Την περασμένη Κυριακή, συμπληρώθηκαν 135 χρόνια από τη γέννηση του Μπενίτο Μουσολίνι. Αυτή τη «γιορτή» διάλεξε ο Ματέο Σαλβίνι, ο ένας από τους δύο αντιπροέδρους της ιταλικής κυβέρνησης, υπουργός Εσωτερικών και ηγέτης της ακροδεξιάς Λέγκας, για να διακηρύξει μέσω Τwitter: «Τόσο πολλοί εχθροί, τόσο πολλή τιμή». Μια αγαπημένη φράση του Μουσολίνι, την οποία απλώς ενίσχυσε ο Σαλβίνι με την προσθήκη της δεικτικής αντωνυμίας. Ηταν η απάντησή του στο καθολικό περιοδικό «Famiglia Cristiana», που κυκλοφόρησε την περασμένη εβδομάδα με τίτλο «Υπαγε οπίσω, Σαλβίνι».

Το ίδιο βράδυ, την περασμένη Κυριακή, νεαροί πέταξαν από διερχόμενο αυτοκίνητο ένα αβγό σε μια 22χρονη Ιταλίδα γεννημένη στο Τορίνο από γονείς Νιγηριανούς. Το αβγό την βρήκε στον κρόταφο και σπάζοντας τής προκάλεσε ζημιά στον κερατοειδή χιτώνα. Το περιστατικό δύσκολα θα είχε ξεπεράσει τα όρια του τοπικού Τύπου αν η Ντέζι Οζάκουε ήταν παντελώς άγνωστη. Είναι όμως μία από τις μεγάλες ελπίδες του ιταλικού αθλητισμού, δισκοβόλος, επρόκειτο να εκπροσωπήσει τη χώρα της στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Στίβου που ξεκινάει τη Δευτέρα στο Βερολίνο. «Δεν θέλω να χρησιμοποιήσω το χαρτί του ρατσισμού ή του σεξισμού αλλά, κατά την άποψή μου, έψαχναν κάποιον μαύρο» δήλωσε η ίδια.

Η υπηρεσία μετανάστευσης του ΟΗΕ κάνει λόγο για 11 ρατσιστικές επιθέσεις στην Ιταλία από τα μέσα Ιουνίου, «μια εξαιρετικά ανησυχητική τάση βίας και ρατσισμού». Μία ημέρα πριν από την επίθεση στην Οζάκουε, ένας 43χρονος Μαροκινός σκοτώθηκε στην Απρίλια, μια μικρή πόλη νότια της Ρώμης, στην προσπάθειά του να διαφύγει από ομάδα Ιταλών που είχαν αποφανθεί, αδίκως, ότι ήταν κλέφτης. Στις 17 Ιουλίου, ένα μωρό Ρομά ηλικίας 15 μηνών τραυματίστηκε στη σπονδυλική στήλη από το αεροβόλο ενός συνταξιούχου Ιταλού και κινδυνεύει να μείνει παράλυτο. Ενας 19χρονος Σενεγαλέζος, σερβιτόρος τα τελευταία δύο χρόνια σε ένα καφέ του Παρτινίκο, στη Σικελία, ξυλοκοπήθηκε άγρια από τέσσερις ιταλούς εφήβους που τον έλεγαν «βρωμοαράπη». Ενας εργάτης από το Πράσινο Ακρωτήριο που εργάζεται τακτικά σε μία μικρή επιχείρηση της Κάσολα, κοντά στη Βενετία, πυροβολήθηκε στην πλάτη με καραμπίνα. Την ίδια ημέρα, στην Καζέρτα της Καμπανίας, ένας 19χρονος Γκανέζος πυροβολήθηκε με αεροβόλο τουφέκι στο πρόσωπο.

Ηταν όμως η επίθεση στην Οζάκουε αυτή που ξεσήκωσε το κομμάτι εκείνο της Ιταλίας που δεν έχει υποκύψει στον λαϊκισμό. Η αριστερή αντιπολίτευση κατήγγειλε «ένα ανεξέλεγκτο κλίμα αδιαλλαξίας και ρατσισμού». Ο Σαλβίνι μπήκε στο στόχαστρο ως ηθικός αυτουργός αυτής της εκτόξευσης του μίσους. Η μακρά του πολιτική καριέρα άλλωστε βρίθει από ξενόφοβες δηλώσεις και επιθέσεις εναντίον των μεταναστών. Και αφότου ανέλαβε εξουσία, την 1η Ιουνίου, οι φωνές του ακούγονται αναπόφευκτα περισσότερο. Αφού πρώτα χαρακτήρισε «μπούρδες» τα περί έκρηξης του ρατσισμού στην Ιταλία, ο υπουργός Εξωτερικών φρόντισε να επισημάνει πως «το μόνο πραγματικό δράμα» είναι «τα 700 εγκλήματα που διαπράττουν καθημερινά στην Ιταλία μετανάστες». Κάποια στελέχη των Γκριλίνι μουρμούρισαν ενοχλημένα. Αλλά ο αρχηγός, και έτερος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Λουίτζι ντι Μάιο αποφάνθηκε πως «δεν υπάρχει άνοδος του ρατσισμού, απλώς προσπαθούν να χτυπήσουν τον Σαλβίνι».

