Χωμενίδης Χρήστος

Θρησκόληπτοι, λέει. Υποχείρια των πνευματικών τους. Ημίτρελων παπάδων που λυμαίνονται χωριά και γειτονιές και αφορίζουν όποιον πάει να «τρυπηθεί». «…Το έχει προφητεύσει ο ασκητής Παστίτσιος και η γερόντισσα Κακαβιά πως θα μας βάλουν το θεριό στις φλέβες!». Καθηλωμένοι, λέει, σε ένα νηπιακό πείσμα που το φαντασιώνονται ως επαναστατικό πνεύμα. Αρνούμενοι να εμβολιαστούν, κάνουν τάχα παθητική […]

Οπου με καλούν πηγαίνω. Για να παρουσιάσω τα βιβλία μου. Σε πόλεις, κωμοπόλεις, και σε χωριουδάκια ακόμα θα έσπευδα. Δεν πρόκειται για μάρκετινγκ. Η ζωντανή μου παρουσία αμφίβολο εάν προωθεί το έργο μου – οι πιο σεμνοί αλλά και οι πιο πονηροί καλλιτέχνες προτιμούν να μένουν στο ημίφως, ώστε κανένας από το κοινό να μην απογοητευθεί […]

Οσο ευγενές στάθηκε στην αφετηρία του το κίνημα της πολιτικής ορθότητας, τόσο επικίνδυνες αποδείχθηκαν οι υπερβολές του. Ή απλώς γελοίες. Ιδίως στο πεδίο της γλώσσας. Εξορίζουν οι ζηλωτές τις λέξεις που βρίσκουν κακές, βάναυσες και τις αντικαθιστούν με άλλες, θετικές δήθεν. Με την ψευδαίσθηση πως έτσι βελτιώνουν την πραγματικότητα. Ο «νέγρος» έγινε «έγχρωμος», «μαύρος» και […]

Την εβδομάδα που μας πέρασε, έξι γνωστοί και φίλοι μου, άπαντες εμβολιασμένοι, διαγνώστηκαν θετικοί. Θα μπορούσα να είμαι ο έβδομος. Ο ιός βάλλει πλέον εναντίον μας κατά ριπάς όπως στις πολεμικές ταινίες (δεν γράφω «όπως στον πόλεμο» διότι οι γενιές μας δεν έχουν πολεμήσει). Εάν αντί για ελάχιστου μεγέθους σωματίδια επρόκειτο για σφαίρες, θα τις […]

Φαντάζομαι τους ιστορικούς του μέλλοντος να αναδιφούν στις ζωές μας και με πιάνει ντροπή, χαζή ντροπή αφού εγώ δεν θα είμαι τότε πια παρών. Τι πάθιαζε – θα αναρωτιούνται – τους κατοίκους της Ελλάδας διαγενομένου του Οκτωβρίου του 2021; Η κλιματική αλλαγή; Τα μεταναστευτικά ρεύματα που πιθανότατα θα ξαναγίνονταν τσουνάμι; Κάποιο καλλιτεχνικό γεγονός – τραγούδι, ταινία, παράσταση, βιβλίο […]

Δεν χρειάζεται να έχεις εντρυφήσει στις θεωρίες του Αϊνστάιν και των επιγόνων του για να καταλάβεις τι σχετικό πράγμα είναι ο χρόνος. Πόσο απατηλή, στην ουσία, η μέτρησή του με το ρολόι και με το ημερολόγιο. Τις μετρημένες δεκαετίες που μάς χαρίζονται πάνω στη γη κάμποσοι τις αφήνουν να κυλούν μέσα από τα χέρια τους. […]

Ενάμιση μήνα ύστερα από τον θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη, καθώς το έργο του απογαλακτίζεται σιγά – σιγά από την υπερπληθωρική προσωπικότητά του, αρχίζουμε να διακρίνουμε τον ψυχικό πυρήνα της μουσικής του. Τι κάνει τα τραγούδια του να παραμένουν φρέσκα, ελκυστικά κι ας έχουν περάσει πέντε ή έξι δεκαετίες από όταν συνετέθησαν; Το γεγονός ότι είναι […]

