ΤΑ ΝΕΑ

Οι πολίτες που θα παρακολουθήσουν τις εργασίες της Ολομέλειας περιμένουν από την αντιπολίτευση να ασκήσει υπεύθυνο έλεγχο στα πεπραγμένα της κυβέρνησης. Και ταυτόχρονα, αναμένουν από τους κυβερνώντες ειλικρινή λογοδοσία για τα λάθη και τις παραλείψεις όχι μόνο της μοιραίας βραδιάς αλλά και της μεθεπόμενης ημέρας.

Δεν υπάρχει πολίτης που να μη θέλει να μάθει τι συνέβη εκείνο το μοιραίο βράδυ κι έχασαν τη ζωή τους 57 άνθρωποι. Δεν υπάρχει ούτε ένας ανάμεσά μας που να μην επιθυμεί να πέσει άπλετο φως στην υπόθεση και να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι για τον θάνατο των συνανθρώπων μας – είτε διαδηλώσει, είτε όχι.

Είναι σοβαρή πλευρά της ασφάλειας η επιθεώρηση και όλες οι παράμετροι που η σύμβαση βάσει διαγωνισμού προβλέπει. Και προφανώς δεν έχει να κάνει απλώς με την αισθητική των πεζογεφυρών μα με ένα καλώς εννοούμενο υψηλό επίπεδο ασφάλειας και λειτουργικότητας και βέβαια αποτρέπει και προλαμβάνει καταστάσεις, που φτάνουν ως και τη διακινδύνευση της ανθρώπινης ζωής.

H «ιδιότυπη» άποψη του προέδρου Τραμπ για τη δημοκρατία, τους νόμους, τους θεσμούς και το διεθνές δίκαιο είναι γνωστή. Και εξηγεί τόσο την υποστήριξή του προς τους εισβολείς του Καπιτωλίου, τον Ιανουάριο του 2021, όσο και τη συμπάθεια, αν όχι θαυμασμό, που τρέφει για τους ηγέτες που διοικούν με αυταρχικό τρόπο. Γνωστή επίσης είναι και η προτίμησή του να προσεγγίζει όλες τις κρίσεις από οικονομική σκοπιά. Εχει το Ισραήλ πρόβλημα με την ασφάλειά του; Θα αδειάσει η Γάζα από τους Παλαιστινίους και θα μετατραπεί στη «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής»!

Να συμφωνήσουμε πως παρά τα ελλείμματά της η Ευρώπη δεν έχει χώρο σε τούτο το μομέντουμ να αποστέλλει εικόνα σύγχυσης που την τραυματίζει περισσότερο. Ποιο μομέντουμ; Μα τη στιγμή τούτη όπου φαίνεται πως επανακαθορίζεται με στρατηγική των ΗΠΑ μια συνολική γεωπολιτική αρχιτεκτονική με άξονα τη νέα σχέση της υπερδύναμης με τη Ρωσία και το νέο τοπίο μετά την ουκρανική εμπλοκή και τη ρωσική εισβολή. Οι διασκέψεις με πρωτοβουλία Μακρόν υπερτόνιζαν την αναγκαιότητα για κοινή πλεύση των χωρών αλλά είχαν εκ των πραγμάτων και προβλήματα στον τρόπο και τη μεθοδολογία και στέκονταν μακριά από μια λογική συνεκτικότητας και κοινού βηματισμού στο θέμα του ρωσο-ουκρανικού πολέμου. Εδώ θα πρέπει να υπολογιστεί η μεταβολή της στρατηγικής του ατλαντικού παράγοντα σε σχέση με πριν και άρα όλες οι νέες αποφάσεις – για παράδειγμα οι κυρώσεις σε Ρωσία – να ληφθούν υπό αυτόν τον νέο γνώμονα.

Η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο, η άνοδος της Ακροδεξιάς σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, η υιοθέτηση ορισμένων θεμάτων της ατζέντας τους από το κυβερνών κόμμα στην προσπάθειά του να περιορίσει τις διαρροές ψηφοφόρων του, και η στροφή της κοινωνίας στον συντηρητισμό εξαιτίας του φόβου που προκαλούν οι εξελίξεις στη διεθνή σκηνή τούς προσφέρουν ευκαιρίες να εμφανίζονται συχνότερα στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου. Με κυρίως λαϊκίστικη ρητορική εκμεταλλεύονται στο έπακρο τη δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης για τα λεγόμενα συστημικά κόμματα καθώς και την απενοχοποίηση ορισμένων ακραίων απόψεων του χώρου τους από τον νέο πλανητάρχη.

Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι αιφνιδιάστηκε. Αντιθέτως, ο πρόεδρος Τραμπ είχε προειδοποιήσει, τόσο για τη μέθοδο με την οποία σκοπεύει να διοικήσει (σαν ταύρος εν υαλοπωλείω), όσο και για τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται τις μεγάλες οικονομικές και πολιτικές κρίσεις (πρώτα η Αμερική).

