Χωμενίδης Χρήστος

Στα τέλη του ’70, στο κτίριο όπου στεγαζόταν ο δικηγόρος πατέρας μου, Σανταρόζα 1δ, κυριαρχούσε η επιβλητική –κάπως αλλόκοτη στα παιδικά μου μάτια –φιγούρα του Γιώργου Τζ. Γεννημένος γύρω στα 1920 ο Γιώργος Τζ. βρέθηκε φοιτητής στην Κατοχή και οργανώθηκε στο ΕΑΜ. Πολέμησε στα Δεκεμβριανά και –με το ξέσπασμα του Εμφυλίου, ενώ ετοιμαζόταν να ανέβει […]

Βολτάροντας στους δρόμους που μεγάλωσα, ανάμεσα Πλατεία Κυψέλης και Πλατεία Αμερικής, μοιραία άρχισα να αναπολώ. Εδώ ήταν το πρώτο ζαχαροπλαστείο που είχε τούρτες γενεθλίων για παιδιά με ποδοσφαιρικές ομάδες –τριφύλλι ή δικέφαλο αετό ζωγραφισμένο στο γλάσο» θυμήθηκα. «Κι έπειτα μετατράπηκε σε βιντεοκλάμπ –ουρές έκανε ο κόσμος στη δεκαετία του ’80 –και έπειτα σε τράπεζα και […]

«Ζω κατά λάθος! Στατιστικά εάν το δεις, θα έπρεπε να έχω πεθάνει τουλάχιστον δέκα φορές…» μου είπε μια μέρα ο Μίκης Θεοδωράκης και άρχισε να μου απαριθμεί πού και πότε είχε ξεφύγει, την ύστατη συνήθως στιγμή, από του Χάρου τα δόντια. «Στα Δεκεμβριανά, στη Μακρόνησο, στο σανατόριο χτυπημένος από φυματίωση…». Το ύφος του ήταν παιγνιώδες, […]

Εάν δεχθούμε πως η κάθε γενιά αποτελεί –μεταξύ των άλλων –και μιαν ευρύτατη παρέα, μια διαρκή συνέλευση συνομήλικων περίπου ανθρώπων, οι οποίοι έρχονται ταυτόχρονα αντιμέτωποι με τα ίδια καθοριστικά γεγονότα και διαμορφώνουν από κοινού τα οράματα και τους εφιάλτες τους, η κάθε γενιά έχει τον πολυφίλητο κεκοιμημένο της. Εκείνον που χάθηκε στη λάμψη επάνω της […]

Ο Φοίβος Δεληβοριάς υπερτερεί εμού σε δύο τουλάχιστον σημεία: αφενός είναι έξι χρόνια νεότερος. Αφετέρου οι γονείς του είχαν εξοχικό κάπου στην Αττική, όπερ σημαίνει ότι με το που έκλειναν τα σχολεία βούταγε στη θάλασσα και δεν ξανάβγαινε έως τον Σεπτέμβριο, παρά μονάχα για να καβαλήσει το ποδήλατο και να ξαμοληθεί –μαζί με ένα σμάρι […]

Με αφορμή τον θάνατό του, γράφτηκε επανειλημμένα ότι η ζωή τού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη θα αποτελούσε πρώτης τάξεως υλικό για μυθιστόρημα. Δεν συμφωνώ. Ασφαλώς τα εξήντα τουλάχιστον από τα ενενήντα εννιά του χρόνια έβριθαν από δράση, περιπέτειες, ανατροπές, θριάμβους και διαψεύσεις. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης θα ενέπνεε ως ένα πρόσωπο το οποίο στράγγιξε τη ζωή, άρπαξε από […]