Πώς θα ήταν οι μέρες και οι νύχτες μας τον Οκτώβριο του 2021 εάν δεν είχε εφευρεθεί και διατεθεί ευρύτατα το εμβόλιο εναντίον του Covid-19; Θα ζούσαμε εφιαλτικές καταστάσεις. Τα συστήματα υγείας διεθνώς θα είχαν κρασάρει. Εξω από τις εντατικές – ίσως και από τους κανονικούς θαλάμους των νοσοκομείων – θα γινόταν διαλογή με ολοένα και αυστηρότερα […]

Από την Πατησίων, από το ύψος της ΑΣΟΕΕ (νυν Οικονομικού Πανεπιστημίου) και πίσω, η Ακρόπολη δεν διακρινόταν. Η αιθαλομίχλη κοβόταν με το μαχαίρι. Μιλάμε για ένα γκριζοκίτρινο σύννεφο από καυσαέρια και αναθυμιάσεις, που στρογγυλοκαθόταν πάνω από την πόλη και έφερνε τσούξιμο στα μάτια, δύσπνοια, ποιος ξέρει τι άλλο μακροπρόθεσμα. Τις μέρες ιδίως με λαμπρή λιακάδα […]

Κατά την εφηβεία σου ζαχαρώνεις τη μικρή γειτόνισσα, τη συμμαθήτριά σου, εκείνη που εγκαταστάθηκε με τους γονείς της στο διπλανό ενοικιαζόμενο στις διακοπές. Ξεφυλλίζεις μια ποιητική ανθολογία, κολλάς στο ποιήμα του Κώστα Ουράνη. «Το κορίτσι των δεκατριών χρονών». Οι στίχοι ξεχειλίζουν από αισθησιασμό, ο οποίος δεν χρειάζεται τολμηρές περιγραφές, «πρόστυχες» λέξεις για να σε διαγείρει. […]

Σας έχει συμβεί; Να βολτάρετε, βραδάκι, σε κεντρικό-απόκεντρο δρόμο της Αθήνας και αίφνης να αντικρίσετε έναν άνθρωπο πεσμένο μπρούμυτα στις πλάκες του πεζοδρομίου, κουβάρι ασάλευτο, νεκρό εκ πρώτης όψεως. Πιθανόν να σας έχει συμβεί. Οι τοξικομανείς που – δίχως στέγη, δίχως νόμο – περιπλανώνται και επαιτούν, έχουν, οι περισσότεροι, προδιαγεγραμμένη κατάληξη. Κάποιες παρτίδες παραείναι τοξικές. Ή καθαρές. […]

Πηγαίνοντας από το Παρίσι στο Νανσί – με το περίφημο TGV, την υπερταχεία που πιάνει τριακόσια είκοσι χιλιόμετρα την ώρα – δοκίμασα την πιο ευχάριστη έκπληξη του μήνα. Με καλεί στο κινητό η κόρη μου. Το σηκώνω, ξεκινάμε το μπλαμπλάδισμα, στη δεύτερη φράση ο απέναντι μου ρίχνει ένα σκαιότατο βλέμμα. Η διπλανή μου κάτι λέει στα γαλλικά, […]

Πριν από τρία χρόνια τέτοιες μέρες, επισκεπτόμασταν με τον φίλο μου Τάκη Δουδωνή το Αγιον Ορος. Από τα πιο ενδιαφέροντα ταξίδια της ζωής μου. Ενα απομεσήμερο βρεθήκαμε στις Καρυές. «Θα τελεστεί στο Πρωτάτο μνημόσυνο για τους Ιδρυτές» μάς πληροφόρησε ο ευγενέστατος μοναχός-«ξεναγός» μας. «Κρίμα να λείψετε!». Μπήκαμε στην πανάρχαια εκκλησία κι αφού θαυμάσαμε τις αριστουργηματικές […]

Τη μία τρομοκρατούμαστε με τη μετάλλαξη Δέλτα. Την άλλη με τις πυρκαγιές. Την τρίτη με το Αφγανιστάν. Και άντε πάλι αναζωπυρώσεις και δώστου καρναβάλια αντιεμβολιαστών… Η επικαιρότητα μας βαράει το νταούλι κι εμείς χορεύουμε διαδικτυακό καν-καν ή τσάμικο. Κι όποιος τολμήσει να πιάσει δικό του ρυθμό κατηγορείται ως βλάσφημος – «πήρανε την Καμπούλ οι Ταλιμπάν κι […]

