Ζώης Νικόλας

Ο Εντι Καρμπόνε, ένας ιταλός φορτοεκφορτωτής στο Μπρούκλιν της δεκαετίας του ’50, εργάζεται σκληρά για να συντηρήσει τη σύζυγό του Μπέατρις και την όμορφη ανιψιά της Κάθριν. Η ζωή του ανατρέπεται με την άφιξη δύο νεαρών συγγενών της πρώτης, που μπαίνουν παράνομα στη χώρα, φιλοξενούνται στο σπίτι του και ο ένας ερωτεύεται την Κάθριν. Στην […]

Ενας μουσικόφιλος, κάπως ελληνοκεντρικός, ίσως τον γνωρίζει από την παραγωγή του στο «Χαμόγελο της Τζοκόντας» ή τη συνεργασία του με τη Νάνα Μούσχουρη. Για τον Κουίνσι Τζόουνς, βέβαια, κάτι τέτοια μπορεί να συνιστούν απλώς δύο ακόμα καταχωρίσεις σε έναν κατάλογο γεμάτο επιτυχίες. Στο κάτω κάτω, μιλάμε για τον άνθρωπο που καθόταν στην κονσόλα όταν γραφόταν […]

Ηταν η πιο πρόσφατη «ευχάριστη έκπληξη» για τους έλληνες αναγνώστες: στο λογοτεχνικό ντεμπούτο του ιταλού Τζόρτζιο Βάστα με τίτλο «Ο χρόνος που δεν είχα» Καστανιώτης, 2017, μτφ. Αμπυ Ράικου), ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης με φόντο την Ιταλία των Ερυθρών Ταξιαρχιών, την απαγωγή του Αλντο Μόρο και την αλλαγή πολιτικής σελίδας για μια ολόκληρη χώρα, κάνει ένα […]

Πρωταγωνιστούν ως γυμνές έφηβες που αποπλανούν έναν ανυποψίαστο νεαρό. Προέρχονται από τον ομηρικό μύθο του Υλα που, όταν αποβιβάστηκε στην Τροία, έφυγε προς αναζήτηση πόσιμου νερού, βρήκε μια πηγή κατοικημένη από Νύμφες κι έκτοτε κανείς δεν άκουσε νέα του. Η ιστορία του ήταν πρώτης τάξεως καλλιτεχνικό πρόσχημα για έναν ζωγράφο που υιοθετούσε το προραφαηλιτικό πρότυπο […]

Καρολίνα Μέρμηγκα Συγγραφέας Τα γκραφίτι Γύρω στα μέσα της δεκαετίας του ’60, ενώ στη μουντή τότε από εγκληματικότητα και ανέχεια Νέα Υόρκη γεννιόταν το χιπ-χοπ, κάποιοι από τους φτωχούς, εγκλωβισμένους στην ανωνυμία νεαρούς κατοίκους της βρήκαν τρόπο να αντιδράσουν με τη ραπ, το breakdancing και το γκραφίτι. (Ή γκράφιτι, αντιδάνειο από το graffiti, ενικός graffito, […]

Ανέβηκε στο βήμα φορώντας στο κεφάλι το παραδοσιακό κιπά. Δεν ήταν βέβαια υποχρεωτικό –οι χαιρετισμοί που είχαν προηγηθεί από εκπροσώπους της κυβέρνησης, της περιφέρειας ή των προξενικών Αρχών και της Ισραηλιτικής Κοινότητας έγιναν και χωρίς αυτό. Στις επόμενες μέρες άλλωστε η γενικότερη παρουσία και ο λόγος του μπορεί και να επισκιάζονταν από την τελετή θεμελίωσης […]

Εχει χαρακτηριστεί ως «η χρονιά που ταρακούνησε τον κόσμο». Ως το έτος των μαζικών διαδηλώσεων και των διαμαρτυριών. Καθόλου παράξενο, αν σκεφτεί κανείς ότι από τον Γαλλικό Μάη μέχρι το Σικάγο, από τις ταραχές στο Βελιγράδι ώς την Ανοιξη της Πράγας και από τις φοιτητικές εξεγέρσεις στην Πόλη του Μεξικού μέχρι τις αντίστοιχες στη Δυτική […]

