΄ΤΑ ΝΕΑ

Η ακύρωση του ραντεβού με τον έλληνα Πρωθυπουργό ήταν ένα σοβαρό διπλωματικό ατόπημα του Ρίσι Σούνακ. Ταυτόχρονα, ήταν κι ένα ενδεικτικό του πολιτικού του αναστήματος λάθος. Ο βρετανός πρωθυπουργός «ενοχλήθηκε» από τις αναφορές του Κυριάκου Μητσοτάκη στα Γλυπτά του Παρθενώνα σαν να εμφανίστηκε προχθές στην πολιτική σκηνή της πατρίδας του και να μην έχει ακούσει ποτέ τις πάγιες ελληνικές θέσεις για την επιστροφή τους.

Στην COP28 κρίνεται επί της ουσίας το μέλλον της ανθρωπότητας και οι σημερινές ηγεσίες των κρατών - μελών έχουν χρέος να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων, λαμβάνοντας τολμηρές αποφάσεις όχι μόνο για την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και για τους πληθυσμούς που αναμένεται να έρθουν σύντομα αντιμέτωποι με την κλιματική κρίση. Η καθημερινότητα των κατοίκων της Μεσογείου έχει ήδη επηρεαστεί, με την Ελλάδα να μετράει μέσα σε λίγους μήνες μια σειρά πυρκαγιών σε ακραίες θερμοκρασίες και πλημμύρες που κόστισαν σε ανθρώπινες ζωές και πρωτογενή παραγωγή προτού καν μπει ο χειμώνας.

Το θέμα δεν οριοθετείται απλώς στην κλοπή ή στην παράνομη αξιοποίηση των Γλυπτών. Είναι και ζήτημα αμοιβαίας εμπιστοσύνης και σχέσης των δύο κρατών αλλά και αποκατάστασης μιας αδικίας δεκαετιών που αγγίζει το πιο δομικό των θεμάτων: τον Πολιτισμό και τη Συνέχεια. Τον Ελληνισμό. Η διαρκής υπενθύμιση αυτές τις ημέρες και επί βρετανικού εδάφους δεν είναι μιας δευτερεύουσας κλίμακας διεκδίκηση. Είναι κεντρική στρατηγική με παρελθόν αγώνων – π.χ. από τη Μελίνα – και με συμπαγή πια επιχειρήματα που δεν αντικρούονται εύκολα. Είναι η ώρα.

Oι επόμενες 100 ημέρες είναι ιδανικές για μεταρρυθμίσεις. Στον ΣΥΡΙΖΑ, ή ό,τι έχει απομείνει από αυτόν, θα προσπαθούν να μαζέψουν τα κομμάτια τους για να προχωρήσουν στη διεξαγωγή του συνεδρίου τους. Στη νέα Κοινοβουλευτική Ομάδα που προέκυψε από τη διάσπαση θα ψάχνουν τα πατήματά τους.

Η συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, η οποία επετεύχθη με τη διαμεσολάβηση Κατάρ, ΗΠΑ και Αιγύπτου, προβλέπει παύση των εχθροπραξιών για παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας με ταυτόχρονη απελευθέρωση γυναικών και παιδιών που κρατά ομήρους η τρομοκρατική οργάνωση και κρατουμένων στις ισραηλινές φυλακές. Οσα περιλαμβάνονται στο τελικό της κείμενο ήταν τα απαραίτητα πρώτα βήματα για την αποκλιμάκωση της κρίσης στη Μέση Ανατολή.  

Η Θεσσαλία όμως είναι κάτι παραπάνω, ένα είδος ηθικής εκκρεμότητας. Η κυβέρνηση έχει υποχρέωση να επιταχύνει την ανασυγκρότησή της – και όχι μόνο γιατί η περιφέρεια αυτή αποτελεί τον ομφαλό της πρωτογενούς παραγωγής στη χώρα. Εχει υποχρέωση στους ανθρώπους που χάθηκαν άδικα από μια κακοκαιρία που ήταν μεν πρωτόγνωρη, αλλά βρήκε τον κρατικό μηχανισμό απροετοίμαστο, χαμένο σε μια δαιδαλώδη γραφειοκρατία που συνεχίστηκε και τις μέρες μετά την καταστροφή. Κυρίως έχει ευθύνη απέναντι σε εκείνους που έμειναν πίσω, είδαν τα σπίτια τους να βουλιάζουν στη λάσπη και σκέφτονται ακόμα και τη μετεγκατάσταση ολόκληρων χωριών σε άλλες περιοχές, για να γλιτώσουν από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Είναι οι ίδιοι που χρειάζονται τις αποζημιώσεις για να μπορέσουν να ορθοποδήσουν, καθώς η διαδικασία των διασταυρώσεων συνεχίζεται.