«Οι Αμερικάνοι δεν μπορούν και δεν πρέπει να πεθαίνουν σε έναν πόλεμο που οι Αφγανοί δεν είναι διατεθειμένοι να δώσουν για τον εαυτό τους…». Αυτή στάθηκε η κατακλείδα του διαγγέλματος Μπάιντεν. «Σκοπός μας άλλωστε» συνέχισε «ποτέ δεν υπήρξε η οικοδόμηση ενός νέου έθνους εκεί. Το μόνο που μας ενδιέφερε ήταν να μην καταντήσει πάλι το […]

Το καλοκαίρι του 1974 και τον χειμώνα που ακολούθησε, ένα σύνθημα κυριαρχούσε. «Δεν Ξεχνώ». Δεν ξεχνώ την Κύπρο. Το υποκινούμενο από τη χούντα της Αθήνας πραξικόπημα, την εισβολή των Τούρκων που ακολούθησε, την κατοχή και τον ξεριζωμό. Παντού, ακόμα και σε καθίσματα λεωφορείων, ακόμα και σε σχολικές κασετίνες, αντίκρυζες τον χάρτη της νήσου, τα κατεχόμενα […]

«Πώς θα ‘ναι αλήθεια ο κόσμος ο δικός σου; Η φαντασία δεν φτάνει να τον δω…» τραγουδούσε το 1979 ο Ακης Πάνου στο νεογέννητο παιδάκι του. Σοβαρός ως λαϊκός καλλιτέχνης ομολογούσε την άγνοιά του. Σαράντα δύο χρόνια αργότερα, το μέλλον δείχνει ήδη παρόν. Οι βασικές γραμμές του μοιάζει να έχουν ανεξίτηλα χαραχτεί. Δεν χρειάζεται να […]

Η Ερις, θυγατέρα της Νυκτός, δεν προσεκλήθη στους γάμους της Θέτιδος με τον Πηλέα. Τόσο τσαντίστηκε, ώστε έστειλε ένα χρυσό μήλο, με μία φράση σκαλισμένη επάνω του: «στην ωραιότερη». Το μήλο διεκδίκησαν τρεις θεές βάζοντας για κριτή το πιο μπάνικο βοσκόπουλο. Οχι τον Τόλη μα τον Πάρη. Ετσι ξεκίνησε η ιστορία που κατέληξε στον Τρωικό […]

Τελευταία φορά είδα τον Τόλη Βοσκόπουλο σε ένα μικρό σχετικά μαγαζί, πίσω από το γήπεδο του Παναθηναϊκού. Βάδιζε ήδη στην όγδοη δεκαετία της ζωής του, η υγεία του είχε αρχίσει να καταπονείται. Μας καλωσόρισε, μας είπε δεκαπέντε από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του – όχι ποτ πουρί, ολόκληρα τα τραγούδια – και παρέδωσε το μικρόφωνο στον άλλον, με […]

Τους πρωτοαντίκρισα εν δράσει το φθινόπωρο του 1988. Φοιτητές τότε, είχαμε πάει στον κινηματογράφο Οπερα, στην οδό Ακαδημίας, να παρακολουθήσουμε τον «Τελευταίο πειρασμό» του Σκορτσέζε βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Καζαντζάκη. Αίφνης, μόλις πριν ξεκινήσει η προβολή, ένα ασκέρι μπούκαρε στην αίθουσα, ψέλνοντας, βρίζοντας και λιβανίζοντας. Ανέμελοι τότε οι καιροί, θελγόμενοι εμείς λόγω ηλικίας από […]

Την κοίταζα να σκύβει και με το φτυαράκι να σπρώχνει μες στη σακουλίτσα ό,τι είχε κάνει το κανίς της στο πεζοδρόμιο. Η μέση της υπέφερε, νόμιζες πως θα ακούσεις «κρακ!» από τη βαθιά επίκυψη. Η ηλικιωμένη κυρία δεν ήταν απλώς περιβαλλοντικά ευαίσθητη. Μα και – ή πρωτίστως – νομοταγής. Συμμορφωνόταν προς τον νόμο 3170/2003 «περί ζώων συντροφιάς». […]

