Ο πρόεδρος Τραμπ είναι γνωστός για τις συμπάθειές του προς τους αυταρχικούς ηγέτες σαν κι αυτόν και για την απέχθειά του προς τους δημοκράτες. Στην πρόσφατη Σύνοδο του ΝΑΤΟ αποκάλεσε «εχθρό» την Ευρωπαϊκή Ενωση και υπήρξε ιδιαίτερα φιλικός προς τον πρόεδρο Ερντογάν. «Αυτός ο τύπος κάνει τα πράγματα σωστά» είπε. Εκτοτε, όμως, τα πράγματα άλλαξαν δραματικά. Την περασμένη Τετάρτη, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει κυρώσεις εναντίον των υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών της Τουρκίας για τον ρόλο τους στη συνεχιζόμενη κράτηση του αμερικανού πάστορα Αντριου Μπράνσον. Παρόλο που οι κυρώσεις είναι συμβολικές –αφορούν την περιουσία των δύο υπουργών στις Ηνωμένες Πολιτείες -, οι επιπτώσεις στο τουρκικό νόμισμα ήταν αισθητές. Διόλου περίεργο, σημειώνει ο Ισάν Ταρούρ στην «Ουάσιγκτον Ποστ». Ο Μπράνσον, που ζει στην Τουρκία εδώ και περισσότερες από δύο δεκαετίες, είναι ένα πιόνι σε ένα ευρύτερο γεωπολιτικό παιχνίδι. Συνελήφθη στη διάρκεια του πογκρόμ που ακολούθησε την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 και κατηγορείται για συνενοχή με τους πραξικοπηματίες. Ο αμερικανός αντιπρόεδρος Μάικ Πενς έδειξε ενδιαφέρον για την περίπτωσή του επειδή ανήκουν και οι δύο στην Ευαγγελική Εκκλησία. Και πολλοί αναλυτές επισημαίνουν ότι καλό θα ήταν η Ουάσιγκτον να κινητοποιηθεί αναλόγως και για άλλους πολιτικούς κρατουμένους.

«Η απόφαση της Ουάσιγκτον δεν θα φέρει ιδιαίτερα αποτελέσματα» υποστηρίζει ο Χάουαρντ Αϊσενστατ, αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Σεντ Λόρενς της Νέας Υόρκης. «Επικεντρώθηκε σε ένα άτομο, τον Μπράνσον, αντί να στηριχθεί σε μια βασικότερη αρχή: οι πολίτες μας δεν πρέπει να συλλαμβάνονται και να κρατούνται για καθαρά πολιτικούς λόγους».

Μέχρι την περασμένη εβδομάδα, ο πρόεδρος Ερντογάν ήλπιζε να χρησιμοποιήσει τον Μπράνσον ως διαπραγματευτικό χαρτί στη νομική διαμάχη για την υπόθεση Halkbank. Σε αντάλλαγμα για την απελευθέρωση του πάστορα, η αμερικανική κυβέρνηση θα πρότεινε ένα απλό πρόστιμο για την κρατική τουρκική τράπεζα που κατηγορείται ότι παραβίασε το εμπάργκο στο Ιράν και θα έστελνε το πρώην διευθυντικό της στέλεχος Μεχμέτ Χακάν Ατίλα στην Τουρκία για να εκτίσει το υπόλοιπο της ποινής του.

Ο Λευκός Οίκος είχε επίσης πείσει την ισραηλινή κυβέρνηση να αφήσει ελεύθερη την τουρκάλα πολίτη Εμπρού Οζκάν που κατηγορείται για συνεργασία με τη Χαμάς. Η συμφωνία όμως χάλασε όταν ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου επέμεινε να σταματήσουν εντελώς οι ανακρίσεις για τη Halkbank. Παρόλο λοιπόν που η Οζκάν εκδόθηκε στην Τουρκία, το τουρκικό δικαστήριο που εξέτασε την περασμένη εβδομάδα την υπόθεση Μπράνσον δεν τον άφησε ελεύθερο, αλλά διέταξε την κατ’ οίκον κράτησή του όσο συνεχίζεται η δίκη του. Ο Τραμπ αισθάνθηκε προδομένος. Και ο τουρκικός Τύπος, που στο μεγάλο του μέρος υποστηρίζει τον Ερντογάν, εξαπέλυσε μύδρους κατά της Ουάσιγκτον. Ενας εθνικιστής σύμμαχος του προέδρου δήλωσε ότι ο Μπράνσον πρέπει πλέον να ανταλλαχθεί μόνο με τον ίδιο τον Φετουλάχ Γκιουλέν, που η Αγκυρα θεωρεί ότι βρίσκεται πίσω από το πραξικόπημα. Ενα κόμμα της εθνικιστικής αντιπολίτευσης έφτασε να προτείνει να κατασχεθεί σε αντίποινα το συγκρότημα των Trump Towers στην Κωνσταντινούπολη.

Πώς θα αντιδράσει ο τούρκος πρόεδρος; «Ο Ερντογάν νιώθει και πάλι να πολιορκείται» επισημαίνει ο Νίκολας Ντάνφορθ από το Bipartisan Policy Center της Ουάσιγκτον. «Με την αμερικανική κυβέρνηση και τους αντιπάλους του στο Κοινοβούλιο να τον κατηγορούν για διαφθορά, θα συνεχίσει την καταστολή και την αντιαμερικανική ρητορική. Και αυτό είναι επικίνδυνο. Κάθε κλείσιμο εφημερίδας, κάθε σύλληψη πολιτικού, όπως και κάθε διπλωματική διαμάχη με τις ΗΠΑ ή την Ευρώπη θα αποδυναμώνουν τον κοινωνικό ιστό και την οικονομία της χώρας».

Η ανάληψη της εξουσίας από τον Τραμπ είχε δημιουργήσει ελπίδες για αποκατάσταση των σχέσεων των δύο χωρών. Η αντιδυτική ρητορική του Ερντογάν, όμως, η σφοδρή καταστολή και η απόφαση να αγοραστούν ρωσικά αντιαεροπορικά συστήματα S-400 δυσκόλεψαν τη δουλειά των αμερικανών φίλων της Τουρκίας. Η κυβέρνηση Τραμπ και το Κογκρέσο είναι πλέον αποφασισμένοι να πλήξουν οικονομικά τον σύμμαχό τους. Η τουρκική οικονομία είναι πολύ εύθραυστη. Σύμφωνα με τον Βολφγκάνγκο Πίκολι από το ίδρυμα Teneo Intelligence, ο Ερντογάν δεν μπορεί να κάνει πολλά. Αργά ή γρήγορα θα κάνει πίσω. Ηδη στη χθεσινή τους συνάντηση στη Σιγκαπούρη ο Τσαβούσογλου και ο αμερικανός ομόλογός του Μάικ Πομπέο συμφώνησαν να προσπαθήσουν να επιλύσουν τις διαφορές τους.