Από τον Νοέμβριο που ανακοινώθηκαν μια προσεκτική ματιά στους διεκδικητές των φετινών Γκράμι αρκούσε για να ελπίσει κανείς ότι η Αμερικανική Ακαδημία Ηχογράφησης που τα απονέμει θα έκανε αυτή τη χρονιά τη διαφορά: ο Κέντρικ Λαμάρ ίσως ήταν η ώρα να τιμηθεί επιτέλους για το άλμπουμ της χρονιάς («DAMN.» εν προκειμένω) έπειτα από τρεις υποψηφιότητες […]

Αν επιτρέπεται ένας προσωπικός –και προφανώς χιουμοριστικός –τόνος, το 45ο Διεθνές Φεστιβάλ Κόμικς της Ανγκουλέμ, ένας από τους μεγαλύτερους θεσμούς της ένατης τέχνης εντός και εκτός ευρωπαϊκών συνόρων, δεν ξεκίνησε καθόλου καλά: αντί το περίφημο Μεγάλο Βραβείο του να δοθεί στον αγαπημένο αμερικανό Κρις Γουέρ, υπεύθυνο για κόμικς εξαίσια όσο τα «Jimmy Corrigan, the smartest […]

Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο - το βίντεο του Πρωθυπουργού και το συλλαλητήριο - η πόλη βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Απευθύναμε το ερώτημα σε συγγραφείς, πανεπιστημιακούς, καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες

Υπάρχει στην ψυχολογία, την επικοινωνία μα και αλλού, ένας όρος που περιγράφει τη δυνατότητα εξαγωγής συμπερασμάτων με τις ελάχιστες προσφερόμενες πληροφορίες, μέσα από την ακριβή εκτίμηση ακόμα και πρωτοφανών καταστάσεων: πρόκειται για το «thin-slicing» που υποβοηθείται από την εμπειρία ή και το ασυνείδητο και που χρησιμεύει σε οποιονδήποτε καλείται να λάβει γρήγορες αποφάσεις, αλλά και […]

Οταν οι δημοσιογράφοι τον προσφωνούσαν «θρύλο», εκείνος υπενθύμιζε την ταπεινή καταγωγή του: «όλοι στην Αφρική», έλεγε, «από ένα χωριό προέρχονται· όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται γυμνοί. Ακόμα και τον Νέλσον Μαντέλα, παρότι ο υπόλοιπος κόσμος τον χαρακτήριζε έτσι, εμείς τον φωνάζαμε με το όνομά του». Κι όμως, ο Χιου Μασεκέλα, ο νοτιοαφρικανός τρομπετίστας που επί πέντε […]

Κάθε χρόνο, η ίδια –βαρετή ή συναρπαστική –ιστορία: οι διακρίσεις ή οι υποψηφιότητες που τέτοιες μέρες ανακοινώνονται από θεσμούς σχετικά επιδραστικούς για το κινηματογραφικό σινάφι –εν προκειμένω οι Χρυσές Σφαίρες και τα σωματειακά βραβεία των αμερικανών ηθοποιών, σκηνοθετών ή παραγωγών –μελετώνται εξονυχιστικά ως πιθανά τροχιοδεικτικά για τις υποψηφιότητες (αν όχι και τους νικητές) των Οσκαρ […]

Οταν πρωτοκυκλοφόρησε το 1998, φέρνοντας στο φως νέες πληροφορίες από σοβιετικά αρχεία και πηγές μέχρι τότε απροσπέλαστες, ανανέωσε το ενδιαφέρον των ιστορικών και του κοινού για το Ανατολικό Μέτωπο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Είκοσι χρόνια αργότερα ωστόσο, το ευπώλητο και πολυβραβευμένο «Στάλινγκραντ» του άγγλου ιστορικού Αντονι Μπίβορ (εκδ. Γκοβόστης, μτφ. Κωνσταντίνος Κρίτσης), μια πλήρης και […]