Διαστάσεις σοκ έχουν τα στοιχεία που φέρουν σήμερα με έρευνα «ΤΑ ΝΕΑ» και αφορούν τα θύματα σχολικού εκφοβισμού στην Ελλάδα. Θύματα υπήρξαν τρεις στους δέκα μαθητές κατά το σχολικό έτος 2022 - 2023. Τα υψηλότερα ποσοστά του ανησυχητικού φαινομένου καταγράφονται στην Πελοπόννησο, την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και τη Δυτική Μακεδονία.

Η παραμικρή του κίνηση θα βρίσκεται στο μικροσκόπιο της κοινής γνώμης. Κάθε μέρα, σε κάθε μικρό ή μεγάλο ζήτημα, θα καλείται να την πείσει πως μπορεί να αποτελέσει μια αξιόπιστη εναλλακτική. Και το πρώτο βήμα σε μια τέτοια πορεία είναι να αντιπολιτεύεται την κυβέρνηση με γνώμονα το συμφέρον της χώρας, όχι τα πρόσκαιρα μικροκομματικά οφέλη.

H Ελλάδα έχει πρόβλημα με το Προσφυγικό και οι λόγοι είναι προφανείς: ως χώρα πρώτης εισόδου, σηκώνει δυσανάλογα μεγάλο βάρος σε σχέση με μεγάλες χώρες της κεντρικής Ευρώπης. Χρειάζεται, λοιπόν, πόρους τόσο για την προστασία των ευρωπαϊκών συνόρων, στο πλαίσιο βεβαίως του διεθνούς δικαίου, όσο και για την εξασφάλιση ανθρώπινων συνθηκών στους πρόσφυγες και μετανάστες που καταφεύγουν εδώ προσδοκώντας ένα καλύτερο μέλλον. O πόλεμος στη Γάζα και οι ωμές δηλώσεις ισραηλινών πολιτικών υπέρ της μετακίνησης των Παλαιστινίων σε ευρωπαϊκές χώρες οξύνουν ακόμη περισσότερο την κρίση.

Η εποχή ωστόσο για την ελληνική οικονομία, με βάση τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, έχει αλλάξει. Ο Πρωθυπουργός μίλησε για υπεραπόδοση του προϋπολογισμού, καθώς το πρωτογενές πλεόνασμα στα στοιχεία του δεκαμήνου φτάνει τα 6 δισ. ευρώ. Αυτοί οι αριθμοί επιτρέπουν στο κυβερνητικό επιτελείο να επιστρέψει αυτά τα χρήματα στους πολίτες. Η προαναγγελία για τη στήριξη των πιο αδύναμων νοικοκυριών και των ευάλωτων ομάδων είναι σχεδόν αυτονόητη. Και, εν μέρει, μια ένδειξη επιστροφής στην πολυπόθητη οικονομική κανονικότητα, παρά τα φαινόμενα ακρίβειας και πληθωρισμού που επίσης απαιτούν την άμεση κυβερνητική προσοχή.

Αν υπάρχει μια ουσία και ένα πολύτιμο περιεχόμενο στην έννοια της διεθνούς κοινότητας, αυτό δεν είναι άλλο από την παρέμβασή της σε κρίσεις. Οι ανθρωπιστικοί διάδρομοι είναι μέρος της παρέμβασης που προαναφέραμε. Μαζί και συνδυαστικά όμως με την κατάπαυση του πυρός και στο στοπ σε εγκλήματα κατά αμάχων. Δεν μπορεί να νοηθεί ένας σύγχρονος κόσμος με παράλληλους πολλούς πολέμους και κτηνωδίες. Οι πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση τερματισμού κάθε συνέχισης θα πρέπει να είναι στον άξονα Διεθνές Δίκαιο - Διαπραγματεύσεις - Ειρήνευση.

