Χωμενίδης Χρήστος

Οπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος, στις 23 Οκτωβρίου, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τίμησαν την επέτειο γέννησης του Μάνου Χατζιδάκι. Ποικιλοτρόπως. Οσοι αγαπούν αληθινά το έργο του ανέβασαν ένα τραγούδι ή ένα ποίημα ή ένα κείμενό του, από τα σχόλια ίσως που διάβαζε από μικροφώνου όταν ήταν διευθυντής του τρίτου προγράμματος. Οσοι τον γνωρίζουν επιφανειακά […]

Κραυγάζεις «Αλλάχου Ακμπαρ!» και ανατινάζεσαι. Ή αρχίζεις να πυροβολείς τους γύρω σου. Η πράξη σου εκτός από αποτρόπαια είναι και ολότελα παρανοϊκή. Πιστεύεις δηλαδή –το πιστεύεις ειλικρινά;– πως ένα υπέρτατο ον έχει το μάτι καρφωμένο επάνω σου, προσδοκά να εξοντώσεις μερικούς άπιστους για να του αποδείξεις την αφοσίωσή σου; Πολλοί σχιζοφρενείς ισχυρίζονται πως μία φωνή […]

Ακούω θέλοντας και μη μες στο ταξί την εκπομπή του ραδιοφωνατζή, ο οποίος παριστάνει τον υπερασπιστή των λαϊκών δικαίων. «Το Ισραήλ τιμωρείται για τα εγκλήματά του… Οι Παλαιστίνιοι εξεγέρθηκαν…». Μου έρχεται αναγούλα. Κάτω από τις ξύλινες διατυπώσεις, που τις φτύνει στο μικρόφωνο και στα αφτιά των ακροατών του, πίσω από τον μπερντέ της αντικειμενικότητας – […]

«Στο θέατρο δεν υπάρχει υπάρχει μέση κατάσταση» μου έλεγε ένας από τους σπουδαίους ηθοποιούς του καιρού μας. «Εάν η παράσταση είναι καλή, μαγεύεσαι. Εάν όχι, μαρτυράς». Ολοι μας έχουμε ως θεατές εμπειρία και από το ένα κι από το άλλο. Εχουμε «κοινωνήσει τα άχραντα μυστήρια» σε σκοτεινές αίθουσες ή κάτω από τον νυχτερινό καλοκαιριάτικο ουρανό. […]

Τέλη Απριλίου ξεκίνησα ένα μυθιστόρημα με κεντρικό πρόσωπο την Πανδώρα Σταφυλά. Μια πολύ νέα γυναίκα, που μπαίνει από το πουθενά στον δημόσιο βίο, που επιδιώκει να εκλεγεί βουλευτής (ή βουλευτίνα ή βουλεύτρια) για να αποκομίσει το πιο εξωφρενικό όφελος. Με ενέπνευσαν οι ίντριγκες και τα φαιδρά καμώματα, οι μάχες συμφερόντων και προσώπων, οι αγνές προθέσεις […]

Κάθε γενιά βαυκαλίζεται πως είναι η τελευταία. Οτι επί των ημερών της θα συμβεί η συντέλεια του κόσμου. Οι πρώτοι χριστιανοί το είχαν δέσει κόμπο – δαχτυλίδι. Εφόσον ο Μεσσίας είχε έρθει, η Δευτέρα Παρουσία δεν θα αργούσε. Εχουν περάσει δύο χιλιάδες χρόνια. Κι ακόμα περιμένουν να ανοίξουν τα μνήματα και οι ουρανοί, να κριθούν […]

«Βγάλτε με αρχηγό του κόμματος διότι εγώ είμαι ο μόνος που μπορεί να νικήσει τον Πρωθυπουργό…». Εχει ξαναειπωθεί κάτι τέτοιο στα ελληνικά πολιτικά χρονικά; Βεβαίως. Το 1984, ο Ανδρέας Παπανδρέου βρισκόταν στο ζενίθ του. Η κυβέρνηση της «Αλλαγής» δικαίωνε τους «μη προνομιούχους» Ελληνες, έβαζε στο παιχνίδι τα παιδιά των ηττημένων στον Εμφύλιο, εκσυγχρόνιζε την κοινωνία […]

Ποια είναι η πιο αντιερωτική λέξη στα ελληνικά; Σε εμένα δεν χωράει αμφιβολία. Ο σύζυγος, η σύζυγος. Σημαίνει κυριολεκτικά εκείνον με τον οποίο ζεις υπό τον ίδιο ζυγό. Οπως τα ζώα που τα έζευαν για να οργώσουν, ακόμα και αν είχαν «άλλο μπόι, άλλο πόδι». Σαν τον κυρ-Μέντιο στην μπαλάντα του Βάρναλη που τον έβαλαν, […]