Οταν το Εθνικό Θέατρο, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την Οκτωβριανή Επανάσταση, ανέθεσε στον Γιάννη Μανταφούνη να παρουσιάσει το θεατρικό έργο που ο Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι έγραψε για την πρώτη επέτειό της με τον τίτλο «Μυστήριο Μπουφ», ένα πρώτο στοίχημα για τον έλληνα χορογράφο ήταν να προσεγγίσει το κείμενο όχι με χορευτές, αλλά με […]

Μιλώντας με αυστηρά ηλικιακά κριτήρια, οι «Πρόσφυγες» είναι ένα κόμικ που απευθύνεται σε παιδιά από οκτώ έως δεκαπέντε ετών. Και ο βασικός πρωταγωνιστής Ιμπο είναι ένας δωδεκάχρονος από την Γκάνα, ορφανός από μητέρα, με μπόλικα αποθέματα αποφασιστικότητας που ξεκινάει για μια μεγάλη περιπέτεια. Οι κίνδυνοί της βέβαια εμφανίζονται από τις πρώτες κιόλας σελίδες και δεν […]

Ο πρώτος φημίζεται για την ικανότητά του να ξεπερνά με τη βοήθεια ενός μπάσου κλαρινέτου τα σύνορα μεταξύ κλασικής μουσικής, ηλεκτρονικής και free jazz. Η δεύτερη εξωθεί το τσέλο στα όριά του, παίζοντας με δύο δοξάρια ταυτόχρονα ή χρησιμοποιώντας ειδικά αντηχεία που ενισχύουν τους πιο απόμακρους τόνους. Καθόλου παράξενο λοιπόν που όταν ο Βρετανός Γκάρεθ […]

Δύο δεκαετίες ζωής είναι αυτές, δύο δεκαετίες δημιουργικής σχέσης με τη γοητευτική και ολοένα πιο αναγκαία τέχνη του κινηματογράφου τεκμηρίωσης, εξού και οι ένα σωρό εκπλήξεις, εκδηλώσεις και τα ειδικά αφιερώματα της φετινής, επετειακής διοργάνωσης του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, που τιμούν και συνδέουν τη μέχρι τώρα ιστορία του. Η πρώτη ανακοίνωση με τις πιο αναμενόμενες […]

Οταν το 2016 ο Γιώργος Βέλτσος κυκλοφόρησε την ποιητική συλλογή «Γυναίκες», κάποιες πρωταγωνίστριές του μπορεί και να αναγνώρισαν τον εαυτό τους στους στίχους. Κάποιες άλλες ίσως όχι· όπως η Ρούλα Πατεράκη, που αν και γνωρίζει τον Βέλτσο από παιδί, ευκολότερα εντόπισε υπαινιγμούς για άλλα πρόσωπα, παρά για την ίδια. Ούτε θα αποκάλυπτε βέβαια ποτέ τέτοιες […]

Για μερικούς δημιουργούς κόμικς εκεί έξω είναι όνειρο ζωής: να σχεδιάσουν έναν υπερήρωα ή έστω μια ιστορία για λογαριασμό της Marvel, της μεγαλύτερης και πλέον δυσπρόσιτης εκδοτικής εταιρείας στον χώρο της ένατης τέχνης. Εδώ και λίγες μέρες φαίνεται πως το όνειρο μπορεί να γίνει πραγματικότητα, όχι μόνο για έναν επαγγελματία, αλλά και για κάποιον ταλαντούχο […]

Volker Kutscher Το βρεγμένο ψάρι Εκδ. Ποικίλη Στοά, 2017, μτφ. Τάσος Ψηλογιαννόπουλος, σελ. 576 Τιμή: 18,50 ευρώ Το ενδιαφέρον της αστυνομικής λογοτεχνίας για το Βερολίνο του Μεσοπολέμου δεν είναι νέο, όμως ο Φόλκερ Κούτσερ κάνει με τη βοήθεια του ήρωά του, του Γκέρεον Ρατ, ένα ακόμα βήμα προς τη χρυσή αναλογία αφήγησης και ιστορικής ακρίβειας. […]

Τα έχει αυτά η ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων: στο τέλος μνημονεύονται όσοι έτρεξαν γρηγορότερα, πήδηξαν ψηλότερα, τερμάτισαν, τέλος πάντων, πρώτοι. Αραγε θυμούνται πολλοί τον αθλητή που το 2008 στο Πεκίνο ήρθε δεύτερος στα 100 μέτρα, έπειτα από έναν εκτυφλωτικό Γιουσέιν Μπολτ; Ποιος δεν έχει ακούσει έστω μία φορά το όνομα του Αμπέμπε Μπεκίλα, του αιθίοπα […]

