με την οποία ακόμη προσπαθούμε να αναμετρηθούμε τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Δυτική Ευρώπη, αυτή των πολιτικών οργανώσεων που επέλεξαν τον δρόμο της ένοπλης πάλης. Επιλέγω να πω εξαρχής ότι είναι μια δύσκολη μνήμη, παρότι υποτίθεται […]

Η μεγάλη αναστάτωση που προέκυψε με αφορμή τους περιορισμούς που επιβάλλουν μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε προσωπικές σελίδες και αναρτήσεις που αναφέρονται στην απεργία πείνας του Δημήτρη Κουφοντίνα, επειδή «παραβιάζουν τους όρους της κοινότητας», επανέφεραν στο προσκήνιο τα προβλήματα που δημιουργεί το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος αυτού που αποτελεί τη σφαίρα της δημοσιότητας διαμεσολαβείται από […]

Η έκθεση της επιτροπής που είχε διαμορφώσει το παγκόσμιου κύρους ιατρικό περιοδικό «The Lancet» για την αποτίμηση των πολιτικών για τη δημόσια υγεία στην εποχή του Ντόναλντ Τραμπ ήρθε να επιβεβαιώσει ότι ο συνδυασμός ανάμεσα στις φορολογικές διευκολύνσεις για τις επιχειρήσεις και τους ανθρώπους με υψηλά εισοδήματα, με τις συνεπακόλουθες περικοπές στα προγράμματα για τη […]

Ο σχηματισμός της κυβέρνησης Ντράγκι αντιμετωπίστηκε εντός και εκτός της Ιταλίας ως μία «σωτήρια» παρέμβαση για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που έχει μπροστά της μια από τις μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης. Σε αυτό συνέβαλε και ο τρόπος που ο Μάριο Ντράγκι περιβάλλεται από το ιδιότυπο φωτοστέφανο του «σωτήρα του ευρώ», με βάση την επιμονή του […]

Μία από τις χειρότερες παρενέργειες των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας είναι ότι αυτά σε αρκετές χώρες σήμαναν την αναστολή των κινητοποιήσεων που ήταν σε εξέλιξη σε σχέση με την επικείμενη κλιματική καταστροφή και οι οποίες είχαν αρχίσει να υπερβαίνουν τα όρια της απλής διατύπωσης αιτημάτων και έπαιρναν έναν όλο και πιο μαζικό […]

Λίγες μέρες μετά τη δολοφονία του Σαμουέλ Πατί και τον εύλογο αποτροπιασμό που προκάλεσε, ο γάλλος υπουργός Παιδείας Ζαν-Μισέλ Μπλανκέ μίλησε για έναν «ισλαμοαριστερισμό» που λυμαίνεται τα πανεπιστήμια, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι ο δολοφόνος του Πατί είχε επηρεαστεί από τους ανθρώπους που είχαν ενθαρρύνει αυτή τη «διανοητική ριζοσπαστικότητα» και επιμένοντας ότι υπάρχουν στη γαλλική ανώτατη εκπαίδευση […]

Η συζήτηση γύρω από το Ολοκαύτωμα συχνά επιστρέφει στο θέμα του ανείπωτου, ως τον μόνον τρόπο για να αναμετρηθούμε με το μέγεθος της φρίκης και της βαναυσότητας, αλλά και ως μια αναγκαία οριοθέτηση απέναντι στον κίνδυνο μιας σχετικοποίησης που θα οδηγούσε τελικά στην υποβάθμιση της ίδιας της σημασίας του. Ομως, την ίδια στιγμή το Ολοκαύτωμα […]

Η ελληνική κοινωνία ζει τη δική της #MeToo στιγμή και αναμετριέται με μια πραγματικότητα, ταυτόχρονα φανερή και αποσιωπημένη, σεξουαλικής βίας, κακοποίησης και βιασμού εντός πεδίων όπου η οικονομική, διοικητική, ακαδημαϊκή ιεραρχία συνδυαζόταν με μια βάναυση αντίληψη των έμφυλων ρόλων. Ο τόνος και οι αντιδράσεις δείχνουν μεγαλύτερη επίγνωση του μεγέθους του προβλήματος σε σχέση με τις […]

Τις μέρες αυτές αρκετοί θυμήθηκαν το βιβλίο των Steven Levitsky και Daniel Ziblatt «Πώς πεθαίνουν οι δημοκρατίες» που κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 2018, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση του Ανδρέα Παππά. Πράγμα λογικό, εάν αναλογιστούμε ότι το βιβλίο επικεντρώνει στην απειλή για τη δημοκρατία που αποτελούν οι λαϊκιστές, δημαγωγοί και τελικά αυταρχικοί πολιτικοί. Και […]

Στη δημόσια συζήτηση η έννοια της αξιοκρατίας επανέρχεται πολύ συχνά και τις περισσότερες φορές παρουσιάζεται ως συνώνυμη της προόδου, ιδίως σε μια χώρα που έχει μακρά παράδοση ευνοιοκρατίας και νεποτισμού. Μάλιστα, εμφανίζεται ως ένας μηχανισμός κοινωνικής δικαιοσύνης, εφόσον η βελτίωση της ζωής και της κοινωνικής θέσης στηρίζεται αποκλειστικά στην προσπάθεια και τις δεξιότητες. Ακόμη και […]

Μια πολύ ενδιαφέρουσα ανταλλαγή απόψεων για το διακύβευμα της μνήμης και την αναμέτρηση με τον ιστορικό αναθεωρητισμό έγινε πρόσφατα στη New York Review of Books. Τη συζήτηση άνοιξε μια παρέμβαση της Ντουμπράβκα Ούγκρεσιτς. Η κροατικής καταγωγής συγγραφέας και δοκιμιογράφος, πολύ γνωστή για την πολεμική της ενάντια στο κύμα εθνικισμού που διέλυσε τη Γιουγκοσλαβία και την […]