Τα κρυπτονομίσματα έχουν γίνει πλέον αναπόσπαστο μέρος της σύγχρονης οικονομίας. Γι' αυτό, η ελληνική πολιτεία δεν μπορούσε να τα αγνοεί άλλο. Η ΕΕ, άλλωστε, έχει φροντίσει να εγκρίνει από το 2023 ένα ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο, το οποίο έχει ως κύριο στόχο την προστασία των ευρωπαίων καταναλωτών.

O Πρωθυπουργός θα συναντηθεί σήμερα με τον γάλλο πρόεδρο στο Μέγαρο των Ηλυσίων, στο περιθώριο της Διάσκεψης για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Από την ατζέντα της συζήτησής τους δεν θα λείπει φυσικά το θέμα που έχει προκύψει με την ενδεχόμενη πώληση πυραύλων Μeteor στην Τουρκία.

Η πρώτη αντίδραση είναι η θυμηδία: ο τύπος τρολάρει, δεν έχει κανένα σχέδιο, θέλει απλώς να τρομάξει φίλους και αντιπάλους και να τους αναγκάσει να ευθυγραμμιστούν με τα συμφέροντα της Αμερικής. Γι' αυτό απείλησε με δασμούς την Κίνα, τον Καναδά και το Μεξικό, γι' αυτό προανήγγειλε την κατάληψη της Γροιλανδίας, γι' αυτό πέταξε την τρελή ιδέα της εκκένωσης της Γάζας και της μετατροπής της σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής», γι' αυτό ανακοίνωσε χθες την επιβολή κυρώσεων στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Πλάκα κάνει, κι όποιος «τσιμπήσει».

Μια ολοένα και αυξανόμενη τάση των νέων προς την παράδοση αλλά και τον αναλογικό τρόπο ζωής φαίνεται πως καταγράφεται σήμερα με ζωηρό τρόπο. Η «επιστροφή στις ρίζες» δεν έχει να κάνει μόνο με την παραδοσιακή ελληνική μουσική και τους παραδοσιακούς ελληνικούς χορούς αλλά και με συνήθειες όπως το βινύλιο ή και τα βίντατζ ρούχα που φαίνεται πως αποκτούν μία δημοφιλία στις νεότερες γενιές.

Η κυβέρνηση φαίνεται να έχει αντιληφθεί πως είναι απαραίτητο να ληφθούν προληπτικά μέτρα – εξού και τα παίρνει – αλλά και πως θα χρειαστεί να παρακολουθείται το φαινόμενο από κάθε εμπλεκόμενη κρατική υπηρεσία στενά και καθημερινά. Γιατί είναι εξαιρετικά πιθανό να αλλάζουν τα δεδομένα στην εξέλιξη του γεωλογικού φαινομένου μέρα με τη μέρα.

Είναι ώρα να μιλήσουμε σοβαρά για το θέμα της ασφάλειας των μετακινήσεων. Και το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, εκτός από το γεγονός πως πρέπει να διερευνηθεί σε βάθος, δίνει την ευκαιρία αυτή. Η συζήτηση αυτή δεν μπορεί να περιλαμβάνει εκατέρωθεν εργαλειοποιήσεις και μονομερείς αποδόσεις ευθυνών, ούτε να εγγράφεται σε μια άγονη κομματική αντιπαράθεση που θα οδηγεί απλώς σε αναπαραγωγή τοξικού λόγου. Και λέμε πως ο πυρήνας της όλης διαβούλευσης είναι η ασφάλεια, αφού δυνητικά αυτή διεμβολίζεται και κλονίζεται και από παραμέτρους που πιθανώς σήμερα υποτιμούμε. Ενδεχόμενα ατυχήματος ή, ακόμα χειρότερα, δυστυχήματος δυναμιτίζονται όχι μόνο από συγκρούσεις αλλά και από άλλα αίτια, όπως ένας εκτροχιασμός ή μια κακή συντήρηση.

Κι όμως, υπήρχε ένας απλός τρόπος διαχείρισης αυτής της καταστροφής: να παραμερίσουν οι πολιτικοί και να αφήσουν τον λόγο στους ειδικούς. Ο Πρωθυπουργός θα μπορούσε να απέχει από κάθε διάγνωση για τα αίτια της τραγωδίας και να αρκεστεί στη διαβεβαίωση ότι θα λάμψει η αλήθεια. Οι υπουργοί θα μπορούσαν να αποφύγουν τις δηλώσεις και, κυρίως, τις επιθέσεις εναντίον των τραγικών οικογενειών.