Δημήτρης Καταλειφός Τι είδα. Από το 2017 μου έμειναν τα «Κύματα», σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά. Με συγκίνησε πολύ η ατμόσφαιρα αυτού του αριστουργήματος της Βιρτζίνια Γουλφ, μου άρεσε το ταλέντο όλων αυτών των νέων παιδιών που έπαιζαν κι επειδή είναι από τα πολύ αγαπημένα μου βιβλία, νομίζω ότι ο Καραντζάς και οι ηθοποιοί το προσέγγισαν […]

Ανήμερα μια Πρωτοχρονιά, σε ένα συνηθισμένο διαμέρισμα στο Ρότερνταμ. Τέσσερις νέοι άνθρωποι, που χρόνια πριν εγκαταστάθηκαν στο αεικίνητο λιμάνι της Ολλανδίας για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, περνούν τη μέρα τους τυπικά μεν, αλλά με βασικό κίνητρο την επιθυμία να αγαπηθούν, να γίνουν αποδεκτοί, να προσδιορίσουν τον εαυτό τους. Η Φιόνα και η Αλις, ζευγάρι εδώ […]

Οι Foo- Fighters στο Ηρώδειο Ξεκίνησε ως φήμη, συνεχίστηκε σαν όνειρο, υποτίθεται απραγματοποίητο για όσους στερούνταν της απαραίτητης πρόσκλησης, μέχρι που τελικά έγινε πραγματικότητα και sold-out: οι Foo Fighters, η μπάντα του αλλοτινού ντράμερ των Nirvana Ντέιβ Γκρολ, ήλθε στο Ηρώδειο στις 10 Ιουλίου, είδε απέναντί της την Ακρόπολη και έναν «τοίχο από κόσμο» και […]

Υπάρχει στο «The Cabaret Crusades» του Ουάελ Σόκι μια σκηνή, η οποία περισσότερο ίσως και από το κεντρικό θέμα, την εξιστόρηση δηλαδή των Σταυροφοριών από την αραβική σκοπιά, αρκεί ώστε ένας καχύποπτος θεατής να εντοπίσει στον αιγύπτιο εικαστικό έναν κάποιο ιστορικισμό: ξεκινά στη Βαγδάτη του 1099 μ.Χ., με έναν καδή από τη Δαμασκό της Συρίας […]

Για τον αναγνώστη που στις σελίδες του «Trainspotting», του εκκωφαντικού ντεμπούτου του Ιρβιν Γουέλς, βρήκε μια ακαταμάχητη απεικόνιση του σκωτσέζικου, θατσερικής προέλευσης περιθωρίου, με τη ματαίωση των πρωταγωνιστών του, την καθηλωτική ανεργία τους, την ανεπίστρεπτη καταβύθισή τους στον κόσμο των ναρκωτικών, αλλά και τη σκληράδα ή την ωμή γλώσσα τους, για τον θεατή επίσης, που […]

Πάτησε το αλυσοδεμένο πόδι του στο λιμάνι του Μόμπιλ, στην Αλαμπάμα, όταν το ημερολόγιο έγραφε 1860. Είχε κατέβει μαζί με άλλους περίπου εκατό αιχμαλώτους από μια γολέτα ονόματι «Κλοτίλδη»: ήταν το τελευταίο καταγεγραμμένο, αν και παράνομο, καράβι σκλάβων που έφτασε στις ΗΠΑ και ο ίδιος, για ένα διάστημα, ως σκλάβος έζησε. Το όνομά του ήταν […]

Τώρα πια μοιάζει με τυπικό μνημείο ψυχροπολεμικής προπαγάνδας: ένα συνεδριακό κέντρο μοντερνιστικής αισθητικής με μια πρωτοποριακή καμπύλη οροφή, που οι ΗΠΑ δώρισαν στο Δυτικό Βερολίνο ως απάντηση στη διάνοιξη της Λεωφόρου Στάλιν στην απέναντι πλευρά της πόλης. Ο λόγος για το Σπίτι των Πολιτισμών του Κόσμου, γερμανιστί Haus der Kulturen der Welt, το οποίο η […]

Ανήκει κι αυτό στα χαρακτηριστικά μιας όμορφα ειπωμένης ιστορίας: σου γεννάει τη λαχτάρα να βρεθείς ακριβώς στα μέρη που συνέβη, ελπίζοντας να απαντήσεις τους πρωταγωνιστές της ή το χνάρι τους. Σε κάνει, ας πούμε, να θες να πάρεις το πρώτο ΚΤΕΛ για Βέροια, έπειτα να διασχίσεις μια ατέλειωτη διαδρομή με φιδωτές στροφές και πολλή ομίχλη, […]

Οταν το 2009 του ζητήθηκε για λογαριασμό του Λιντς της Αυστρίας, τότε Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, να γράψει ένα έργο για τον Φερνάντο Πεσόα ο Μίσελ φαν ντερ Αα δεν δίστασε. Ηξερε ότι το «Βιβλίο της ανησυχίας» ήταν από κάθε άποψη ένα «μεγάλο βιβλίο» που είχε προκύψει από το ξεσκαρτάρισμα χιλιάδων χειρογράφων του πορτογάλου συγγραφέα, […]

Οταν την περασμένη άνοιξη παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, εκτός από τα σχόλια που την περιέγραφαν ως ωμή ακτινογραφία της πολεμοχαρούς ανθρώπινης φύσης, υπήρχαν κι εκείνα που υποδείκνυαν ότι η «Τρωάς» του Δημήτρη Δημητριάδη, ανεβασμένη από την ομάδα Σημείο Μηδέν σε σκηνοθεσία Σάββα Στρούμπου, έμοιαζε σαν να έχει γραφτεί για τον μοναδικό […]

Συνεργάστηκε μαζί του κυρίως στο πλαίσιο των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, όπου ο Σπύρος Ασδραχάς, ο σημαντικός ιστορικός που έφυγε προχθές από τη ζωή στα 84 χρόνια του, ήταν πρόεδρος. Οπως και όλοι οι νεότεροι ιστορικοί, τον έβλεπε σαν δάσκαλο. Αλλά και κάθε επαφή μαζί του ήταν για τον Βαγγέλη Καραμανωλάκη, επίκουρο καθηγητή Νεότερης Ελληνικής […]

Επηρέασαν τη ζωή, το έργο του και την πρόσληψη του τελευταίου, ακόμα και πολλά χρόνια μετά τον θάνατό του. Διόλου παράξενο λοιπόν που οι επιεικώς τεταμένες σχέσεις του Νίκου Καζαντζάκη με την Εκκλησία αντανακλώνται και στις επιστολές προς τον φίλο και δικηγόρο του Γιάννη Αγγελάκη, οι οποίες καλύπτουν το διάστημα από το 1917 ώς το […]

Ο ένας κουτσαίνει όπως τόσοι και τόσοι βετεράνοι πολέμου. Ο άλλος λιποθυμάει κάθε τόσο και, όταν ξυπνάει, προσφωνεί τον στρατηγό του. Ο τρίτος ατενίζει τον κόσμο με τα στρατιωτικά κιάλια του, ίσως γιατί είναι αγοραφοβικός, ενώ και οι τρεις περνούν τις μέρες τους στην ταράτσα ενός γηροκομείου υπερασπιζόμενοι το δικαίωμά τους να την απολαμβάνουν ανενόχλητοι: […]

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς φιλόλογος ή να γνωρίζει το περιεχόμενο εκδόσεων με τίτλους όπως «Τετρακόσια γράμματα του Καζαντζάκη στον Πρεβελάκη» ή «The Selected Letters of Nikos Kazantzakis» για να συμπεράνει ότι ο κρητικός συγγραφέας που υπέγραψε παγκοσμίου φήμης μυθιστορήματα, αλλά και φιλοσοφικά δοκίμια, ταξιδιωτικά έργα, μεταφράσεις αρχαίων κειμένων, θεατρικά ή και κινηματογραφικά σενάρια, ήταν […]