Η εκταμίευση της τελευταίας δόσης του τρίτου προγράμματος από τον ESM συνοδευόταν χθες από ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς την ελληνική κυβέρνηση: Αποδείξτε στους εταίρους και στις αγορές ότι είστε δεσμευμένοι στη μη αναστροφή των ψηφισμένων μεταρρυθμίσεων και συνεχίστε να εφαρμόζετε «βιώσιμη» οικονομική και δημοσιονομική πολιτική. Το κοστούμι του Μνημονίου μπαίνει τυπικά στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας από τις 20 Αυγούστου, στην πραγματικότητα όμως ο στενός κορσές των μέτρων παραμένει, φέρνοντας ένα βήμα πιο κοντά τα ψηφισμένα μέτρα περικοπής των συντάξεων και του αφορολογήτου τη διετία 2019-20.
Μέχρι τώρα οι δανειστές δεν φέρονται διατεθειμένοι να βάλουν νερό στο κρασί τους. Με εξαίρεση τις δηλώσεις στελεχών της Κομισιόν, και κυρίως του επιτρόπου Μοσκοβισί, οι οποίες άφηναν περιθώρια «ευέλικτης» προσέγγισης του καυτού για την κυβέρνηση φακέλου περικοπής των συντάξεων, ESM, ΕΚΤ και ΔΝΤ έχουν εκφράσει με κατηγορηματικό τρόπο την απαίτηση να τηρηθούν τα συμφωνηθέντα. Η κυβέρνηση ελπίζει πως θα ανατρέψει τις ισορροπίες. Το σκηνικό στο μέτωπο των συντάξεων αναμένεται να αρχίσει να ξεκαθαρίζει το φθινόπωρο με την κατάρτιση του προσχεδίου του προϋπολογισμού του επόμενου έτους και την έλευση των εκπροσώπων των δανειστών στο πλαίσιο της πρώτης μεταπρoγραμματικής τριμηνιαίας αξιολόγησης πεπραγμένων και προθέσεων της ελληνικής κυβέρνησης στο πεδίο της οικονομίας.
Τον Σεπτέμβρη άλλωστε αναμένεται να εγκριθούν από το Συμβούλιο Διοικητών του EFSF – πρακτικά από τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης – τα μέτρα διευθέτησης του χρέους τα οποία ανακοινώθηκαν από το Eurogroup στις 21 Ιουνίου. Η πρακτική εφαρμογή των μέτρων αυτών αναμένεται στη συνέχεια, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ESM, εντός ενός μηνός, ενεργοποιώντας ενδεχομένως έναν ακόμα μοχλό πίεσης προς την ελληνική κυβέρνηση να μην παρεκκλίνει έναντι των συμφωνηθέντων σε μέτρα και παροχές.
 
ΠΡΑΣΙΝΟ ΦΩΣ. Χθες ο ESM προχώρησε στην εκταμίευση της τελευταίας δόσης των 15 δισ. ευρώ, μετά το γερμανικό καψώνι με την απαίτηση περικοπής δαπανών 28 εκατ. ευρώ εξαιτίας της αθέτησης της υπόσχεσης κατάργησης των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Βόρειου Αιγαίου. Το γερμανικό καψώνι ερμηνεύθηκε από πολλούς αναλυτές ως ένα ξεκάθαρο δείγμα της στάσης που προτίθενται να κρατήσουν οι «σκληροί» του Eurogroup σε μια ενδεχόμενη προσπάθεια της κυβέρνησης να ξεφύγει από τα δεσμά του Μνημονίου στα οποία έχει η ίδια συναινέσει. Μετά την περικοπή 28 εκατ. ευρώ από δαπάνες του υπουργείου Αμυνας και την επικύρωση της εφαρμογής ισοδυνάμων μέτρων από το γερμανικό Κοινοβούλιο ο δρόμος για την εκταμίευση άνοιξε και τα κεφάλαια έφτασαν χθες στην Αθήνα. Από τα 15 δισ. ευρώ, τα 9,5 δισ. ευρώ μπήκαν στον «κλειδωμένο» από τον ESM ειδικό λογαριασμό για το λεγόμενο μαξιλάρι ασφαλείας και τα 5,5 δισ. ευρώ θα καλύψουν ανάγκες εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους. Το «μαξιλάρι» φτάνει πλέον τα 24,1 δισ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζονται τα repos στα οποία έχει προχωρήσει το υπουργείο Οικονομικών «σκουπίζοντας» τα ταμειακά διαθέσιμα φορέων της γενικής κυβέρνησης. Εκτιμάται από τον ESM ότι αρκεί για να καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας για τους επόμενους 22 μήνες, μετά τις 20 Αυγούστου, και αναμένεται από τους δανειστές πως θα χρησιμοποιηθεί σε έναν βαθμό, δεδομένου ότι οι αγορές για την Ελλάδα πρακτικά παραμένουν κλειστές. Η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου ξεπέρασε στο τέλος της περασμένης εβδομάδας το 4% – υποχώρησε χθες στην περιοχή του 3,9% -, αλλά αναλυτές προβλέπουν έντονες αναταράξεις το προσεχές δίμηνο, όταν η ιταλική κυβέρνηση ενδεχομένως θα έρθει αντιμέτωπη με την Κομισιόν και τις αγορές εφόσον προχωρήσει με τα σχέδια εκτεταμένων παροχών.
ΟΣΟ ΕΝΑ ΑΕΠ. Από τα 86 δισ. ευρώ του τρίτου πακέτου βοήθειας στο οποίο σύρθηκε η χώρα το καλοκαίρι του 2015, μετά την «περήφανη διαπραγμάτευση» του πρώτου εξαμήνου του έτους, τελικά δεν χρησιμοποιήθηκαν 24,1 δισ. ευρώ. Οι συνολικές εκταμιεύσεις έφτασαν τα 61,9 δισ. ευρώ, ποσό στο οποίο αν αθροιστούν τα προηγούμενα πακέτα στήριξης της χώρας διαμορφώνουν τα δανεικά που χορηγήθηκαν από EFSF και ESM σε 203,77 δισ. ευρώ. «Το ποσό αυτό είναι πολλαπλάσιο του εκτιμώμενου ελληνικού ΑΕΠ για το 2018 και κάνει τον ESM και τον EFSF μακράν τους μεγαλύτερους πιστωτές της χώρας» σημειώνεται σε επεξηγηματική ανακοίνωση του Μηχανισμού. Αυτό άλλωστε είναι και το βασικό επιχείρημα των δανειστών για την επιβολή ισχυρής μεταμνημονιακής εποπτείας και τριμηνιαίων ελέγχων. Τα λεφτά είναι πολλά και οι δανειστές θέλουν να διασφαλίσουν την αποπληρωμή τους.
Στην ίδια ανακοίνωση ο ESM υπενθυμίζει ότι τα μέτρα ακύρωσης της προσαύξησης του επιτοκίου (περίπου 200 εκατ. ευρώ τον χρόνο) των δανείων του EFSF και της απόδοσης ανά εξάμηνο στην Ελλάδα των κερδών διακράτησης ελληνικών ομολόγων από τις κεντρικές τράπεζες «υπόκεινται σε συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις πολιτικής» οι οποίες θα επιβλέπονται από το γνωστό κουαρτέτο των δανειστών με τη συμμετοχή και του ΔΝΤ. «Η ελληνική κυβέρνηση έχει συμφωνήσει να συνεχίσει να εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις-κλειδιά οι οποίες υιοθετήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος του ESM σε τομείς όπως: φορολογική πολιτική και διοίκηση, σύστημα κοινωνικής πρόνοιας, αγορά εργασίας και προϊόντων και δημοσιονομική σταθερότητα» τονίζει ο ESM. Από τον Σεπτέμβρη οι δανειστές θα είναι και πάλι στην Αθήνα.