«Χαρά και μύρο της ζωής μου η μνήμη των ωρών που βρήκα και που κράτησα την ηδονή ως την ήθελα…» Ο Καβάφης γράφει τους παραπάνω στίχους το 1917. Τους γράφει και τους διαδίδει σε έναν ευρύ σχετικά κύκλο θαυμαστών του. Κοντεύει πενηνταπεντάρης, έχει αποτινάξει από πάνω του κάθε υποκριτικό φαίνεσθαι. Παραμένει εντούτοις ο κύριος Κωνσταντίνος […]

Στην ταινία «Οι εντιμότατοι φίλοι μου» – στο κωμικό εκείνο ρέκβιεμ για τον χρόνο που αδυσώπητος περνάει, για τις παρέες που σπαραχτικά επιμένουν – οι «εντιμότατοι» τέσσερις σκαρώνουν την εξής φάρσα: πηγαίνουν στον σιδηροδρομικό σταθμό, στην αποβάθρα, και καθώς ο συρμός ξεκινάει και οι επιβάτες κρεμιούνται απ’ τα παράθυρα για να αποχαιρετήσουν τους δικούς τους (μόνο μαντίλια […]

Οταν είδα στην οθόνη του κινητού άγνωστο νούμερο με κωδικό +357 πολύ χάρηκα. «Κάποιος φίλος από την Κύπρο με θυμήθηκε» σκέφτηκα «που έχει αλλάξει αριθμό! Η Αντρη; Ο Πάμπος; Ο Γιαννάκης;». Το σήκωσα. «Ποιος λαλεί;» αναφώνησα παιγνιωδώς. Μία φωνή μεταλλική, μηχανική σχεδόν, σε τόνο επιτηδευμένα εγκάρδιο με καλησπέρισε. «Είμαστε από την εταιρεία επενδύσεων NJL…» (Ή […]

Υπήρχαν ακόμα όταν πήγαινα σχολείο κάτι αραχνιασμένοι κυρίες και κύριοι, νοοτροπίας κατηχητικού, που αγανακτούσαν με την όψη των νέων. «Απ’ τη μαλλούρα δεν καταλαβαίνεις άμα είναι αγόρι ή κορίτσι! Φοράει σκουλαρίκι – δεν ντρέπεται τον πατέρα του; Και η άλλη, κοπέλα σαν τα κρύα νερά, θυγατέρα μάλιστα ιατρού, να βάζει αυτά τα τζιν σωλήνες – πώς τα […]

Ο Πάνος Τζαβέλλας ήταν ένας συμπαθέστατος τροβαδούρος, που είχε πολεμήσει στην Εθνική Αντίσταση και στον Εμφύλιο και είχε λαβωθεί σοβαρότατα στο πόδι. Στα χρόνια της Μεταπολίτευσης εμφανιζόταν σε μία μπουάτ στην Πλάκα και τραγουδούσε αντάρτικα. Ελεγε κι ένα δικό του, τον «κυρ Παντελή»… Υπάρχουν τραγούδια, μυθιστορήματα, ταινίες που περνάνε στον καιρό τους σχετικά απαρατήρητα και […]

Κατέπλευσε προχθές στη Ρόδο το πρώτο κρουαζιερόπλοιο. Το προϋπάντησαν οι Ροδίτες εν χορδαίς και οργάνοις, με συγκροτήματα παραδοσιακών χορών. Επρόκειτο προφανώς για στιγμές συγκινησιακά φορτισμένες. Προοιωνίζονταν το τέλος της πανδημίας, την ανάσταση τού τουρισμού ύστερα από τη μαύρη, την καταστροφική σεζόν του 2020. Κάποιες κυρίες στην Αθήνα σήκωσαν το φρύδι. Τους λοιδόρησαν. Τους αποκάλεσαν ιθαγενείς, […]

Σαν τον ερωτευμένο στο πρώτο ραντεβού φτάνω στο εμβολιαστικό κέντρο μία ώρα πιο νωρίς. Λουσμένος, ξυρισμένος, με αστραφτερό πουκάμισο. Οχι, δεν θα τραβήξω σέλφι με τη βελόνα στο μπράτσο για να την ανεβάσω στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γράφοντας από κάτω «Ενα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα μεγάλο για την ανθρωπότητα» όπως ο Νιλ Αρμστρονγκ […]