Θυμάμαι τον Αντώνη Σαμαράκη επειδή είναι Αύγουστος, ο μήνας που γεννήθηκε το 1919 και πέθανε το 2003; Επειδή ξανάπιασα το «Λάθος» του και επιβεβαίωσα ότι αντέχει σθεναρά στον χρόνο; Πως παραμένει ένα μυθιστόρημα συναρπαστικό και βαθιά υπαρξιακό, μια ανατομία της ανθρώπινης κατάστασης πέρα από συγκυρίες; Η μεταφορά του στον κινηματογράφο το 1975, με πρωταγωνιστές τους […]

Δεν έχουν όλες μας οι παραλίες καταληφθεί από μπιτς μπαρ, δεν απευθύνονται μονάχα σε όποιους θέλουν και μπορούν να λούονται επί χρήμασι. Υπάρχουν και αμμουδιές απέραντες που έχουν χώρο για όλους και για όλα. Και για ξαπλώστρες και για πετσέτες. Και για εξωτικά κοκτέιλ και για μπίρες από το περίπτερο. Μεσήλικα ζευγάρια καλλιεργούν το πνεύμα […]

«Εχεις χάσει τη θέση σου, Μάκη! Κάνε τρία βήματα διαγωνίως μπροστά. Εσύ, Δημήτρη, θα ξεκινάς το τραγούδι ανάσκελα. Στο πρώτο ρεφρέν θα τινάζεσαι όρθιος. Το δεύτερο κουπλέ θα το απευθύνεις στους θεατές, στις μύτες των ποδιών σου. Πάμε πάλι, παιδιά μου! Μουσική»! Οι πρόβες γίνονται σε μια σχολή καράτε, στα Κάτω Πατήσια. Στους τοίχους μετάλλια […]

Κανείς πληροφορημένος πολίτης δεν διατηρεί αμφιβολία πως η κλιματική αλλαγή είναι ήδη εδώ. Διαταράσσει, απειλεί ό,τι είχαμε μάθει να θεωρούμε ως δεδομένο. Τα μερόνυχτα ωστόσο αφόρητης ζέστης ταλαιπωρούσαν τη Μεσόγειο κάθε Ιούλιο και Αύγουστο από αρχαιοτάτων χρόνων. Οι Ελληνες τα αποκαλούσαν «κυνικά καύματα», τα ερμήνευαν αστρολογικά, ενοχοποιούσαν τον Μεγάλο Σκύλο, τον αστερισμό του Σείριου, που […]

Το επισημαίνει ο Ιησούς στην επί του Ορους ομιλία και έχει απόλυτο δίκιο. Συνηθίζουμε να διυλίζουμε τον κώνωπα και να καταπίνουμε την κάμηλο. Να στεκόμαστε σε φαινόμενα άνευ σημασίας, να τα υπεραναλύουμε, να τα στηλιτεύουμε… Ενώ στα όντως σοβαρά, που θα μας έφερναν σε αληθινά δύσκολη θέση, που θα μας υποχρέωναν σε δράση, εθελοτυφλούμε. Βαρέθηκα […]

«Οχι εγώ – ένας φίλος μου…». Ετσι ξεκινούν όσοι θέλουν να διηγηθούν κάτι ντροπιαστικό που τους συνέβη, κάτι το οποίο φανερώνει πόσο αφελείς μπορεί να φανούν, πόσο κορόιδα… Οχι εμένα λοιπόν, έναν φίλο μου τον είχαν καλέσει στο Λονδίνο να δώσει μια ομιλία – θεωρείται γαρ καλός στον τομέα του. Του πλήρωναν το εισιτήριο, καθώς και ένα […]

Για πολλούς είναι το «Περιβόλι της Παναγιάς». Το ιερότερο ακρωτήρι της Ορθοδοξίας, του σύμπαντος άρα κόσμου. Αλλοι δεν κρύβουν την αντιπάθεια, μέχρι και την αποστροφή τους. Και μόνο το άβατο στις γυναίκες το καθιστά στα μάτια τους σκοταδιστικό, επιβίωμα της πιο άτεγκτης πατριαρχίας. Να μη μιλήσουμε για τα πολιτικά παιχνίδια που φέρεται ότι παίζει. Για […]

Ενα ισχυρό κίνητρο για να παρατείνεις τη διαμονή σου στον πλανήτη μέχρι τουλάχιστον τα ογδόντα – γιατί όχι και τα εκατό; – είναι για να γευτείς τη ζωή, τις σχέσεις δηλαδή με τους ανθρώπους, από πολλές, διαφορετικές θέσεις. Να υπάρξεις και παιδί και γονιός και παππούς – μακάρι και προπάππους, σεπτό απολίθωμα μιας περασμένης εποχής. Και πρωτάρης στον […]

