ΤΑ ΝΕΑ

Η σημερινή επίσκεψη του Πρωθυπουργού στο Βερολίνο με αφορμή το συνέδριο των ηγετών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος είναι μία χρυσή ευκαιρία για τη χώρα μας να επικαιροποιήσει και να ανανεώσει τους ιστορικούς δεσμούς της με τη Γερμανία. Το ειδικό momentum είναι οι κάλπες στο Βερολίνο και η μεγάλη εκλογική αναμέτρηση όπου πιθανώς θα διακυβευθεί η ίδια η ενότητα της Γηραιάς Ηπείρου.

στόσο, δεν αποτελούν πειστική δικαιολογία για τα βαθύτερα κίνητρα πίσω από την πρωθυπουργική επιλογή. Παρά το κύρος και την αδιαμφισβήτητη πολιτική του εμπειρία ο νυν Πρόεδρος της Βουλής κι επόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας παραμένει ένας εν ενεργεία βουλευτής της συμπολίτευσης. Γι' αυτό πρόκειται για μια παραταξιακή υποψηφιότητα, η οποία δεν μπορεί παρά να εκπέμψει το μήνυμα της (κεντρο)δεξιάς στροφής. Η ηρεμία που επικρατεί από τα Χριστούγεννα και μετά στους κόλπους της ΝΔ φαίνεται να βάρυνε περισσότερο στο πρωθυπουργικό μυαλό. Η δε διάχυτη στην ΚΟ του κυβερνώντος κόμματος ικανοποίηση επιβεβαιώνει ποιος ήταν ο στόχος: ο κατευνασμός της συντηρητικής πτέρυγας της ΝΔ. Η ανάγκη για πολιτική περιχαράκωση κι η μετατροπή μιας κορυφαίας διαδικασίας σε εργαλείο επίλυσης εσωκομματικών προβλημάτων, όμως, δεν συνάδει με τις υποσχέσεις για ενωτικό πνεύμα.

Παρ' όλ' αυτά, οι διαρροές για τις αποφάσεις του βουνού και της θάλασσας, ή τα υπονοούμενα σε δημόσιες παρεμβάσεις για το ύφος και τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ο επόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας – καθώς κι οι προειδοποιήσεις βουλευτών από τη συντηρητική πτέρυγα της ΝΔ πως δεν θα ψηφίσουν ξανά την Κατερίνα Σακελλαροπούλου επειδή της καταλογίζουν ευθύνες για τον αντίκτυπο που είχε στα ποσοστά του κυβερνώντος κόμματος το πάρτι μετά τη θεσμοθέτηση του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών – έχουν φουντώσει την κουβέντα, την οποία τόσο τάχα απεχθάνεται το Μαξίμου.

Η επίσπευση των κρίσεων στις Ενοπλες Δυνάμεις με απόφαση του ΥΠΕΘΑ και της κυβέρνησης δεν είναι ούτε κεραυνός εν αιθρία, ούτε αιφνιδιασμός για κανέναν εκ των επιτελών του στρατού μας. Ευθυγραμμίζεται ως κίνηση και απόφαση με το στρατηγικό όραμα της Ατζέντας 2030 που αποτελεί όχι απλώς ένα άλλο δόγμα αλλά και μια μεγάλη επιχείρηση εκσυγχρονισμού και εξορθολογισμού των Ενόπλων Δυνάμεων.

Πλήθος κόσμου, στο οποίο δεν περιλαμβανόταν – για φαντάσου! – κανείς πρώην πρωθυπουργός, αποχαιρέτησε προχθές τον Κώστα Σημίτη όπως του άρμοζε: με σεβασμό, με διακριτικότητα, με αγάπη. Με αίσθημα ευθύνης, χωρίς υπερβολές αλλά ούτε και υπονοούμενα, τον αποχαιρετούν τις τελευταίες ημέρες και «ΤΑ ΝΕΑ»: μια σειρά από προσωπικότητες από την Ελλάδα, την Κύπρο και την υπόλοιπη Ευρώπη μιλούν και γράφουν για τον Σημίτη που γνώρισαν, για τον Σημίτη που έζησαν, για τον Σημίτη που θαύμασαν.

Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει ότι φιλοδοξεί να προσαρτήσει τη Γροιλανδία, να κάνει τον Καναδά 51η Πολιτεία των ΗΠΑ και να πάρει τον έλεγχο της Διώρυγας του Παναμά. Οσο πλησιάζει η μέρα της ορκωμοσίας του γίνεται ολοένα και επιθετικότερος, αφήνοντας πολλές κυβερνήσεις να αναρωτιούνται αν πράγματι εννοεί όλα όσα λέει ή απλά υιοθετεί μια ρητορική που ακούγεται ευχάριστα στ' αφτιά των πιστών του MAGA.  

Η νέα χρονιά ξεκινά με έναν διπλό συμβολισμό. Τρεις ώρες μετά την αλλαγή, ένας 42χρονος αμερικανός πολίτης από το Τέξας έπεσε σκοπίμως με το αυτοκίνητό του πάνω στο πλήθος που γιόρταζε στη Νέα Ορλεάνη, σκοτώνοντας 14 ανθρώπους.

Στην παρούσα φάση και εν αναμονή της ανακοίνωσης του Πρωθυπουργού για την πρόταση από την πλευρά της κυβερνητικής πλειοψηφίας, η ακατάσχετη προεδρολογία δεν εκπλήσσει. Απεναντίας, ήταν αναμενόμενη μπροστά στην καθυστέρηση των ανακοινώσεων, όπως έχει αναγνωρίσει και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, επιμένοντας να εξαντλήσει τα συνταγματικά χρονικά όρια, προκειμένου να γνωστοποιήσει την επιλογή του. Και είναι αυτή η καθυστέρηση που έχει επιτρέψει να φουντώνουν σενάρια και να διακινούνται ή να καίγονται προτάσεις. Κυρίως επειδή η τακτική που ακολουθεί ο Πρωθυπουργός ερμηνεύεται εύλογα ως σινιάλο για αλλαγή φρουράς στο Προεδρικό. Ή, τουλάχιστον, ως απόδειξη ότι επικρατούν δεύτερες σκέψεις στο Μέγαρο Μαξίμου. Μέσα σε αυτό το σκηνικό, τα κόμματα της αντιπολίτευσης ήταν επίσης αναμενόμενο ότι θα ακολουθούσαν τον δικό τους σχεδιασμό, προτείνοντας ή «ζυγίζοντας» υποψηφίους που εκτιμούν ότι εξυπηρετούν τις δικές τους πολιτικές ανάγκες. Οφείλουν όλες οι πλευρές, ωστόσο, να αντιληφθούν ότι η προεδρική εκλογή δεν είναι μια μάχη εντυπώσεων.         

Περισσότερο από το εορταστικό σκηνικό που τη συνοδεύει, το ξεκίνημα κάθε χρονιάς είθισται να διευκολύνει μια συλλογική ψυχολογική ανάταση, καθώς αντιμετωπίζεται από τους  περισσότερους ως ευκαιρία και για μια νέα αρχή. Το κλίμα αισιοδοξίας, ωστόσο, σπανίως διατηρείται μετά την περίοδο των γιορτών, καθώς επιστρέφουν με δριμύτητα οι δυσκολίες της καθημερινότητας. Αυτό το γνωρίζουν καλά και στην κυβέρνηση, όπως διαφαίνεται και από το πρωτοχρονιάτικο μήνυμα του Πρωθυπουργού, ο οποίος στην πραγματικότητα επιδιώκει να επιμηκύνει τον χρόνο της αισιοδοξίας, προτού την επικαλύψουν ξανά ο προβληματισμός και η δυσαρέσκεια. Είναι σαφές, ωστόσο, ότι πλέον οι πολίτες δεν παίρνουν τοις μετρητοίς τις διαβεβαιώσεις ότι «αφήνουμε πίσω τις φουρτούνες και τη μιζέρια του χθες» και πως «τα καλύτερα είναι μπροστά μας», έστω κι αν αυτή είναι και η δική τους καθολική ευχή.

Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις εκδοχές του 2025. Είναι πρωτίστως το νέο έτος των προσδοκιών, της ελπίδας, των νέων στόχων. Η στιγμή που πρέπει να μηδενίσει το κοντέρ και να γράψει από την αρχή χιλιόμετρα. Σε αυτή τη στιγμή συνενώνονται οι επιθυμίες και οι διαθέσεις των περισσότερων ανθρώπων πάνω στον πλανήτη. Ταυτόχρονα, ωστόσο, είναι μια αχαρτογράφητη επικράτεια […]

Εγιναν χωρίς αμφιβολία και καλά πράγματα στον πλανήτη τη χρονιά που φεύγει, τα απαριθμούμε στο σημερινό φύλλο. Επεσε ο αιμοσταγής δικτάτορας της Συρίας. Υπέστη πλήγματα ο εθνικισμός στην Ινδία και τη Νότια Αφρική. Διεξήχθησαν συναρπαστικοί Ολυμπιακοί Αγώνες στο Παρίσι, επαναλειτούργησε η Νοτρ Νταμ. Ακόμη και στο μέτωπο της κλιματικής αλλαγής υπάρχουν λόγοι να χαμογελάμε: η αντιλόπη σάιγκα, που ζει στην ευρασιατική στέπα και μέχρι πρόσφατα ήταν είδος υπό εξαφάνιση, σημειώνει τεράστια ανάκαμψη.

Η Αθήνα είναι σε ετοιμότητα και έχει ενημερώσει – σε συνεργασία με τη Λευκωσία – τους ευρωπαίους εταίρους. Μια τέτοια συμφωνία μεταξύ Δαμασκού και Αγκυρας, άλλωστε, εφόσον υπογραφεί, θα παραγνωρίζει τα αναμφισβήτητα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου. Η αλήθεια είναι πως τα ελληνικά και κυπριακά περιθώρια αντίδρασης δεν είναι μεγάλα.

 Οι προσωπικές του σχέσεις και δεσμοί με τον Τραμπ, με την Τζόρτζια Μελόνι που εξελίσσεται σε «σιδηρά κυρία» της Ευρώπης, με τον κινέζο πρόεδρο Σι, με τη γερμανική ακροδεξιά AfD και με τον Βλαντίμιρ Πούτιν διαμορφώνουν ένα πλέγμα επιρροής και ισχύος για τον ίδιο που τον καθιστούν σταδιακά σε αόρατο κυβερνήτη που κινεί τα νήματα παγκοσμίως.

Συνηθίζαμε να λέμε ότι η διαφορά της τιμής ενός προϊόντος ανάμεσα στο χωράφι και στο ράφι οφείλεται αορίστως σε κάποιους μεσάζοντες. Και ότι η λύση στο πρόβλημα της ακρίβειας βρίσκεται, κατά συνέπεια, στην καταπολέμηση του κυκλώματος αυτού. Μια στοχευμένη έρευνα όμως του Ινστιτούτου Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών για τη διαμόρφωση της τιμής στο οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων δείχνει ότι η κατάσταση είναι πιο σύνθετη. Και ότι ο «ένοχος» φαίνεται να είναι τελικά ο ελέφαντας στο δωμάτιο.

Είναι ομολογουμένως ενδιαφέροντα και εξόχως διδακτικά τα ευρήματα που παρουσίασε η Metron Analysis για το Mega και που επιχειρούν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ» να διαβάσουν κάτω και πίσω από τις γραμμές. Κατ' αρχάς εντυπωσιάζει η ανθεκτικότητα του κυβερνώντος κόμματος. Από όσο καταδεικνύεται διαδραμάτισαν ρόλο «υλικού συνοχής» οι παροχές του προϋπολογισμού. Φαίνεται πως μεγάλο μέρος του εκλογικού ακροατηρίου είναι έτοιμο να πεισθεί από θετικές πρωτοβουλίες, που δείχνουν ότι στοχεύουν στη βελτίωση της καθημερινότητας. Είναι βασικό χαρακτηριστικό της σημερινής εκλογικής συμπεριφοράς και ο Κυριάκος Μητσοτάκης που αποδεικνύεται πιο ανθεκτικός από τις προβλέψεις φαίνεται πως το έχει διαβάσει καλά.