Η κατανόηση του αρμόδιου υπουργείου απέναντι στους γονείς που δεν επιθυμούν να εμβολιάσουν τα παιδιά τους –αρκεί να αναλαμβάνουν ενυπόγραφα την ευθύνη –μας ανάγκασε να υπερασπιστούμε τα θαυμαστά επιτεύγματα της ιατρικής επιστήμης, δίχως τα οποία ήπειροι ολόκληρες θα ξεκληρίζονταν ακόμα από επιδημίες. Το εβδομαδιαίο υβρεολόγιο του κυρίου Πολάκη προκάλεσε σε θιγέντες και μη γνώριμα συναισθήματα. […]

–Το ψήφισαν και οι εκατόν πενήντα τρεις. Κάποιοι εντελώς ανέκφραστοι, λες και διεκπεραίωναν μια τυπική διαδικασία, δίχως την παραμικρή ηθική ή συναισθηματική έστω βαρύτητα. Λιγοστοί ανάμεσά τους με σκυμμένο το κεφάλι, με τον στίχο «πού είσαι νιότη που ‘λεγες πως θα γινόμουν άλλος» να αντιλαλεί ενοχλητικά στα αφτιά τους. Οι περισσότεροί τους όμως με ύφος […]

Λένε πως ο Ανδρέας Παπανδρέου, όταν βγήκε για τελευταία φορά από το Ωνάσειο, στις αρχές του 1996, ύστερα από μήνες νοσηλείας, σκιά του εαυτού του, στο κατώφλι του θανάτου, πρωταγωνίστησε –άθελά του –σε ένα κωμικοτραγικό συμβάν. Οι παρατρεχάμενοι, που αγχώνονταν να τον πλασάρουν σαν «σιδερένιο – δυνατό», του είχαν γράψει μια μαχητική δήλωση και τον […]

Κατά τη χαρισάμενη πριν από τα Μνημόνια εποχή, το κέντρο της Αθήνας έβριθε από εστιατόρια τα οποία ανταγωνίζονταν ποιο θα προσφέρει το εκλεκτότερο, σπανιότερο –και ως εκ τούτου πιο ακριβοπληρωμένο –μενού στους καλοφαγάδες. Εβρισκες σε υπεραφθονία σούσι, ινδικό, ταϊλανδέζικο φαγητό, μέχρι και αγελάδα «κόμπε» έβρισκες, η οποία –λέει –αντί να βόσκει γιαπωνέζικο χορτάρι, τρέφεται κυρίως […]

Η Μαρίν Λεπέν εμφανίζεται στο προεκλογικά της σποτ να πιλοτάρει ελικόπτερο, να τιμονεύει ιστιοπλοϊκό, να καβαλάει άλογο. Οταν μιλάει για το μεγαλείο της Γαλλίας βλέπουμε τον ανδριάντα της έφιππης Ζαν Ντ’ Αρκ. Οταν επικαλείται το φύλο της –«είμαι γυναίκα!» –ξεφυλλίζει ένα παλιό άλμπουμ και η κάμερα ζουμάρει σε μια φωτογραφία από τα πρώτα νιάτα της, […]

Η πρώτη μου ανάμνηση (είναι τόσο ζωντανή μέσα μου, ώστε αρνούμαι να πιστέψω ότι την κατασκεύασα εκ των υστέρων) τοποθετείται το πρωί της 13ης Δεκεμβρίου 1967. Ενάμισι σχεδόν έτους, κάθομαι στο κρεβάτι των γονιών μου και επιδίδομαι στην απολαυστικότερη δραστηριότητα της βρεφικής μου ηλικίας. Σκίζω την εφημερίδα της προηγουμένης σε μικρές μικρές λωρίδες. Ξάφνου μπαίνει […]

Το σινεμά βρίσκεται διεθνώς σε κάμψη. Εκατοντάδες εκατομμύρια το ‘χουν κάνει συνήθεια να κατεβάζουν από το Διαδίκτυο όποια ταινία τούς ενδιαφέρει και να τη βλέπουν δωρεάν στα σπίτια τους. Τα σίριαλ εξάλλου της νέας εποχής –μεγαλόπνευστες υπερπαραγωγές με εξαιρετικές ερμηνείες και με ευφυέστατα σενάρια –κερδίζουν ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο της πίτας. Ετσι, οι κινηματογράφοι που […]