Επεσε από τη βιβλιοθήκη «Το φοβερό βήμα» του Κώστα Ταχτσή. Με χτύπησε, μεταφορικώς, κατακούτελα. Πώς επιδρούν επάνω σου τα αληθινά σημαντικά βιβλία; Σε μαγνητίζουν. Τα παίρνεις στο κρεββάτι, στο μπάνιο, στις μετακινήσεις σου. «Λυσάρι διαβάζεις;» με ρώτησε κάποτε ένας ταξιτζής, κοιτάζοντας με από το καθρεφτάκι να γυρνάω μαγεμένος τις σελίδες του «Παλιοκόριτσου». Είχε ανατείλει η […]

Στα «ΝΕΑ», από τον άψογα πληροφορημένο Γιώργο Παπαχρήστο, διάβασα τι συνέβη το μοιραίο βράδυ στον ΣΥΡΙΖΑ. Μόλις ανακοινώθηκαν – λέει – τα αποτελέσματα, ο Αλέξης Τσίπρας εξεμάνη με τους συνεργάτες του. «Εντάξει», ωρυόταν, «εγώ έπασχα από υπεραισιοδοξία. Ετρεφα αυταπάτες. Εσείς δεν οφείλατε να με ταρακουνήσετε, να με συνεφέρετε εγκαίρως;». Δίκιο είχε. Ο επικεφαλής της κάθε παράταξης περιστοιχίζεται […]

Δεν αξίζει να ασχολούμαστε ιδιαιτέρως με εκείνους που βρίζουν τον Διονύση Σαββόπουλο επειδή δήλωσε τις προάλλες πως θα επιθυμούσε αυτοδύναμη κυβέρνηση Μητσοτάκη. Οσοι δεν διακατέχονται από σύμπλεγμα κατωτερότητας ή από μια ολοκληρωτικού τύπου κομματική στράτευση, όσοι αισθάνονται γνησίως προδομένοι επειδή ο προσφιλής τους καλλιτέχνης έγινε – λέει – οψίμως δεξιός, μάλλον ουδέποτε είχαν καταλάβει το […]

Φανταστείτε τον εαυτό σας σε μια εργασία με σύμβαση ορισμένου χρόνου, που για να ανανεωθεί πρέπει να συμφωνήσουν μερικές χιλιάδες άνθρωποι. Οι οποίοι σας κρίνουν με τα δικά του ο καθένας μέτρα και σταθμά και είτε σας κρατούν στη θέση σας είτε σας στέλνουν στα αζήτητα. Οσο συναρπαστική, όσο καλοπληρωμένη και αν ήταν μία τέτοια δουλειά, θα τη διαλέγατε ποτέ;

Πριν μπούμε στην πόλη είναι μια λιμνοθάλασσα. Με πράσινα αβαθή νερά, πυκνά καλάμια, κλουβιά με ιχθυοκαλλιέργειες. «Να η Βίλα Τιρκουάζ» είπε η ξεναγός μου και φρέναρε στο υγρό χαλίκι. «Στο νησάκι». Το νησάκι είχε μέγεθος δύο γηπέδων ποδοσφαίρου. Συνδεόταν με την όχθη με μια γέφυρα που έμοιαζε ετοιμόρροπη. Η Βίλα Τιρκουάζ, ένα διώροφο μπάσταρδου ρυθμού, […]

Μία από τις λίγες κατηγορίες του πληθυσμού που μπορείς να την κοιτάζεις συγκαταβατικά, αφ’ υψηλού, ακόμα και να τη χλευάζεις δίχως τον κίνδυνο να κατηγορηθείς για ρατσισμό, είναι η αποκαλούμενη «τρίτη ηλικία». Οι άνω των 70, των 75, των 80; Εξαρτάται από το κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον. Ενας χειρώνακτας βγαίνει εκτός μάχης πολύ νωρίτερα συνήθως από έναν […]

Το ελληνορθόδοξο πλάι – πλάι με τα υπόλοιπα χριστιανικά νεκροταφεία: των Αρμενίων, των Λατίνων, των Κοπτών… Κέντρο απόκεντρο της Αλεξάνδρειας. Η πύλη του αμπαρωμένη. Μας καλοδέχονται γαβγίζοντας χαρούμενα πεντέξι ημίαιμοι – «κόπρους» τους λέγαμε παλιά – κι ένα πανέμορφο τσοπανόσκυλο, που αν σηκωνόταν στα πισινά του πόδια, ίσως να με έφτανε στο μπόι. Ξωπίσω τους ο θυρωρός […]

Γεννήθηκα σε μια Ελλάδα που υποστήριζε ευθαρσώς, που αποδεχόταν στην καλύτερη περίπτωση, ότι το ξύλο είχε βγει από τον Παράδεισο. Η δασκάλα στην πρώτη δημοτικού είχε μια βέργα. Οποτε μια μαθήτρια ή ένας μαθητής ατακτούσε, τον σήκωνε και του έριχνε δέκα σε κάθε χέρι. Θυμάμαι ακόμα το τσούξιμο στην παλάμη μου. Το πιο φαιδρό συνέβη […]