Σε όλα τα γκάλοπ, εδώ και πολύ καιρό, η κοινή γνώμη επισημαίνει το άγχος, αλλά και τις δυσκολίες, που της προκαλεί η ακρίβεια στην καθημερινότητά της. Ταυτόχρονα, όμως, οι πληρότητες των τουριστικών καταλυμάτων για τα Χριστούγεννα αγγίζουν ακόμη και το 90% στους δημοφιλείς χειμερινούς προορισμούς. Εξίσου αυξημένη είναι η ζήτηση και για αεροπορικά εισιτήρια σε παραδοσιακούς χριστουγεννιάτικους προορισμούς του εξωτερικού. Υπάρχουν δρομολόγια στα οποία η πληρότητα κυμαίνεται από 80% μέχρι 90%.

Εκ πρώτης όψεως, η Συρία είναι μια μακρινή χώρα, μέρος μιας περιοχής που δεν χαρακτηριζόταν ποτέ από σταθερότητα, της πολύπαθης Μέσης Ανατολής. Θα μπορούσε λοιπόν να προσπεράσει κανείς αυτά που συμβαίνουν εκεί κουνώντας το κεφάλι του: μια δικτατορία δίνει τη θέση της σε ένα ισλαμικό καθεστώς, τα πράγματα μόνο χειρότερα μπορεί να γίνουν λοιπόν, κρίμα για τον λαό αυτόν, αλλά η δημοκρατία είναι έτσι κι αλλιώς ασύμβατη με τις αραβικές χώρες και το Ισλάμ.

Η νέα κρίση στη Μέση Ανατολή με την ανατροπή του καθεστώτος Ασαντ και οι συνεχιζόμενες επιμέρους κρίσεις σε μια σειρά πεδίων, όπως η Ουκρανία, πρέπει να διαμορφώνει συνθήκη «ταχύτατων ανακλαστικών» για τη χώρα μας και αναβαθμισμένη παρουσία σε όλα τα μέτωπα. Σε αυτό το στρατηγικό πλαίσιο, εντάσσεται ορθά η προσεκτική, μα δυναμική συνδρομή της χώρας μας όπου απαιτείται και πάντα σε συγχρονισμό και συνεννόηση με τους συμμάχους μας.

Οι ραγδαίες εξελίξεις στη Συρία με την πτώση του καθεστώτος Ασαντ σηματοδοτούν ευρύτερες ανακατατάξεις στη Μέση Ανατολή και σε όλο τον κόσμο. Κατ' αρχάς στην ίδια τη Συρία η μετάβαση δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να δώσει χώρο σε σκληρό τμήμα της μέχρι χθες αντιπολίτευσης για αναβίωση και στερέωση της τζιχαντιστικής τρομοκρατίας ή για αντίποινα κατά των δυνάμεων του Ασαντ. Εδώ υπάρχει ο κίνδυνος το κενό εξουσίας να διαμορφώσει όρους νέας αστάθειας σε μια χώρα ή να προσθέσει επεισόδια αιματηρού εμφυλίου. Η Δύση οφείλει να πράξει τα δέοντα ώστε στο μέτρο του δυνατού όλο αυτό να συντελεστεί με όρους δημοκρατίας και προστασίας του άμαχου πληθυσμού.

Toν περασμένο Ιούνιο, ο Εμανουέλ Μακρόν έκανε μια ανεπίτρεπτη κίνηση: θύμα της διαβόητης αλαζονείας του, σίγουρος ότι θα ανακάτευε την τράπουλα και θα έβγαζε τζόκερ, διέλυσε την Εθνοσυνέλευση και προκήρυξε πρόωρες εκλογές. Πίστευε ότι μπροστά στον κίνδυνο της Ακροδεξιάς θα συγκροτούνταν κάποιο «Ρεπουμπλικανικό Μέτωπο» υπό την υψηλή του εποπτεία.