«Εχω εμβολιαστεί, θα μου χαρίσετε τη συντροφιά σας;» λέει ο εξηνταπεντάρης κύριος στην ελαφρώς νεότερη – κομψότατη μέσα στο λουλουδάτο της πουκάμισο – κυρία που ήδη κάθεται στο τραπέζι του καφενείου. Πλάκα κάνουν. Ανδρόγυνο είναι. Στον ίδιο καναπέ, στο ίδιο κρεβάτι πέρασαν τις καραντίνες καθώς και τη μισή ζωή τους. Το «έχω εμβολιαστεί» θα αποτελεί, πάντως, το […]

Η Μεγάλη Εβδομάδα στα νοσοκομεία (μιλάμε προ κορωνοϊού) περισσότερο ευφρόσυνη ήταν παρά πένθιμη. Τα ανθρώπινα βάσανα αγκαλιάζονταν από το Θείο Πάθος. Η πεποίθηση της Ανάστασης δυνάμωνε την προσδοκία ίασης για τους ασθενείς. Οι ασθενείς χωρίζονταν σε δύο κατηγορίες. Σε εκείνους που μπορούσαν να βγουν στην αυλή για τον Επιτάφιο και για το «Δεύτε Λάβετε Φως». […]

Οταν αποχαιρετάς σε ώριμη ηλικία μάνα ή πατέρα, νοιώθεις αντάμα με τη θλίψη κι ένα μέστωμα. Παύεις οριστικά να είσαι παιδί, γίνεσαι εσύ ο γονιός, ο γονιός πρώτα του εαυτού σου, στύλος και αλεξικέραυνο του σπιτιού. Οταν ξεψυχά βρέφος, σπλάχνο σου, το χτύπημα σε τραντάζει συθέμελα. Χάνεις το νόημα του κόσμου, άμα σταθείς τυχερός το […]

«Αντε, επτακόσιες μέρες μένουν. Και κάτι ψιλά…» έλεγε ο παππούς μου στα ενενηκοστά όγδοα γενέθλιά του. Από τη λάμψη στα μάτια του ήταν φανερό πως λαχταρούσε ειλικρινά να πατήσει τα εκατό. Να καβαλήσει τον αιώνα. Το να γεννάς ως τα βαθιά γεράματα φιλοδοξίες – έστω και παιδιάστικες – σου δίνει ζωή. Το ίδιο στοίχημα είχε βάλει, είμαι […]

Δυο άντρες καταλύουν σε ένα κέντρο θαλασσοθεραπείας για μια εβδομαδιαία κούρα αναζωογόνησης. Το πρόγραμμα, επιτηρούμενο από αδέκαστους γιατρούς, απαγορεύει διά ροπάλου το ποτό και το κάπνισμα. Περιλαμβάνει δίαιτα με κολοκυθόσουπα και μεταλλικό νερό. Λασπόλουτρα, ψυχρολουσίες και σκληρό μασάζ – ξυλοκόπημα στην κυριολεξία των μυών για να ξεπιαστούν, μπας και επανέλθει το αλλοτινό τους σφρίγος. Τα βασανιστήρια […]

Ενας φίλος μου έχει σινεμά στην Κυψέλη. Κλειστό από αμνημονεύτων, με τις αφίσες στην πρόσοψή του να κιτρινίζουν προαναγγέλλοντας ταινίες που δεν παίχτηκαν ποτέ. Δεν του πάει η καρδιά να το εγκαταλείψει. Το επισκέπτεται καθημερινά. Σηκώνει τις γρίλιες κι αφού επιθεωρήσει την άδεια αίθουσα και ξεσκονίσει τον θάλαμο προβολής, βγάζει μια πολυθρόνα στην είσοδο και […]

Οποτε η πατρίδα τιμά τις μεγάλες της επετείους, όποτε υποκλίνεται στους ήρωές της, θέτουμε εμείς στον εαυτό μας το αδυσώπητο ερώτημα. Εάν βρισκόμασταν εκεί, εάν ζούσαμε στις πιο δραματικές στιγμές, τι θα κάναμε; Θα συντασσόμασταν με το σωστό; Θα διακινδυνεύαμε τα πάντα, τη ζωή μας την ίδια; Μήπως λουφάζαμε ώσπου να περάσει η μπόρα; Μέχρι […]