Τη Μεγάλη Εβδομάδα η επικαιρότητα υποχωρεί μπροστά στην αγιοσύνη των ημερών. Πώς προετοιμάζονται οι Ελληνες για το Πάσχα; Παλαιά ξημεροβραδιάζονταν στις εκκλησίες –ο γυναικωνίτης αποτελούσε το καφενείο των γυναικών και η περιφορά του Επιταφίου το ρομαντικότερο νυφοπάζαρο. Mέσα στις ευωδιές των νυχτολούλουδων, στα υποβλητικά τροπάρια –«ω γλυκύ μου έαρ…»- θαύμαζε ο νιος την κόρη, τη […]

Πριν από είκοσι πέντε χρόνια, σε µια αποκριάτικη παρέλαση στην Καισαριανή, αντίκρισα ένα θέαµα το οποίο στα µετεφηβικά µου µάτια –τα αγουροξυπνηµένα ύστερα από µια ακόµα ολονυκτία στα µπαρ –φάντασε ζοφερό. Ενας ξερακιανός σαραντάρης είχε βγει στην πλατεία µε τα τρία µασκαρεµένα πιτσιρίκια του. Το µεγαλύτερο αγοράκι είχε ντυθεί καουµπόης. Πυροβολούσε ακατάπαυστα µε το πλαστικό […]

Ο ΣΥΡΙΖΑ υποδύεται την ιστορική συνέχεια του «γνήσιου» ΠΑΣΟΚ. Ο ίδιος ο κύριος Τσίπρας αλλοιώνει τη φωνή του και ξεπατικώνει φράσεις του Ανδρέα Παπανδρέου για να δώσει αυτήν ακριβώς την αίσθηση. Μέρος της αντιπολίτευσης –και δεν αναφέρομαι μόνο στην παραδοσιακή Δεξιά αλλά και στους κοινωνικά και πολιτικά φιλελευθέρους, στους σοσιαλδημοκράτες, στους κεντροαριστερούς –τον βοηθά όσο […]

«Το Πάσχα τι θα κάνεις;». «Τι να κάνω; Με τα παιδιά και τον σύζυγο στα πεθερικά μου, στο νησί…». Το λέει με τέτοια θλίψη λες και τη στέλνουν στο κάτεργο. Με τέτοια στωικότητα σαν να ‘χει η ίδια ζητήσει την καταδίκη της. Εκλεισε φέτος τα σαράντα και είναι ωραιότερη παρά ποτέ. Θέλει κακοπιστία –μοχθηρία θα […]

Στην πάλαι ποτέ Σοβιετική Ενωση οι ελλείψεις των αγαθών ήταν τέτοιες ώστε ο μέσος πολίτης είχε στο καθημερινό του πρόγραμμα την αναμονή στην ουρά. Σχολνώντας από την εργασία του, σχετικά ξεκούραστος –«το κράτος παριστάνει ότι μάς πληρώνει κι εμείς παριστάνουμε πως δουλεύουμε» –στηνόταν μαζί με δεκάδες, μαζί με εκατοντάδες άλλους μπροστά σε ένα παντοπωλείο, σε […]

Οπως όλες οι αξιόλογες μορφές τέχνης, έτσι και το ελληνικό θέατρο σκιών διαθέτει μιαν εξαιρετικά συγκροτημένη δομή, υπακούει σε χιλιοδοκιμασμένα μοτίβα που μοναχά εάν ξεχειλίζεις από ταλέντο δικαιούσαι να παραβιάσεις. Οι κωμωδίες του Καραγκιόζη ξεκινούν κι εξελίσσονται κατά τον ίδιο τρόπο: η κοινωνία –ο χώρος δηλαδή ανάμεσα στο σεράι και στην παράγκα –αντιμετωπίζει κάποιο οξύτατο […]