«…Βρήκαν έναν άνθρωπο από την Κυρήνη που τον έλεγαν Σίμωνα και τον αγγάρευσαν να κουβαλήσει τον σταυρό Του…» Θα μπορούσα να παρεξηγηθώ. Δεν ζήτησα στο κάτω – κάτω εγώ από τον Ματθαίο να με αναφέρει. Δεν τον ήξερα καν, ούτε κανέναν άλλον από τους μαθητές. Δεν ήμουν εκεί όταν μπήκε ο Ιησούς στα Ιεροσόλυμα, πάνω […]

«Πώς σας φαινόμαστε»; «Ιδιοι»! Από το 1990, από όταν πήρα το πτυχίο μου, είχα να διαβώ το κατώφλι της Νομικής Σχολής. Περνούσα πολύ συχνά απέξω και τη χάιδευα με το βλέμμα, έχω γλυκές αναμνήσεις από τα αμφιθέατρα, κυρίως δε από τα πέριξ. «Εδώ» έλεγα τις προάλλες στην κόρη μου «ήταν το “Σόλωνος και Μασσαλίας”. Πουλούσε […]

Τα αγόρια είναι κοκόρια, το γράφει και ο Γιάννης Ρίτσος. Καυχιούνται, διαλαλούν τα κατορθώματά τους. Στην παιδική τους ηλικία καμαρώνουν για τις επιδόσεις τους στο πλέι στέισιον, στο ποδόσφαιρο. Με την μπάλα στα πόδια τους επελαύνουν προς το αντίπαλο τέρμα και ταυτοχρόνως περιγράφουν σαν σπορ κάστερ την επίθεσή τους – «περνάει ο Καραγεωργίου έναν, δύο, τρεις […]

Και αν είχε κάτσει αλλού η μπίλια; Και αν οι μεγάλες δυνάμεις είχαν δεχθεί σαν γεγονός τετελεσμένο τη συντριβή της Επανάστασης από τον Ιμπραήμ; Αμα δεν είχαν υπογράψει τη συνθήκη του Λονδίνου, που οδήγησε στο Ναυαρίνο, στην καταστροφή του οθωμανικού στόλου; Και άνοιξε έτσι ο δρόμος για ίδρυση ελληνικού κράτους… Θα αλώνιζαν οι Τουρκοαιγύπτιοι στον […]

«Εάν η πολιτική δεν δίνει νόημα στις ζωές των ανθρώπων, γιατί να ασχολούμαστε μαζί της;» αναρωτήθηκε ο ανιψιός μου, σε τόνο δραματικό σχεδόν, που δεν τον είχα ξαναδεί να παίρνει. Ερχόταν από τη διάλεξη ενός ανερχόμενου αστέρα της Ευρώπης με έργο εντυπωσιακό παρά το σχετικά νεαρό της ηλικίας του, με προϋπηρεσία στις αγορές προτού να […]

Κατά την ελληνική παράδοση τον νεκρό τον ξενυχτούν. Στο σπίτι του. Τον σαβανώνουν, τον στολίζουν και τον ξαπλώνουν στη σάλα, εκεί όπου έτρωγε, έπαιζε με τα παιδιά του, γλεντούσε, άραζε και διάβαζε εφημερίδα. Τον κρατούν από τη δύση μέχρι την ανατολή του ήλιου, ώσπου να φέξει και να τον μεταφέρουν στην εκκλησία για την τελετή. […]

Το εύκολο, το αυθόρμητο, το σχεδόν αυτονόητο για πλείστους όσους σχολιαστές της επικαιρότητας – σχολιαστές έχουμε γίνει όλοι με την επέλαση των σόσιαλ μίντια: να αρχίσουν να οδύρονται και να καταριούνται. Θα όφειλαν να συγκρατηθούν. Να σιωπήσουν. Γιατί; Από στοιχειώδη σεβασμό. Δεν μπορεί οι οιμωγές από το πληκτρολόγιο, από το σπίτι ή το γραφείο μας να […]

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, γραφτήκαμε, πεντέξι συμμαθητές, στο φροντιστήριο Μπελεζίνη, στα Εξάρχεια. Ο Ανδρέας Μπελεζίνης ήταν κορυφαίος προγυμναστής και διανοούμενος ολκής, ιδανικός για να μας προετοιμάσει για τις Πανελλαδικές. Αλλο όμως στάθηκε το δικό μας βασικό κίνητρο. Φοιτώντας σε σχολείο αρρένων, φλεγόμασταν να γνωρίσουμε κορίτσια. Να καθίσουμε στα ίδια θρανία, να μοιραστούμε τα […]