Η διαδρομή του Κώστα Σημίτη στην πολιτική ζωή της χώρας δεν ξεκίνησε το 1996, όταν ανέλαβε τα ηνία της Ελλάδας και του ΠΑΣΟΚ μετά την αποχώρηση και τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου. Η παρακαταθήκη του, όμως, βασίζεται κυρίως σε όσα πέτυχε τα χρόνια που ακολούθησαν. Ο Σημίτης κατάφερε αυτό που δεν έχει μπορέσει ακόμα να πετύχει κανένας άλλος πρωθυπουργός από τη Μεταπολίτευση κι έπειτα, όσο δημοφιλής κι αν ήταν: να ολοκληρώσει δύο τετραετίες ως πρωθυπουργός, ηγούμενος μιας μεγάλης στροφής στο κόμμα του και στην ίδια τη χώρα.

Οι αλλαγές στις διοικήσεις των δημόσιων νοσοκομείων, πρέπει απαρέγκλιτα να γίνουν με τον οδικό χάρτη σοβαρών μεταρρυθμίσεων που θα αναβαθμίζουν τη Δημόσια Υγεία. Η όλη τομή δεν είναι απλώς μια «σφήνα» στην αναδιάρθρωση του ΕΣΥ αλλά μείζον στόχος που θα περνάει από τη συνεχή αξιολόγηση των διοικήσεων και των φορέων και θα ελέγχει τους τακτικούς στόχους των οργανισμών. Δεν νοούνται εν έτει 2023, ούτε διοικητές που δεν θα έχουν γνώση του πεδίου, ούτε μια κάθετη και από τα πάνω, «καφκικού» τύπου, διαχείριση.

Σίγουρα κανείς, ούτε καν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, δεν περίμενε οι εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ να είναι τόσο καταιγιστικές. Στους τέσσερις μήνες που μεσολάβησαν από τη δεύτερη εκλογική του ήττα μέχρι σήμερα, παραιτήθηκε ο αρχηγός του, εξελέγη διάδοχός του ένας σχεδόν άγνωστος νέος άνθρωπος που ήρθε από την Αμερική, προκλήθηκαν μεγάλες αντιδράσεις, δρομολογήθηκαν οι πρώτες διαγραφές και σήμερα το κόμμα αντιμετωπίζει τον κίνδυνο αφενός να διασπαστεί, αφετέρου να χάσει τον τίτλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Oι δύο απειλές είναι διαφορετικού χαρακτήρα, ο πρόεδρος Μπάιντεν το κατέστησε σαφές στο προχθεσινό διάγγελμά του. Η μία προέρχεται από ένα κράτος (τη Ρωσία), η άλλη από μια οργάνωση (τη Χαμάς). Στην πρώτη περίπτωση δεν υπάρχει κίνδυνος να καταφύγει το θύμα (η Ουκρανία) σε ακρότητες που θα προκαλέσουν μαζικούς θανάτους αμάχων, ενώ στη δεύτερη είναι έκδηλη η ανησυχία ότι η απάντηση του θύματος (του Ισραήλ) στην πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση που δέχθηκε μπορεί να υπερβεί τα όρια.  

Κάθε πόλεμος είναι συνώνυμος της φρίκης και αποτελεί ήττα για τον άνθρωπο. Μαζί του όμως επενεργεί και με πολλούς τρόπους στον κόσμο, πάντα μακροχρόνια και επώδυνα. Και γι' αυτό πέραν των γενικόλογων εκκλήσεων για ειρήνη, απαιτούνται και πρωτοβουλίες σε δύο επίπεδα: στο έμπρακτο σκέλος της κατάπαυσης του πυρός με διπλωματικές ενεργές κινήσεις. Στο ανθρωπιστικό μέρος που κάθε χώρα πρέπει να έχει στον σχεδιασμό της και στις προτεραιοποιήσεις της. Η Ελλάδα διά της κυβέρνησης και άρα της επίσημης διπλωματίας μας στέκεται ορθά και στα δύο πεδία. Η συνάντηση δε του Πρωθυπουργού με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας επιβεβαίωσε πως κινούμαστε στη σωστή όχθη της Ιστορίας και όλες οι πρωτοβουλίες μας έχουν την έγνοια των αμάχων και της διευκόλυνσης των οδών διαφυγής από τη Γάζα. Δεν είναι στενά απλώς και μόνον ανθρωπιστικό το εν λόγω δύσκολο θέμα. Είναι και απόδειξη πως ως πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή έχουμε μια άλλη ιεράρχηση των αξιών.