Τατσόπουλος Πέτρος

«Τα πουλιά που γεννιούνται σε κλουβί νομίζουν ότι το πέταγμα είναι ασθένεια». ΑΛΕΧΑΝΤΡΟ ΧΟΔΟΡΟΦΣΚΙ   Η περίπτωση του πρωτοπόρου αμερικανού σκηνοθέτη Ντέιβιντ Γουόρκ Γκρίφιθ (1875-1948) είναι τόσο πολλαπλά διδακτική, όσο κι ασυνήθιστα αλλόκοτη. Γιος ενός αξιωματικού των Νοτίων που πέθανε από επιπλοκές ενός παλιού του τραύματος κατά τον εμφύλιο πόλεμο (1861-1865), όταν ο Ντέιβιντ ήταν […]

Ποιες είναι οι γειτόνισσες της Ελλάδας εκ δυσμών προς ανατολάς; Η Ιταλία, η Αλβανία, μια γειτόνισσα, η Βουλγαρία και η Τουρκία. Θα μπορούσε να είναι το φρέσκο «πιο σύντομο ανέκδοτο», εάν δεν μας είχαν πάρει χαμπάρι -και στο ψιλό – εδώ και χρόνια. Κορυφαίοι χιουμορίστες; Οι Ρώσοι του Πούτιν. Το είχα γράψει και τότε («Ερχονται οι […]

Μολονότι η τεχνική του βρήκε αναρίθμητους μιμητές, ανάμεσα στους οποίους και συγγραφείς που σήμερα θεωρούνται από «αξιοσέβαστοι» έως «κλασικοί» (τον Εμίλ Ζολά, τον Ονορέ ντε Μπαλζάκ, τον Βίκτορα Ουγκώ, ακόμη και τον δικό μας Ιωάννη Κονδυλάκη), ο ίδιος πέρασε προ πολλού και μάλλον αμετάκλητα στη λήθη. Δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς ότι, στον καιρό του, […]

Εχω καλά νέα και κακά νέα. Τα καλά νέα: οι Ελληνες δυσπιστούν όλο και περισσότερο προς τα παραδοσιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης (τηλεόραση, εφημερίδες, ραδιόφωνο). Τα κακά νέα: οι Ελληνες εμπιστεύονται όλο και περισσότερο για την ενημέρωσή τους τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σημειωτέον ότι η τάση των Ελλήνων καταγράφεται στις πρόσφατες δημοσκοπήσεις του Ευρωβαρόμετρου ως η […]

Ορισμένες απαραίτητες διευκρινίσεις προτού προχωρήσουμε παρακάτω, σαν τις μικροσκοπικές εκείνες προειδοποιήσεις – «υπάρχει κίνδυνος εθισμού και απώλειας περιουσίας» – που συνοδεύουν όποια γιγαντοαφίσα σε προτρέπει να ποντάρεις από το κινητό σου στη ρουλέτα. Εικάζω ότι κανένας (ούτε ο πιο στενός του συνεργάτης) δεν γνωρίζει το Δίλημμα του Μητσοτάκη, εκτός από τον ίδιο τον Μητσοτάκη. Εικάζω επίσης ότι […]

Ενας οικογενειακός μας φίλος, μάχιμος δικηγόρος, πιστεύει ακράδαντα ότι δεν πρέπει να αναλαμβάνεις μια υπόθεση προτού παραλύσεις τα διανοητικά αντανακλαστικά του πελάτη σου με μια γερή δόση τρόμου. Στην περίπτωση της πανδημίας, το εν λόγω προληπτικό μέτρο δεν είναι απαραίτητο. Τα ίδια τα στατιστικά στοιχεία είναι τόσο ζοφερά, ώστε να καθιστούν ολότελα περιττή έως γκροτέσκα […]

Είναι η ώρα τους. Τα πάντα αυτό δείχνουν. Εάν ήμουν αστρολόγος (αλλά, χτύπα ξύλο, δεν είμαι, ούτε σκοπεύω να γίνω, τουλάχιστον όσο διατηρώ σώας τας φρένας), θα σας έλεγα ότι τους ευνοεί η έναστρη συζυγία, η σύνοδος των πλανητών, ο ανάδρομος Ερμής, η Αφροδίτη στον Αιγόκερο, οι Δίδυμοι με ωροσκόπο Καρκίνο ή όποια άλλη μπαρούφα […]

Εν είδει συνειρμικού αυτοματισμού, όποτε πλησιάζουμε σε κάποια μαύρη επέτειο κατάλυσης του κοινοβουλευτικού μας πολιτεύματος – είτε την 4η Αυγούστου, είτε την 21η Απριλίου – δύο θρυλικές ρήσεις επανέρχονται στη σκέψη μας και τη γονιμοποιούν, λες κι εκβάλουν από δύο παράλληλα αρδευτικά κανάλια. Η πρώτη είναι παγκοσμίως γνωστή και η πατρότητά της αποδίδεται σε έναν από τους […]

῞Οταν οὖν ποιῇς ἐλεημοσύνην, μὴ σαλπίσῃς ἔμπροσθέν σου, ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ρύμαις, ὅπως δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπέχουσι τὸν μισθὸν αὐτῶν. Σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεημοσύνην μὴ γνώτω ἡ ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου.῞Οπως ᾖ σου ἡ ἐλεημοσύνη ἐν τῷ κρυπτῷ, καὶ ὁ Πατήρ […]

Θεωρώ ότι η βλακεία είναι μια πολύ έξυπνη κατασκευή. Μη με παρεξηγήσετε. Ούτε παραδοξολογώ, ούτε αστειεύομαι, ούτε ειρωνεύομαι. Εάν ήμουν οπαδός του Δημιουργισμού (αλλά δεν είμαι) θα σας έλεγα ότι η βλακεία είναι το υπέρτατο εφεύρημα του Πανάγαθου, εκεί όπου πραγματικά έβαλε τη σφραγίδα της ασύλληπτης μεγαλοφυΐας Του. Ακόμη όμως κι έτσι, ως ένας άθλιος […]

Στην Κυψέλη, τον επίγειο παράδεισο της παιδικής μου ηλικίας, υπήρχαν αναρίθμητοι κινηματογράφοι πριν από μισόν αιώνα και βάλε. Πολλοί από αυτούς ήταν θερινοί, ένα θεόσταλτο δώρο για την πιτσιρικαρία, καθώς όλο και κάποια διπλανή ταράτσα ή κάποια παρακείμενη οικοδομή θα μας βοηθούσε να παρακάμψουμε τις απαγορεύσεις «ακατάλληλον έως δεκατριών», «ακατάλληλον» και «αυστηρώς ακατάλληλον». Οχι πως […]

Κατά την ταπεινή μου γνώμη είναι ζήτημα χρόνου να γίνει δεκτή η Κεντρολογία στο κλαμπ ως ισότιμο μέλος και να αναδιατυπωθεί το παλιό καλό ανέκδοτο ως ακολούθως: «Τι κοινό έχουν η Θεολογία, η Ψυχολογία και η Κεντρολογία; Είναι και οι τρεις επιστήμες με ανύπαρκτο αντικείμενο». Εάν κρατώ ακόμη μια επιφύλαξη και δεν αποδέχομαι ότι η […]

Από όσο γνωρίζω, ο αυτοσχεδιασμός παραμένει ως ένα από τα βασικά μαθήματα στις θεατρικές σχολές: εφιάλτης για ορισμένους σπουδαστές, πανάκεια για άλλους, αναλόγως με τη δυσχέρεια ή την ευχέρειά τους να ενσαρκώσουν από τη μια στιγμή στην άλλη έναν θερμοσίφωνα με ελαττωματικό θερμοστάτη, μια βρύση που στάζει, το θρόισμα της φούστας ή ό,τι διάολο κατέβει […]

Με τον τρόπο αυτό το παρόν επιβάλλει στο παρελθόν τα προβλήματά του, παραμερίζοντας, με συγκινητική αδιαφορία, τα πραγματικά περιστατικά και αγνοώντας τους μηχανισμούς που διέπουν τη λειτουργία των κοινωνικών συνόλων. Η «ιστορική νομοτέλεια», οι «νόμοι» που διέπουν την κίνηση της ιστορίας, μεταβάλλονται, έτσι, από στοιχεία απομυθοποίησης και αντικειμενικής προσέγγισης των κοινωνικών πραγματικοτήτων, σε ιδεολογικά προϊόντα […]

Εάν σκοπεύεις να απευθύνεις διάγγελμα, είτε απευθείας – αδιαμεσολάβητα, καθώς λέμε – είτε διά του νομικού σου εκπροσώπου, καλό είναι να τσεκάρεις πρώτα ότι απευθύνεσαι σε χρυσόψαρα. Σε ακροατήριο με μνήμη χρυσόψαρου. Εντάξει, το target GROUP σου μπορεί να θυμάται τι έφαγε σήμερα το πρωί ή πού στρίβει για να πάει στη δουλειά του (ειδάλλως θα σβήσει […]

«Ο Ηλίας του 16ου» με τον Κώστα Χατζηχρήστο είναι με διαφορά η αγαπημένη μου κωμωδία από τον παλιό ελληνικό κινηματογράφο. Δεν θα ισχυριστώ πως την έχω δει εκατό φορές, όπως καθ’ υπερβολήν διατείνονται ορισμένοι από τους αναρίθμητους λάτρεις της, αλλά σίγουρα την έχω δει τέσσερις – επίτευγμα κατά τα λοιπά απλησίαστο για κάποιον σαν εμένα που […]

Από την εποχή του Ιπποκράτη που τον όρισε ως έναν από τους τέσσερις θεμελιώδεις ανθρώπινους χαρακτήρες (οι άλλοι τρεις: ο αιματώδης, ο μελαγχολικός, ο φλεγματικός) έως την εποχή των social media, ο χολερικός τύπος δεν άλλαξε ριζικά. Ασφαλώς κι επιδεινώθηκαν δραματικά οι συνέπειες από τις εκρήξεις της οργής του: άλλο πράγμα να κρατάς στα χέρια […]

Κοντεύουν πια να συμπληρωθούν δύο μήνες από τη δημόσια καταγγελία της Σοφίας Μπεκατώρου, τον πυροκροτητή του ελληνικού #MeToo, κι έχω την αίσθηση πως έφθασε το πλήρωμα του χρόνου για μια πρώτη ψύχραιμη αποτίμηση  – που ασφαλώς  δεν θα είναι και η τελική. Το ελληνικό #MeToo, όπως κάθε αντίστοιχης ή και πιο ριζοσπαστικής επίδρασης κίνημα που μεταλαμπαδεύτηκε […]

Στις μέρες μας το επικοινωνιακό περιβάλλον έχει καταστεί τόσο τοξικό, με απτή συνέπεια, όχι μονάχα να έχει δυσχεράνει τρομερά τη διάσωση της ευθυκρισίας μας, αλλά να την έχει κυριολεκτικά αναβαθμίσει σε άθλο του Ηρακλή. Φαντάσου το σπίτι σου κτισμένο στην καρδιά μιας επικοινωνιακής χωματερής κι εσένα μολαταύτα να βγαίνεις κάθε μεσημέρι στη βεράντα σου και […]

Εάν κατορθώναμε να αποφλοιώσουμε το σύνθημα από όλες τις συνδηλώσεις και όλα τα συμπαρομαρτούντα, θα οφείλαμε να παραδεχτούμε ότι ενείχε κάτι το σπαραχτικό: «Θέλουμε πίσω τις ζωές μας». – «Γιατί, εμείς δεν τις θέλουμε;», θα μπορούσε να καγχάσει κάποιος περαστικός, αμέτοχος στη διαδήλωση εναντίον του lockdown, αλλά σήμερα, προς χάριν της κουβέντας, δεν θα σταθούμε από […]

Ηταν Τρίτη βράδυ, 25 Μαΐου 2010. Στο βιβλιοπωλείο «Ιανός», επί της οδού Σταδίου, λάμβανε χώρα η κεντρική παρουσίαση του βιβλίου του Κώστα Βαξεβάνη «Ο άνθρωπος του Τείχους», που είχε μόλις κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Μεταίχμιο: ένα τυπικό roman à clef (μυθιστόρημα με κλειδί), καθώς το αποκαλούν οι φίλοι μας οι Γάλλοι, όπου κάτω από μια […]

«Εάν ο Χίτλερ εισέβαλλε στην Κόλαση, θα έκανα στη Βουλή των Κοινοτήτων τουλάχιστον μια εύφημη μνεία για τον Διάβολο». Η μνημειώδης ρήση του Ουίνστον Τσόρτσιλ έχει αποτελέσει αντικείμενο ποικίλων και αντιφατικών ερμηνειών με το πέρασμα του χρόνου. Ακόμη κι εκεί όπου οι ερμηνείες τύχαινε να συμπίπτουν, δεν συνέπιπτε υποχρεωτικά το θετικό ή το αρνητικό πρόσημο […]

Σε ανύποπτο χρόνο – μια δεκαετία πριν από την έκρηξη της πανδημίας – με είχε απασχολήσει ένα μαζικό κοινωνικό φαινόμενο που πήρα την πρωτοβουλία να το βαφτίσω «ηδονοβλεπτικό πουριτανισμό». Τότε η αφορμή – ο πυροκροτητής, αν προτιμάτε – ήταν το «σκάνδαλο» με το πρώτο αισθησιακό DVD της Τζούλιας Αλεξανδράτου. Οι (όχι και τόσο) παλαιότεροι θα θυμούνται ότι αρχικά η […]

«Κάθε λογικός άνθρωπος, βλέποντας μπροστά του δύο επικίνδυνους δρόμους υπό τις ίδιες συνθήκες, επιλέγει τον λιγότερο επικίνδυνο. Θα ήταν δειλία να μην ακολουθούμε τον ίδιο κανόνα στις περιπτώσεις υψίστης σημασίας: Να παραμείνουμε για όλη μας τη ζωή μέσα σε πραγματικό κίνδυνο μαζί με χιλιάδες ανθρώπων ή να προτιμήσουμε έναν κίνδυνο μικρότερο που διαρκεί μόνο λίγο […]

Με το πέρασμα του χρόνου ο όρος «Φασισμός» έτυχε τόσο διασταλτικής ερμηνείας ούτως ώστε να καταλήξει να σημαίνει περίπου τα πάντα και – εξ αντανακλάσεως – περίπου τίποτε. Σε παλαιότερες εποχές (ιδίως αμέσως πριν και κατά τη διάρκεια της μακαρθικής περιόδου, στην πιο παρανοϊκή φάση του Ψυχρού Πολέμου, μιας [και] ιδεολογικής σύγκρουσης που μόνο για έλλειμμα σε […]

Ονειρεύομαι συχνά τη δεκαετία του 1950. Αυτό είναι εξ αρχής αλλόκοτο διότι δεν έχω την παραμικρή ανάμνηση από τη συγκεκριμένη δεκαετία, ούτε και θα μπορούσα: γεννήθηκα οκτώ ημέρες πριν από τη λήξη της. Σε μια τηλεοπτική συνέντευξη που μου είχε παραχωρήσει ο Μένης Κουμανταρέας τον Μάιο του 2000, με είχε διαβεβαιώσει ότι η δεκαετία του […]

«Είμαι αμετανόητα αισιόδοξος. Εδώ και πολύ καιρό έμαθα ότι η παραγωγικότητά μου αυξάνεται όταν εγκαταλείπω κάθε είδους αρνητικότητα, όσο πιο γρήγορα μπορώ. Η απόφασή μου για υπεροχή είναι απόλυτη – τόσο απόλυτη, που εξουδετερώνει αμέσως το μήκος κύματος της αρνητικότητας. Παλιότερα έπρεπε να καταπολεμήσω την αρνητικότητα μέσα στο μυαλό μου. Τώρα πια απλώς κάνει γκελ επάνω […]