Αυτός ο συστηματικός στιγματισμός των μεταναστών, σημείωσε η «Monde] σε κύριο άρθρο της, συντηρεί ένα κλίμα όπου, ακόμα και αν πρόκειται ακόμα για μεμονωμένες επιθέσεις, κάποιοι εξτρεμιστές νιώθουν πως «έχουν την άδεια», «νομιμοποιούνται», να κάνουν το μίσος τους πράξη. Δημιουργεί επίσης έναν αντιπερισπασμό, ο οποίος επιτρέπει τη συγκάλυψη της ζημιάς που ήδη προκαλούν τα πρώτα οικονομικά μέτρα της νέας κυβέρνησης. Ολοι οι δείκτες γυρίζουν, προοδευτικά, στο κόκκινο, με μια επιβράδυνση της οικονομίας χειρότερη από ό,τι είχε προβλεφθεί και μία νέα άνοδο της ανεργίας, που προμηνύουν ένα καυτό φθινόπωρο.

Οπως έδειξε στη συνέχεια η έρευνα, η επίθεση στην ιταλίδα δισκοβόλο Ντέζι Οζάκουε μάλλον δεν είχε ρατσιστικό κίνητρο: λίγα λεπτά αργότερα, οι δράστες είχαν πετάξει ένα αβγό σε έναν λευκό άνδρα. Την Πέμπτη, το αυτοκίνητο ταυτοποιήθηκε, η αστυνομία συνέλαβε τρεις υπόπτους, ένας από αυτούς ο 19χρονος γιος ενός δημοτικού συμβούλου του Δημοκρατικού Κόμματος. Ομολόγησαν τουλάχιστον επτά αντίστοιχες επιθέσεις, σε τυχαία επιλεγμένους στόχους. Η ανησυχητική άνοδος του ρατσισμού στην Ιταλία παραμένει. Αλλά ο Σαλβίνι και οι ομοϊδεάτες του σίγουρα θα πανηγυρίζουν.

Οι νεότεροι έχουν ανάγκη ενός ισχυρού «καπιτάνο»

Οι δημοσκοπήσεις δίνουν σήμερα στη Λέγκα, το κόμμα του Ματέο Σαλβίνι, ποσοστά της τάξης του 30%, από 17% που είχε αποσπάσει στις εκλογές της 4ης Μαρτίου. Αναγνωρίζουν επίσης στον ίδιο ποσοστά δημοτικότητας που φτάνουν ή και ξεπερνούν το 50%. Επίτιμος πρύτανης του Πανεπιστημίου Roma 3, μέλος του Δημοκρατικού Κόμματος, ο Γκίντο Φαμπιάνι βλέπει σε αυτή τη σιωπηρή –ή και όχι και τόσο σιωπηρή –επιδοκιμασία από την πλευρά πολλών ιταλών πολιτών μια ανάγκη «ισχυρού ανδρός», ενός «καπιτάνο» ικανού να προσφέρει στα θύματα της οικονομικής κρίσης την εκδίκησή τους. Αλλά «εις βάρος ανθρώπων περισσότερο κακοποιημένων και δύστυχων από τους ίδιους: των μεταναστών». Πώς γίνεται όμως να μην τρομάζει η αναπόληση του Μουσολίνι, οι αναφορές στον φασισμό; «Τρομάζει όλο και λιγότερο» εξηγεί ο Γκίντο Φαμπιάνι στη Μαρσέλ Παντοβάνι, την ανταποκρίτρια του γαλλικού περιοδικού «L’Obs», «γιατί εκείνοι που έζησαν τον φασισμό στο πετσί τους έχουν πρακτικά όλοι χαθεί. Και εκείνοι που δεν τον βίωσαν, βασικά οι νέοι, αφήνουν στην άκρη τις πλέον καταδικαστέες πλευρές αυτής της τραγωδίας, και δεν κρατάνε παρά την εθνικιστική, εθνικά κυρίαρχη βαφή της».