Χατζημπίρος Κίμων

Στο θεατρικό έργο του Robert Bolt «Ανθρωπος για όλες τις εποχές», ο μεγάλος αναγεννησιακός φιλόσοφος και νομικός Sir Thomas More δίνει έμφαση στην αμερόληπτη εφαρμογή του νόμου. Απευθυνόμενος σε ένα φιλόδοξο νεαρό που δηλώνει ότι θα κατέρριπτε κάθε νόμο της Αγγλίας προκειμένου να κυνηγήσει τον Διάβολο, λέει: «Και όταν ο τελευταίος νόμος έχει καταρριφθεί και […]

Οι δυτικοευρωπαϊκές κοινωνίες φοβούνται τη ρωσική  υπερεξοπλισμένη αυτοκρατορία. Χρειάζονται ασφάλεια για να διαφυλάξουν τις πολιτικές τους ελευθερίες και το υψηλό βιοτικό επίπεδο. Η επέκταση λοιπόν σε επίπεδο ΕΕ της γαλλικής πυρηνικής ασπίδας, σε συνδυασμό μάλιστα με τη Μεγάλη Βρετανία είναι ελκυστική ιδέα. Δικαιολογείται η ευρωπαϊκή ανασφάλεια; Ο Τσόρτσιλ έγραψε: «Οι ρωσικές δυνάμεις διαθέτουν συντριπτική υπεροχή. […]

Η πραγματικότητα του Σύμπαντος είναι συστήματα. Αναρίθμητα παραδείγματα: σύστημα ηλιακό, περιοδικό, βιολογικό, οικονομικό, θρησκευτικό, ασφαλιστικό κ.λπ. Ο,τι χαρακτηρίζεται από τάξη και οργάνωση λέγεται συστηματικό, συστημική είναι η υπαγωγή σε σύστημα, αντισυστημική η ιδεολογία άρνησης της πραγματικότητας των συστημάτων. Γενικώς κάθε σύστημα είναι σύνολο διαφορών που μπορούν να θεωρηθούν μια ολότητα. Στις διαφορές ενυπάρχουν ανισότητες. Η […]

Τρία χρόνια μετά την ατελέσφορη εισβολή στην Ουκρανία, είναι φανερό ότι τα ρωσικά τανκς δεν είναι ικανά να απειλήσουν τη Δυτική Ευρώπη. Οι εύλογες ανησυχίες του Τσώρτσιλ το 1945 πως «θα είναι εύκολο στους Ρώσους να προχωρήσουν εάν θέλουν ως τις ακτές της Βορείου Θαλάσσης και του Ατλαντικού» δεν ισχύουν πλέον, έστω και αν έχει […]

Οι ανησυχίες περί λειψυδρίας στην Αθήνα απομακρύνθηκαν με τις πρώτες βροχές. Να εφησυχάσουμε λοιπόν και να ξεχάσουμε το πρόβλημα μέχρι την επόμενη ανομβρία; Και αν το νέο έτος είναι επίσης άνυδρο, πώς θα τροφοδοτηθούν οι ταμιευτήρες στα βουνά που, προς το παρόν, προσφέρουν άριστο νερό στην Αττική; Η ανομβρία προκαλεί αγωνία, εδώ και μήνες, στους […]

Η αγροτική παραγωγή δεν είναι αθώα φυσική δραστηριότητα. Γνωστό από χρόνια ότι η περίσσεια λιπασμάτων από τις εντατικές γεωργικές καλλιέργειες ρυπαίνει με νιτρικά τα υπόγεια νερά και προκαλεί ευτροφισμό σε λίμνες και θαλάσσιες ακτές. Επίσης, ότι τοξικά φυτοφάρμακα και ουσίες που χρησιμοποιεί η εντατική κτηνοτροφία αποδεκατίζουν τη φυσική βιοποικιλότητα και δηλητηριάζουν τις τροφικές αλυσίδες, φτάνοντας […]

Η Ινδία ισχυροποιείται διεθνώς. Είναι πλέον η πολυπληθέστερη χώρα στον κόσμο και εμφανίζει ραγδαία οικονομική ανάπτυξη. Η ακραία φτώχεια μειώνεται και οι κατώτερες τάξεις έχουν αποκτήσει πολιτικά δικαιώματα. Ομως από το 2014, με την ανάληψη της εξουσίας από εθνικιστές, κάποιες αρνητικές εξελίξεις δείχνουν ότι η πρόοδος συμβαδίζει με πισωγυρίσματα. Η ιδεολογία του κυβερνώντος κόμματος απορρίπτει […]

Μετά τις πυρκαγιές, οι πλημμύρες! Ατυχία! Κάποιος καταράστηκε τη χώρα, σκέφτονται πολλοί που, όπως και το πολιτικό σύστημα, θεωρούν ότι η κλιματική αλλαγή αντιμετωπίζεται με ευχολόγια. Συμβαίνει όμως οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες να έχουν την ίδια αιτία. Μόλις βγήκαμε από παρατεταμένο καύσωνα, που ταλαιπώρησε τη χώρα επί δύο εβδομάδες και προκάλεσε τεράστιες επίμονες δασικές […]

Τώρα ζούμε στον αστερισμό των πυρκαγιών. Δύο μήνες τον χρόνο οδυρόμαστε για τις απώλειες χωριών, δασών, ζώων και τοπίων. Τους υπόλοιπους δέκα μήνες ξεχνάμε τις φωτιές και απεχθανόμαστε τις ανεμογεννήτριες, το πιο ισχυρό όπλο κατά της κλιματικής αλλαγής. Εν τούτοις, το δίλημμα «Καύσωνες ή ανεμογεννήτριες;» («ΤΑ ΝΕΑ», 12/7/2022) είναι αμείλικτο. Σημαντικές οι φετινές καμένες δασικές […]

Ο εξ ανατολών κίνδυνος και οι οικονομικές προοπτικές, μαζί με θέματα που, περιστασιακά, φέρνει στην επιφάνεια η εκάστοτε συγκυρία, διαμορφώνουν τις επικρατούσες προτεραιότητες για τη χώρα και τους πολίτες. Οι συνέπειες της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής, οι οποίες μακροπρόθεσμα συνιστούν  πιθανώς τη μεγαλύτερη απειλή, ελάχιστα μετράνε ως προτεραιότητες για το πολιτικό σύστημα αλλά και για την […]

Ακούγεται πως η δημοκρατική Δύση παρακμάζει και αδυνατεί να πείσει. Ωστόσο, πρόσφατα παραδείγματα δείχνουν ότι εκείνοι που αδυνατούν να αντεπεξέλθουν σε δύσκολες καταστάσεις είναι οι ολοκληρωτισμοί. Στην Κίνα, ο ηγέτης ασχολήθηκε προσωπικά με τον κορωνοϊό και υπεραμύνθηκε της αποτελεσματικότητας των κινεζικών εμβολίων, που βασίζονται σε παλιές τεχνολογίες. Δεν διανεμήθηκαν δυτικά εμβόλια στην ενδοχώρα, παρά την […]

Τα περιβαλλοντικά ζητήματα, ακόμα και το μέγιστο θέμα του κλίματος, δεν είναι επικοινωνιακά. Δύσκολα θα ανταγωνισθούν σε δημοσιότητα τις τουρκικές απειλές, τις υψηλές τιμές ή εντυπωσιακές εγκληματικές πράξεις. Η διαχείριση των αστικών απορριμμάτων, ζωτικό θέμα πολιτισμού και ποιότητας ζωής στις πόλεις, δεν θα τραβήξει την προσοχή παρά μόνον αν μια απεργία δημοτικών υπαλλήλων συσσωρεύσει βουνά […]

Στα «ΝΕΑ» της 16ης Σεπτεμβρίου, δημοσιοποίησα ορισμένες «Εμπειρίες Πολυτεχνείου», κυρίως αναμνήσεις από καταλήψεις στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου. Πολλοί συνάδελφοι και άλλοι φίλοι θεώρησαν χρήσιμη την υπενθύμιση περιστατικών και καταστάσεων που επί χρόνια ταλαιπωρούν σχεδόν όλους τους μεγάλους πανεπιστημιακούς χώρους και υποβαθμίζουν τις εκπαιδευτικές δυνατότητες, βλάπτοντας προπάντων τους πιο αδύναμους φοιτητές. Λίγες μέρες μετά τη δημοσίευση, η […]

Τακτοποιώντας παλιά πράγματα στο επί 35 χρόνια γραφείο μου, στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου, ανακάλυψα ένα χειρόγραφο με μαύρα γράμματα: «WARNING: Από την ερχόμενη θα ληφθούν πιο αυστηρά μέτρα (αλυσίδες, λουκέτα κ.ά.)». Υπογραφή: Συντονιστική Επιτροπή Κατάληψης Πολιτικών Μηχανικών και επιθετικό σήμα. Μαζί, μια κομμένη χοντρή αλυσίδα και ένα μεγάλο λουκέτο. Πρέπει να ήταν το 2008. Φτάνοντας ένα […]

Σε αντίθεση με απολυταρχίες διαφόρων τύπων, οι δημοκρατικές κοινωνίες καταδικάζουν απερίφραστα την εισβολή στην Ουκρανία. Ωστόσο, πολλές χώρες παραμένουν επιφυλακτικές. Σε πρόσφατο άρθρο, η Αννα Διαμαντοπούλου σημειώνει πως η Δύση δεν πείθει, αφού χώρες από Αφρική, Ασία και Λατινική Αμερική επιλέγουν να μη στηρίξουν την απομόνωση της Ρωσίας. Οι «δυτικού τύπου δημοκρατίες» δυσκολεύονται να επιτύχουν […]

Μέσα στον 20ό αιώνα, δύο παγκόσμιοι πόλεμοι ρήμαξαν την Ευρώπη, προκαλώντας ασύλληπτη καταστροφή και δυστυχία. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) που μετεξελίχθηκε σε Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) ήταν η επιτυχημένη υλοποίηση της ιδέας πως η οικονομική συνεργασία, αποτρέποντας έναν νέο πόλεμο, θα φέρει δημοκρατία και ευημερία. Τον τελευταίο χρόνο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι σοβιετικές στρατιωτικές […]

Οι τιμές του ορυκτού φυσικού αερίου ανέκαθεν παρουσίαζαν έντονες διακυμάνσεις και παλιότερα ήταν υψηλότερες, αλλά τώρα η χρήση του έχει επεκταθεί και προκαλούν ανησυχία. Η μεγάλη αύξησή τους σχετίζεται εν μέρει με τη συγκυρία: κατάρρευση των τιμών κατά την πανδημία, τυχαία μείωση αιολικής παραγωγής στις βόρειες χώρες, φοβία ενόψει του χειμώνα οπότε, λόγω θέρμανσης, η […]

Η πλειονότητα των ειδικών επιστημόνων και πολλοί στοχαστές θεωρούν την επερχόμενη ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή ως ένα από τα τρία μεγαλύτερα προβλήματα του κόσμου μας. Οι συνέπειές της θα είναι σοβαρές για τη φύση, αλλά περισσότερο για την ανθρωπότητα, την ανάπτυξη, την υγεία και την ποιότητα ζωής. Μια απειλή που συνιστά ένα εξαιρετικά πολύπλοκο ζήτημα, με […]

Η δασική πυρκαγιά προσφέρεται για εντυπωσιασμό. Ζωηρές εικόνες, σε συνδυασμό με τη συναισθηματική φόρτιση, υπερτονίζουν τον κίνδυνο, την απώλεια, την αίσθηση μιας μη αναστρέψιμης καταστροφής. Κάθε λίγα χρόνια, σκηνές και κραυγές απελπισίας επαναλαμβάνονται. Ωστόσο, μια ψύχραιμη ματιά στα δεδομένα δίνει πιο αντικειμενική αποτίμηση του προβλήματος. Απλουστεύοντας την προσέγγιση, κοιτάει βασικά δύο νούμερα: την επιφάνεια των […]

Η μακροημέρευση της Ευρώπης περνάει από την περαιτέρω ενοποίηση, με ανάπτυξη κοινής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής, ευρωπαϊκό υπουργείο Οικονομικών και άλλα δύσκολα βήματα που απαιτούν αργές συγκλίσεις και συμβιβασμούς. Για την υποστήριξη όμως μιας ενωμένης Ευρώπης, χρειάζεται και ο ενθουσιασμός των Ευρωπαίων. Η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) θα μπορούσε να γίνει πιο θελκτική για μεγάλο φάσμα […]

Ακροδεξιά και ακροαριστερά δεν είναι παρά δύο διαφορετικές ονομασίες του ολοκληρωτισμού. Κοινό υπόβαθρο των άκρων ο φανατισμός, εργαλείο η βία, αδιάκοπη επιδίωξη η ανελέητη αντιπαράθεση. Ενα καίριο έλλειμμα μετριοπάθειας διαιωνίζει τη χρόνια νεοελληνική εσωτερική σύγκρουση. Τον Οκτώβριο του 1949, η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση, με διάγγελμα από την εξορία, ανέστειλε τις εχθροπραξίες του Εμφυλίου, δηλώνοντας: «Ο […]

Πώς να απαλλαγεί η χώρα από τη χρόνια παθογένεια των πανεπιστημίων της, ενόσω τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας αποφεύγουμε να παραδεχθούμε τη βαρύτητα του φαινομένου της ανομίας και τις ευθύνες μας γι’ αυτό; Η ανεπίτρεπτη αδράνεια των πανεπιστημιακών Αρχών ίσως συνδέεται με το κυρίαρχο άγχος της επανεκλογής τους. Παράδοξες καταστάσεις συνδιοίκησης με ακραίες ομάδες σπουδαστών […]