Γιατί γράφεις, ζωγραφίζεις, συνθέτεις μουσική, παίζεις στο θέατρο, σκηνοθετείς; Διότι η ζωή σου –η κανονικότητα σου, όπως και εάν έχει, ζορισμένη είτε εύπορη, μοναχική είτε πυκνοκατοικημένη από έρωτες και αγάπες –δεν σου αρέσει. Ακόμα και να σου αρέσει, δεν σου αρκεί. Το ξέρω –το έχω καταλάβει στο πετσί μου από δώδεκα χρονών. Το 1978 επισκέφθηκε […]

«Κάπως τραβάει το σακάκι στους ώμους…». «Εγώ το νιώθω και το βλέπω μια χαρά» είπα κάνοντας μισή στροφή εμπρός στον καθρέφτη. «Το δικό μου το μάτι δεν γελιέται…» επέμεινε ο κύριος Γρηγόρης. «Βγάλ’ το, σε παρακαλώ, κι έλα να το πάρεις αύριο.» Επιμένω να ράβομαι για τρεις λόγους. Ο πρώτος είναι πως το κοστούμι –κλασικό […]

Το 31% των Ελλήνων –αποκάλυψε δημοσκόπηση –διάκειται ευμενώς προς την επιστροφή σε εθνικό νόμισμα. Σάλος προκλήθηκε στον Τύπο κι ακόμα περισσότερο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κυρίως επειδή οι δραχμιστές φαίνεται να πληθαίνουν από μήνα σε μήνα. Επαΐοντες και «επαΐοντες» σήμαναν συναγερμό. Εξάντλησαν τη γλαφυρότητά τους για να περιγράψουν την πατρίδα μας εκτός ευρώ. «Δεν θα […]

Στην έκθεση GR80s η οποία μόλις εγκαινιάσθηκε στην Τεχνόπολη στο Γκάζι ολόκληρη η Ελλάδα της δεκαετίας του 1980 παρελαύνει από μπροστά σου. Αφίσες του ΠΑΣΟΚ, της Νέας Δημοκρατίας και του ΚΚΕ, τεύχη των περιοδικών «Ταχυδρόμος», «Κλικ», «Φαντάζιο» αλλά και «Κράξιμο», που ήταν το πρώτο μανιφέστο ομοφυλόφιλης απελευθέρωσης και το εξέδιδε η τραβεστί Πάολα. Πρωτοσέλιδα των […]

«Κάποιος εχθρός θα καμαρώνει την ασπίδα μου, που εγώ την πέταξα για να γλιτώσω πλάι στον θάμνο. Αρκεί που γλίτωσα! Και η ασπίδα χάρισμά του. Γρήγορα θα αποκτήσω άλλη, πιο φίνα». Αυτά μάς λέει ο μέγας λυρικός Αρχίλοχος. Με ένα του ποίημα –τέσσερις στίχοι όλοι κι όλοι –δυναμιτίζει, από τον 7ο κιόλας αιώνα προ Χριστού, […]

Κατά τη διάρκεια της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας –όπως επιστημονικά καλείται η Μεταπολίτευση –παρήλασαν από τα έδρανα του Κοινοβουλίου μας χιλιάδες εκλεγμένοι αντιπρόσωποι «του λαού και του έθνους». Εναλλάχθηκαν στα υπουργικά γραφεία εκατοντάδες στελέχη τής εκάστοτε κυβερνώσας παράταξης. Πόσοι άφησαν το ίχνος τους στη ζωή του τόπου; Πόσοι αξιώθηκαν κάποια υστεροφημία, πόσων τα ονόματα θυμόμαστε μία […]