Η κλιμάκωση της αντιπαράθεσης και του ανταγωνισμού μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας στον κλάδο της τεχνητής νοημοσύνης δεν μπορεί να αφήνει κανέναν αδιάφορο και ειδικότερα την Ευρώπη και τη χώρα μας. Η εμφάνιση του chatbot της DeepSeek από μεριάς Κινέζων αλλά και άλλων μοντέλων από έτερους κολοσσούς δεν πυροδότησε απλώς αναστάτωση στις αμερικανικές Big Tech αλλά σήκωσε κι ένα κύμα στις αγορές. Η όλη αναμέτρηση όμως δεν έχει απλώς οικονομική χροιά αλλά και βαθιά γεωπολιτική στο φόντο ενός νέου Ψυχρού Πολέμου που αναδύεται στον αιώνα που διανύουμε. Η κούρσα αυτή προϋποθέτει ταχύτητα, ευελιξία, σύνθεση και πρόβλεψη των κινήσεων του αντιπάλου. Σε πρώτη φάση η Ευρωπαϊκή Ενωση εξήγγειλε μέσω της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν «πυξίδα ανταγωνιστικότητας» στην ΕΕ. Αρκετό; Οχι. Γρήγορο; Ούτε. Ως πρώτο βήμα όμως δείχνει πως η όλη πολεμική αντιπαράθεση έχει μπει και ορθά στα ραντάρ της ΕΕ και προφανώς σχεδιάζεται μια στρατηγική ανθεκτικότητας και αντιμετώπισης του νέου περίπλοκου πεδίου.

Τα στατιστικά στοιχεία μιλάνε από μόνα τους. Κάθε χρόνο στη χώρα μας 210 με 250 μοτοσικλετιστές χάνουν τη ζωή τους σε τροχαία, όταν οι συνολικοί θάνατοι στην άσφαλτο ανέρχονται σε περίπου 650. Από αυτούς, οι 9 στους 10 θα μπορούσαν να έχουν σωθεί εφόσον φορούσαν κράνος. Τα νούμερα που συνοδεύουν την έρευνα την οποία παρουσιάζουν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ» για το αν θα φέρει αποτελέσματα η θεσμοθέτηση της απαγόρευσης χορήγησης καυσίμων σε όσους δεν φορούν κράνος είναι αποκαλυπτικά. Κανείς δεν αμφιβάλλει πως το κράτος οφείλει να βρει έναν τρόπο να προστατεύσει τους πολίτες του οι οποίοι οδηγούν δίκυκλο από τη δική τους αμέλεια.

Ενας ασφαλής τρόπος να αποτιμήσει κανείς μια κυβερνητική θητεία, ιδιαίτερα αν έχει την πρωτοτυπία να χαρακτηρίζεται από την ανάδειξη για πρώτη φορά της Αριστεράς στην εξουσία, είναι να αναζητήσει, και να συγκρίνει, την καλύτερη και τη χειρότερη στιγμή της. Δέκα χρόνια ακριβώς μετά τη νίκη του Αλέξη Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι το μεγαλύτερο επίτευγμα εκείνης της κυβέρνησης ήταν η υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, όσο έντονα κι αν αμφισβητήθηκε. Με τη συμφωνία εκείνη τερματίστηκε μια διαμάχη δεκαετιών που εξέθετε την Ελλάδα και σταμάτησε η χρήση από πολλές χώρες του ονόματος «Μακεδονία» για τη γειτονική χώρα. Υπάρχουν βέβαια ακόμη ορισμένα προβλήματα, οι ανεγκέφαλοι δεν θα λείψουν ποτέ. Εσβησε όμως μια φωτιά που σιγόκαιγε στα πολύπαθα Βαλκάνια.

Τα μέτρα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, από μόνα τους δεν αρκούν. Το δίκτυο των φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ είναι πολύ περιορισμένο, υπάρχουν μόλις 38 σε ολόκληρη τη χώρα. Χιλιάδες πάσχοντες και οι συνοδοί τους μπορεί να διανύσουν πολλά χιλιόμετρα και να μην κατορθώσουν να εξυπηρετηθούν.

Καθεμία από τις εξαγγελίες του περιγράφεται με τις τρεις ίδιες λέξεις: σοκ και δέος. Οι πολιτικές που σκοπεύει να υιοθετήσει είναι το λιγότερο διχαστικές, ενώ κατηγόρησε ευθέως πολλούς Δημοκρατικούς αξιωματούχους για εγκλήματα. Επανέλαβε τη μόνιμη επωδό του πως του έκλεψαν τις εκλογές του 2020. Εκανε επίδειξη δύναμης όχι μόνο εντός συνόρων αλλά και εκτός και κατέστησε σαφές ότι προτίθεται να κυβερνήσει με τους δικούς του όρους. Εφτασε μέχρι του σημείου να επικαλεστεί «εκλογική και θεϊκή εντολή» προκειμένου να αναλάβει εξουσίες έκτακτης ανάγκης. Για να βάλει τέλος στην «παρακμή» της χώρας του υποσχέθηκε σαρωτικές αλλαγές σε μεταναστευτική, ενεργειακή και εξωτερική πολιτική.

Τηρουμένων φυσικά των αναλογιών, και λαμβανομένων υπόψη των τεραστίων διαφορών, η κατάσταση θυμίζει Αμερική του Τραμπ. Το κυβερνών κόμμα ελέγχει και τις τρεις κορυφαίες θεσμικές θέσεις: Προεδρία της Δημοκρατίας, Πρωθυπουργία, Προεδρία της Βουλής. Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ένα άνετο προβάδισμα του ίδιου κόμματος έναντι εκείνων της αντιπολίτευσης. Κάποια μεγάλη δοκιμασία δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα, αν και στην εποχή μας τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί.