Τελικά τίποτα δεν είχε σημασία. Ούτε οι φιέστες στο Καστελλόριζο ούτε η σκανδαλολογία. Ούτε, ακόμα-ακόμα, και ο πολιτικάντικος χειρισμός στο Σκοπιανό. Η αρχή του τέλους για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ήρθε από μια πραγματική, ανθρώπινη τραγωδία. Γράφτηκε στις ιστορίες των ανθρώπων που χάθηκαν και σε εκείνες όσων σώθηκαν από την φονική πυρκαγιά στο Μάτι. Πώς να εξηγήσεις ότι, όσο ήσουν απασχολημένος με φανταστικούς εχθρούς, τα σώματα ασφαλείας αποψιλώνονταν; Και πώς να εξηγήσεις ότι την νύχτα της φωτιάς προτίμησες να σώσεις την εικόνα σου, αφήνοντας την ύπαρξη νεκρών γνωστή-άγνωστη μέχρι το ξημέρωμα;

O Νίκος Τόσκας ήταν ο πρώτος που υπέβαλε την παραίτησή του -και ήταν ο πρώτος που, μια μέρα μετά τα όσα συνέβησαν, «έψαχνε και δεν έβρισκε λάθη» στην επιχείρηση διάσωσης. Μια βδομάδα πριν, όπως είπε ο ίδιος, ο Πρωθυπουργός δεν έκανε δεκτή την παραίτησή του. Χθες, όμως, δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς -«η φυσική καταστροφή και οι απώλειες τόσων συνανθρώπων μας στο Μάτι ξεπερνάει τη βούλησή μου να συνεχίσω», είπε στην ανακοίνωσή του.

Στο Μέγαρο Μαξίμου γνωρίζουν πολύ καλά το επικοινωνιακό πλήγμα που έχουν δεχτεί. Σε άλλη περίπτωση, θα ήταν μια εύκολα διαχειρίσιμη κατάσταση για τα «υπόγεια» –ο «στρατηγός άνεμος», άλλωστε, είναι διαχρονικά δυνατός και επικίνδυνος. Στο κάδρο των ευθυνών, όμως, μπήκε πλέον και ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας. Ολα θα ήταν διαφορετικά, αν την στιγμή που οι τηλεοπτικοί ρεπόρτερ έβλεπαν μπροστά τους σακούλες με άψυχα σώματα, εκείνος ρωτούσε κάτι πιο ουσιαστικό από την ώρα που απογειώνονται τα Καναντέρ. Και κάπως έτσι, οι υπουργοί που πήραν πάνω τους το επικοινωνιακό του θέματος, σήμερα αποτελούν τους αδύναμους κρίκους μιας κυβέρνησης που δεν τολμάει καν να εμφανιστεί στα Μέσα Ενημέρωσης. Μετά τον Τόσκα, ο Δημήτρης Τζανακόπουλος, κατά πολλούς ο εμπνευστής της live ενημέρωσης και ο Πάνος Σκουρλέτης, εκ δεξιών του στο πλάνο, θεωρούνται οι επικρατέστεροι να αποχαιρετήσουν τον υπουργικό τους θώκο. Κατ΄άλλους, σε κίνδυνο βρίσκονται όλοι όσοι συμμετείχαν στην ενημέρωση και που, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, συμμετείχαν στο φιάσκο. Αν κύριο μέλημα αυτήν την στιγμή αποτελεί η διάσωση του Πρωθυπουργού, τότε οι ευθύνες πρέπει να καταμεριστούν και τα «κεφάλια» που θα πέσουν επιβάλλεται να είναι και πολιτικά, όχι μόνο επιχειρησιακά.

Ανασφαλείς και σιωπηλοί. Οι ρωγμές στο κοινωνικό προφίλ του Τσίπρα, ίσως για πρώτη φορά, έγιναν εμφανείς και μέσα στο κόμμα. Παρά το ότι κανείς δεν αμφισβητεί ευθέως τον Πρωθυπουργό, ο τρόπος που χειρίζεται την κατάσταση έδωσε σε πολλούς να καταλάβουν ότι προτεραιότητα ήταν, είναι και θα είναι πάντα ο εαυτός του. Κάτι τέτοιο, την στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ ετοιμάζεται (κατά τα δημοσκοπικά φαινόμενα) για μια ηχηρή ήττα, δημιουργεί περισσότερη ανασφάλεια σε στελέχη και βουλευτές, που ήδη πάσχιζαν να εξηγήσουν στο ακροατήριό τους την στάση τους και τις υπογραφές τους. Ακολουθούν, λοιπόν, το παράδειγμα του αρχηγού τους, ευελπιστώντας στην δική τους σωτηρία. Αλλοτε λαλίστατα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου παραμένουν σιωπηλά. Ο Ανδρέας Ξανθός έχει αφήσει την υπεράσπιση Τσίπρα στον Παύλο Πολάκη, ο Γιάννης Τσιρώνης των Οικολόγων τηρεί σιγήν ιχθύος, ο Νίκος Παππάς παρέχει συμβουλές από το Διάστημα –ενώ ακόμα και ο συνήθως ομιλητικός Νίκος Φίλης κρατά κλειστά τα χαρτιά του. Η κυβερνητική πλευρά εκπέμπει αμηχανία και, κυρίως, αδυναμία να στηρίξει εμφανώς τον Πρωθυπουργό. Αντί αυτού δίνουν χώρο στο αφήγημα των αυθαιρέτων από την «επιτομή του βαθέος ΠΑΣΟΚ», Χρήστο Σπίρτζη. Οι δύσκολες μέρες του Αυγούστου οδηγούν, με μαθηματική βεβαιότητα, σε έναν ακόμα πιο δύσκολο Σεπτέμβρη, με την ΔΕΘ προ των πυλών. Πριν το Μάτι, ο κυβερνητικός σχεδιασμός έκανε λόγο για ανασχηματισμό που θα ενίσχυε την εικόνα της κυβέρνησης πριν την Εκθεση Θεσσαλονίκης. Ο ανασχηματισμός, πλέον, επιβάλλεται. Οχι για να δώσει πνοή στα τελευταία μέτρα της κούρσας, αλλά ως επιλογή ήττας. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος για υπουργούς που αρνούνται τις ευθύνες τους ούτε για τον Αλέξη Τσίπρα, που βλέπει την δημοτικότητά του να πέφτει μέρα την μέρα.

Τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ κατέφυγαν στον Γκράμσι από την πρώτη στιγμή: δεν αρκεί να έχεις την κυβέρνηση, πρέπει να πάρεις την εξουσία. Κάπου στον δρόμο για την κατάληψη της εξουσίας, ξέχασαν ότι διακυβέρνηση είναι η διαχείριση της καθημερινότητας. Αποδείχτηκαν πολιτικοί που προσπαθούν, με κάθε τρόπο, να μείνουν βιδωμένοι στις καρέκλες τους λίγο ακόμα.