«Από τα σημάδια που σου αφήνει ο χρόνος καθώς περνάει σαν οδοστρωτήρας από πάνω σου, ποιο είναι το οδυνηρότερο;» αναρωτιόταν μια παρέα πενηντάρηδων σε εορταστικό τραπέζι. Οι αρχικές απαντήσεις υπήρξαν οι αναμενόμενες. Κάποιος ανέφερε τα προβλήματα υγείας που ολοένα πληθαίνουν –πόνοι εδώ, πιασίματα εκεί –ή αναπτύσσονται ύπουλα και σκάνε ένα πρωί με τη μορφή καρκίνου […]

Επαψα να πιστεύω στον Αϊ-Βασίλη το 1971, σε ηλικία πέντε χρονών, όταν διασταυρωθήκαμε στην είσοδο της πολυκατοικίας μας. «Φέρατε το δώρο μου!» ενθουσιάστηκα –για χατίρι μου είχε πετάξει με το έλκηθρό του από τον Βόρειο Πόλο στην οδό Δροσοπούλου 4, δεν υπήρχε άλλο παιδάκι στους έξι ορόφους. Απέφυγε να με κοιτάξει –έψαχνε νευρικά μέσα στις […]

Παλιά, απ’ την απώτατη αρχαιότητα έως τον προπερασμένο αιώνα, οι πόλεις ήταν φρούρια κανονικά. Τείχη τις προεφύλασσαν από επίδοξους εισβολείς. Πύλες άνοιγαν με το πρώτο φως και αμπάρωναν με τη δύση του ηλίου, ώστε οι κάτοικοί τους να αισθάνονται τη νύχτα ασφαλείς. Οσοι από την ύπαιθρο είχαν βρεθεί για υποθέσεις τους στο άστυ βιάζονταν –καθώς […]

Τη βρήκα προχθές το μεσημέρι, μες στην ηλιόλουστη κουζίνα του διαμερίσματός της στο Παγκράτι, να πλάθει μελομακάρονα. Αρχοντική κι αφράτη σαν ζεστή φραντζόλα, με τον κόκκινο κότσο ασορτί με τα νύχια της, με το γάργαρο γέλιο και τα ηδυπαθή της μαύρα μάτια, η Ελενάρα ευωδιάζει Μικρασία και ας μιλάει σπάνια για την καταγωγή της, κι […]

Στις 18 Οκτωβρίου απεβίωσε ο πατέρας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Το γεγονός πέρασε στα ψιλά –λογικό -, ο εκλιπών δεν αποτελούσε δημόσιο πρόσωπο. Εκείνος ωστόσο, μαζί με την κάποτε σύζυγό του, υπέστησαν όχι μονάχα το χειρότερο πλήγμα που μπορεί να σε βρει στον κόσμο, να πεθάνει το παιδί σου, μα έζησαν και τα όσα επακολούθησαν ως […]

Πουθενά αλλού στον κόσμο –με την εξαίρεση ίσως του Μαϊμάμι και κάποιων χωρών της Λατινικής Αμερικής –ο θάνατος του Φιντέλ Κάστρο δεν απασχόλησε τόσο την κοινή γνώμη όσο στην Ελλάδα. Δεν αναφέρομαι μονάχα στα έντυπα και ραδιοτηλεοπτικά αφιερώματα, τα οποία φιλότιμα επικαιροποιούσαν οι δημοσιογράφοι επί δεκαετίες. (Για κάθε επιφανή ηγέτη ή καλλιτέχνη υπάρχουν έτοιμες νεκρολογίες, […]

Στο σπαρακτικό ποίημα με τίτλο «Αποστρατευμένος», ο Ντίνος Χριστιανόπουλος μιλάει με τη φωνή ενός χωριατόπαιδου κατά τη δεκαετία του ’50 ή του ’60, το οποίο ολοκληρώνει ευδοκίμως τη θητεία του και ξαναγίνεται «καλός πολίτης»: «Αυτό που πέρασε δεν ήταν τίποτα μπροστά σ’ αυτό που θα ‘ρθει. Αναδουλειά, ξηρασίες, καταστροφή της σοδειάς, η καθημερινή αγωνία για […]