Οπως εύστοχα αναλύθηκε στον ημερήσιο Τύπο, οι διαδικασίες εκλογής πανεπιστημιακών καθηγητών πάσχουν. Με αφορμή πρόσφατες εξωφρενικές περιπτώσεις εκλογών μελών ΔΕΠ σε νεοσύστατα τμήματα πρώην ΤΕΙ αποκαλύφθηκε ότι συχνά εξυφαίνονται μεθοδεύσεις που νοθεύουν την αξιοκρατική κρίση. Τα εκλεκτορικά σώματα δεν εκλέγουν πάντα τον ικανότερο, ούτε τον καταλληλότερο νέο επιστήμονα που θα υπηρετήσει, πιθανώς επί δεκαετίες, στην […]

«Η αυριανή διάλεξή σας δεν μπορεί να γίνει» ανακοινώνεται με φυσικότητα στον εξέχοντα έλληνα επιστήμονα από το Ντελφτ, που, επισκεπτόμενος για λίγες μέρες την Ελλάδα, είχε προγραμματίσει να αναλύσει ένα σύγχρονο πρόβλημα στο Πολυτεχνείο. Μήπως κάποια θεομηνία κατέστρεψε την αίθουσα διαλέξεων; Οχι, απλά υπάρχει κατάληψη της Σχολής. Επρόκειτο να λήξει, αλλά χθες η Γενική Συνέλευση […]

Η συζήτηση περί επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στους χώρους του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου είναι επίκαιρη. Το παραδοσιακό συγκρότημα της οδού Πατησίων είναι σε μεγάλο βαθμό εγκαταλελειμμένο,  χρησιμοποιείται μόνο από τη Σχολή Αρχιτεκτόνων, ενώ σπάνια γίνονται κάποιες εκδηλώσεις στην εμβληματική Αίθουσα Τελετών. Σχεδόν όλες οι εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες έχουν μεταφερθεί στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου. Η […]

Μετά τη Μεταπολίτευση, η ελεύθερη διακίνηση ιδεών ουδέποτε χρειάστηκε πανεπιστημιακό άσυλο για να προστατευθεί. Ωστόσο, η δημόσια διατύπωση και η διάδοση ορισμένων ιδεών υφίσταντο σημαντικούς περιορισμούς στα πανεπιστήμια. Εκεί, η άσκηση εξουσίας εκ μέρους ορισμένων «πρωτοποριών» επέβαλε σαν αυτονόητες κάποιες απόψεις και πρακτικές και εξοβέλιζε αντίθετες γνώμες ή έμπρακτες αμφισβητήσεις του ιδεολογικού μονοπωλίου. Για παράδειγμα, […]

Με τη φράση του τίτλου ο αρχιτέκτων πολεοδόμος Παναγής Ψωμόπουλος θύμιζε μια διαχρονική αλήθεια. Αν και πριν από 20 ή 30 χρόνια τα περιβαλλοντικά ζητήματα εθεωρούντο προτεραιότητα, εφέτος, στις 5 Ιουνίου, η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος ακούστηκε ελάχιστα. Εν μέρει επειδή, χάρη στην τεχνολογία, πολλά περιβαλλοντικά προβλήματα, όπως η ρύπανση του αέρα και του νερού, έχουν […]

Η πιο δύσκολα αναστρέψιμη και μακροπρόθεσμη συνέπεια της κρίσης είναι η έξοδος από τη χώρα μισού εκατομμυρίου μορφωμένων ανθρώπων. Εμεινε ένας πληθυσμός ηλικιακά γερασμένος και ιδεολογικά καταβεβλημένος που θρηνεί για τη μείωση των συντάξεων. Οι καλύτεροι νέοι πτυχιούχοι έφυγαν και εξακολουθούν να φεύγουν. Αρνούμενοι ότι «η καριέρα είναι χολέρα», αναζητούν σε άλλα μέρη αξιοκρατία και […]

Η πιο δύσκολα αναστρέψιμη και μακροπρόθεσμη συνέπεια της κρίσης είναι η έξοδος από τη χώρα μισού εκατομμυρίου μορφωμένων ανθρώπων. Εμεινε ένας πληθυσμός ηλικιακά γερασμένος και ιδεολογικά καταβεβλημένος που θρηνεί για τη μείωση των συντάξεων. Οι καλύτεροι νέοι πτυχιούχοι έφυγαν και εξακολουθούν να φεύγουν. Αρνούμενοι ότι «η καριέρα είναι χολέρα», αναζητούν σε άλλα μέρη αξιοκρατία και […]