Εάν δεν με απατά η μνήμη μου, ο χαρακτηρισμός κάποιου ως Ακατοίκητου κυκλοφόρησε ευρέως την ίδια περίπου εποχή με τον χαρακτηρισμό του Ψεκασμένου. Ουσιαστικά, αμφότεροι οι χαρακτηρισμοί είχαν το ίδιο νόημα και παρέπεμπαν σε ισοδύναμα παραστατικές εικόνες: ρετιρέ στο ανθρώπινο σώμα χωρίς ένοικο και αεροπλάνα που μας ραντίζουν με ηλιθιογόνες ουσίες. Ξανάφερα τον πρώτο χαρακτηρισμό […]

Αγαθή τύχη. Προκήρυξις βραβείου.    «Ποία και πόσα είναι τα κακά, όσα προξένησαν και έτι προξενούσιν εις το δυστυχές ημών γένος οι περισσότεροι των αρχιερέων, από Φωτίου του πατριάρχου μέχρι της σήμερον; Ποίοι δε υπάρχουσιν οι κύριοι τρόποι, δι’ ων είναι δυνατόν να καταργηθή διόλου ο πανώλεθρος και φρικτός δεσποτισμός των αναξίων διαδόχων του φιλανθρώπου Ιησού […]

Πριν από καμιά δεκαπενταριά χρόνια δημοσίευσα την «Καλοσύνη των ξένων» και – όπως συνηθιζόταν τότε – βγήκα με το βιβλίο μου περιοδεία ανά την επαρχία. Σε καθεμία από τις στάσεις μου ήμουν υποχρεωμένος να δίνω και συνέντευξη στους τοπικούς ραδιοφωνικούς ή/και τηλεοπτικούς σταθμούς. Καθώς το βιβλίο περιείχε πάμπολλα από αυτά που θα αποκαλούσαμε σήμερα «ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα» […]

Εάν όμως δεν είμαστε βέβαιοι για τίποτα, πώς θα μπορούσαμε να στηριχθούμε σε όσα μας λέει η επιστήμη; Η επιστήμη δεν είναι αξιόπιστη επειδή προσφέρει βεβαιότητα. Είναι αξιόπιστη γιατί μας προσφέρει τις καλύτερες απαντήσεις που διαθέτουμε προς το παρόν. Επιστήμη είναι ό,τι παραπάνω γνωρίζουμε μέχρι σήμερα για τα προβλήματα με τα οποία ερχόμαστε αντιμέτωποι. Είναι […]

Σε σύγκριση με τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά, η Μεγάλη Εβδομάδα είναι πιο απαιτητική συναισθηματικά, πιο σύνθετη – ως εκ τούτου, πιο εναρμονισμένη με την ανθρώπινη αμφιθυμία: ύστερα από ένα παρατεταμένο διάστημα νηστείας και θλίψης, προσποιητών ή αυθεντικών, σου επιτρέπει να λασκάρεις και να επιδοθείς σε μια κραιπάλη χοληστερίνης, με θύματα αναρίθμητα αθώα αμνοερίφια. Οι δίδυμες […]

Εάν ήσουν μπόμπιρας κατά τη μυθική πλέον δεκαετία του 1960, όλος ο κόσμος γύρω σου ήταν μια αστείρευτη πηγή μυστηρίων και θαυμάτων· καθώς δεν υπήρχε τότε Διαδίκτυο για να γκουγκλάρεις και να βρεις γρήγορα μια πειστική απάντηση, κάθε τι εξαρτιόταν από την προσωπική σου επιμονή και το ταλέντο σου στην έρευνα. Θυμάμαι πως, ούτε επτά […]

Απ’ το πρωί, μέσ’ στη βροχή και μέσα στο λιοπύρι για μια μπουκιά κι ένα ποτήρι και δόξα τω Θεώ. ΔΟΞΑ ΤΩ ΘΕΩ (1963) Στίχοι: Ιάκωβος Καμπανέλλης Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης Περιττό ίσως να επαναλάβουμε για πολλοστή φορά ότι τα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια, που συνέπεσαν με την ύστερη εφηβεία και την ενηλικίωση της δικής μας γενιάς, […]