«Λέξεις με φρυδάρες και λοφία κι άλλες σαν σκιάχτρα, άγνωστες στους θεατές…» έγραφε ο Αριστοφάνης στους «Βατράχους» το 405 π.Χ. Στα σχεδόν 2.500 χρόνια που ακολούθησαν από την ημέρα εκείνη, τα σκιάχτρα παρέμειναν αδιάκοπα ακοίμητοι φρουροί των ελληνικών αγρών. Πρωταγωνιστές σε παιδικά παραμύθια. Μοναδικές φιγούρες που έμειναν στο ασυνείδητο ως σύμβολα της γεωργικής ζωής και μιας ανέφελης παιδικής ηλικίας. Σήμερα που πλέον τείνουν να εξαφανιστούν, ένα φεστιβάλ στην Κυπαρισσία τα φέρνει και πάλι στο προσκήνιο: στην πλατεία της Πανηγυρίστρας στήθηκαν επί τέσσερις ημέρες 87 σκιάχτρα με σκοπό να αναδειχθεί ο ρόλος που αυτά διαδραμάτισαν στην ελληνική ύπαιθρο αλλά και όσα μπορεί να συμβολίζουν μεταφορικά για τον καθένα.
Η Εκθεση Σκιάχτρων που ξεκίνησε από την 1η Αυγούστου είχε τεράστια απήχηση: περίπου 2.500 άτομα την επισκέφθηκαν, επαγγελματίες φωτογράφοι έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το θέμα, ενώ υπήρξαν προτάσεις από το εξωτερικό για φιλοξενία της έκθεσης στη Γαλλία και την Ελβετία. Για τη διοργάνωση έδειξαν ενδιαφέρον και μικρές ηλικίες. Η ιδέα και η ευθύνη της υλοποίησης ανήκαν στον Μορφωτικό Εκπολιτιστικό Σύλλογο Κυπαρισσίας, ενώ δυναμικό «παρών» έδωσε και ο Σύλλογος Νέων Κυπαρισσίας, ο οποίος ανέλαβε τη διακόσμηση του χώρου. Συνδιοργανωτές της έκθεσης ήταν ο Δήμος Τριφυλίας και η κοινωφελής του επιχείρηση.
«Με εντατική δουλειά ενός μήνα, από το πρωί ώς το βράδυ, ο σύλλογός μας κατασκεύασε σκιάχτρα με αυστηρά παραδοσιακό τρόπο» λέει στα «ΝΕΑ» η Σόνια Τουρκολιά, πρόεδρος του συλλόγου. «Χρησιμοποιήσαμε άχυρα, παλιά τρύπια ρούχα, ράψαμε παραδοσιακές μαύρες φουφούλες, τους βάλαμε καρύδια για μάτια και τον κλασικό ξύλινο σταυρό που αποτελεί τον κορμό του. Για να τα φτιάξουμε αναζητήσαμε παλιές φιγούρες και χρησιμοποιήσαμε φυσικά υλικά.
Τα σκιάχτρα υπάρχουν από την αρχαιότητα, ήταν τα μορμολύκεια. Στην αρχή ήταν άφυλα. Στη συνέχεια η ανδρική φιγούρα πρωτοστάτησε και ύστερα από πολλά χρόνια έκανε την εμφάνισή της και η γυναικεία φιγούρα» προσθέτει η ίδια.
Ο Μορφωτικός Σύλλογος είχε πραγματοποιήσει για πρώτη φορά έκθεση σκιάχτρων το 2010, όμως αυτήν τη φορά η διοργάνωση έγινε στο πλαίσιο του «2018 Ετος Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς» υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού.
«Οι τουρίστες ενθουσιάστηκαν. Μας ήρθε πρόταση να πάμε την έκθεση στη Θεσσαλονίκη, στη Γαλλία και στην Ελβετία από τουρίστες που είναι εκπρόσωποι φορέων» συνεχίζει η Σόνια Τουρκολιά. «Εκτός από τη βράβευση των τριών καλύτερων σκιάχτρων και τις ομιλίες που περιελάμβανε η διοργάνωση, είχαμε και μία performance: ο ηθοποιός Νίκος Καλογερόπουλος ντύθηκε σκιάχτρο με μια καρακάξα στο κεφάλι που επιβουλεύεται τους καρπούς, ανέβηκε σε ένα πατροπαράδοτο κάρο, διέσχισε την πόλη, έφτασε στον χώρο της έκθεσης όπου έμεινε ακίνητος και στη συνέχεια κατέβηκε και έκανε παντομίμα με τα σκιάχτρα».
Η Σόνια Τουρκολιά επισημαίνει ότι στα ορεινά χωριά της περιοχής ο περαστικός συναντά ακόμη σκιάχτρα. «Ομως ένα σκιάχτρο είναι πολύ περισσότερα από αυτό» λέει. «Είναι ο εσώτερος εαυτός μας που πολλές φορές φοβόμαστε να αντιμετωπίσουμε. Είναι ο στιγματισμένος. Είναι το είδωλο αυτού που φοβόμαστε στην καθημερινότητά μας. Μπορεί να είναι ο εργοδότης. Να είναι ο δάσκαλος στο σχολείο. Να είναι ένα παιδί που ασκεί bullying. Να είναι ένας μετανάστης. Για κάποιους μπορεί να είναι ο ίδιος ο θάνατος. Οταν το πλησιάζεις, εξοικειώνεσαι μαζί του, άρα μαθαίνεις να διαχειρίζεσαι τον φόβο σου. Σκιάχτρο είναι το φόβητρό μας, είναι αυτό που είπε ο Χίτσκοκ, “πιο σημαντικό από τον κρότο του όπλου είναι η αναμονή του μπαμ…”».