Το Μάτι δεν βρισκόταν στη «λίστα» της Πυροσβεστικής με τις δεκάδες περιοχές της Αττικής με αυθαίρετη δόμηση μέσα σε δασικές εκτάσεις που χρειάζονται ειδική διαχείριση σε περίπτωση πυρκαγιάς!

Μπορεί ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και άλλοι κυβερνητικοί παράγοντες να απέδωσαν την πολύνεκρη τραγωδία στο Μάτι στην άναρχη δόμηση της περιοχής, όμως αυτό δεν φαίνεται να το… γνώριζε η Πυροσβεστική, ώστε να σώσει με ειδικό σχέδιο τους πολίτες ή να λάβει προληπτικά μέτρα. Αποτελούσε μια αιτιολόγηση εκ των υστέρων για την καταστροφή αλλά όχι «γνώση» για να ληφθούν έγκαιρα προληπτικά μέτρα. Κάτι που προκαλεί νέα, τεράστια ερωτηματικά… Ακόμη, στον ίδιο σχεδιασμό για το 2018 περιλαμβανόταν στις φωτιές της Αττικής και επέμβαση της Ομάδας Δικυκλιστών Θησέας, η οποία ωστόσο έχει καταργηθεί από το 2017!

Ενστάσεις για τον νέο αρχηγό. Αλγεινή εντύπωση προκαλεί στα στελέχη της Πυροσβεστικής η τοποθέτηση ενός ακόμη αρχηγού του Σώματος – του Βασίλη Ματθαιόπουλου – που δεν γνωρίζει καθόλου της κρίσιμη περιοχή της Αττικής, αφού υπηρετούσε επί δεκαετίες σε περιοχές της Πελοποννήσου, της Ζακύνθου κ.λπ. Κάτι που συνέβαινε και με τον προκάτοχό του Σωτήριο Τερζούδη, κάτι που ίσως έπαιξε σημαντικό ρόλο στην περίπτωση της ιδιόμορφης πυρκαγιάς στην περιοχή της Βοειοανατολικής Αττικής, αφού πιθανόν οι δύο αξιωματικοί να μην την έχουν επισκεφθεί ποτέ.

Το σχέδιο. Η Πυροσβεστική λοιπόν τον Μάιο του 2018 εξέδωσε ένα ειδικό επιχειρησιακό σχέδιο έκτασης άνω των 300 σελίδων για τον τρόπο διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών στην Αττική και σε άλλες περιοχές. Στον σχεδιασμό αυτό υπάρχει ειδική μνεία για τις περιοχές με αυθαίρετα οικήματα όπου υπάρχει «μείξη» δάσους και οικιστικού ιστού. Προκειμένου σε αυτές τις περιοχές να υπάρχει ιδιαίτερη προσοχή από τα πυροσβεστικά αεροπλάνα κατά τις ρίψεις νερού (να είναι γνωστό ότι εντός του δάσους υπάρχουν σπίτια και να αποφευχθούν τραυματισμοί κ.λπ.) αλλά και να υπάρχει μέριμνα για τη βοήθεια των πολιτών. Παράλληλα για να συνεκτιμηθούν και άλλες ιδιομορφίες τους. Το απίστευτο λοιπόν είναι ότι στη λίστα αυτή υπάρχουν τουλάχιστον 20 περιοχές στην Αττική, όπως η Λούτσα, το Πόρτο Ράφτη, η Παλλήνη, η Παιανία, το Μαρκόπουλο, ο Ωρωπός, η Βάρη, η Παλλήνη, η ζώνη Υμηττού, όπως και άλλες στη Δυτική Αττική, αλλά πουθενά δεν υπάρχει μνεία για το Μάτι κι άλλες περιοχής με αυθαίρετα κτίσματα στην περιοχή που επλήγησαν από την πύρινη λαίλαπα. Δηλαδή πιο απλά το Μάτι για την Πυροσβεστική είτε δεν υπήρχε είτε ήταν δάσος χωρίς κανένα σπίτι από κάτω και δεν… κατοικείτο. Στον επιχειρησιακό σχεδιασμό της Πυροσβεστικής ήταν μία «μαύρη τρύπα», για την οποία δεν είχε ληφθεί καμία μέριμνα.  Η περιοχή χαρακτηρίσθηκε εκ των υστέρων «πυριτιδαποθήκη χωρίς διεξόδους προς τη θάλασσα και με απόλυτα άναρχη δόμηση». Ομως την προηγούμενη περίοδο τίποτα από αυτά δεν απασχολούσε τον κρατικό μηχανισμό.

Ερευνούν τα αίτια. Αξίζει να σημειωθεί ότι ήδη για τις συνθήκες επέκτασης της πυρκαγιάς και τις κρίσιμες παραλείψεις της Πυροσβεστικής υπάρχει, εκτός από την έρευνα των αρμόδιων δικαστικών λειτουργών κι εκείνη εμπειρογνωμόνων και τεχνικών συμβούλων, οι οποίοι διερευνούν τα σχετικά δεδομένα στα πλαίσια μηνύσεων που έχουν υποβάλει οικογένειες θυμάτων. Ενα από τα προβλήματα ακόμη που επισημαίνουν αξιωματικοί της Πυροσβεστικής είναι ότι «στην ηγεσία του Σώματος τοποθετούνται αξιωματικοί που δεν έχουν δώσει ποτέ το “παρών” στην Αττική των πέντε εκατομμυρίων κατοίκων, όπου όλες οι πυρκαγιές στα περιαστικά δάση έχουν μεγάλες ιδιομορφίες, απειλούνται διαρκώς οικιστικές περιοχές κι υπάρχει κίνδυνος ανθρωπίνων απωλειών. Κι όπου βεβαίως κάθε φωτιά έχει διαφορετικό κοινωνικό αλλά κι επικοινωνιακό αντίκτυπο. Ο νέος αρχηγός είχε πέρσι φέρ’ ειπείν την επιχειρησιακή ευθύνη για τη δασοπυρόσβεση σε Ζάκυνθο, Ζευγολατιό, Σοφικό Κορινθίας, Αρλα Αχαΐας, Κρανίδι Αργολίδας και στις πυρκαγιές της Λακωνίας (όπου πάντως υπήρχαν αναφορές ότι δεν υπήρξε από τις τοπικές δυνάμεις σωστή εκτίμηση της φωτιάς που πήρε μεγάλες διαστάσεις). Στην Αθήνα είχε έλθει προ μερικών μηνών – είχε τοποθετηθεί υπαρχηγός – κι είχε κύριο ρόλο στην προσπάθεια περιορισμού του πύρινου μετώπου στη Ραφήνα, όπου απέτυχε».

Πρόβλημα στου ασυρμάτους. Τέλος, όπως ανέφεραν αξιωματικοί της Πυροσβεστικής, είχαν κι αυτοί τεράστιο πρόβλημα ενδοεπικοινωνίας με τους παλιούς αναλογικούς ασυρμάτους – δεν τους είχε παραδοθεί το νέο σύστημα Tetra κι υπήρχε σύγχυση στα «κανάλια» ενημέρωσης με το επιχειρησιακό κέντρο και μεταξύ των δυνάμεων δασοπυρόσβεσης. Ακόμη επισήμαναν ότι στις ενδοσυνεννοήσεις είχαν διαρκή αριθμό για πολλαπλάσιο αριθμό νεκρών από αυτόν που ανακοινωνόταν επισήμως. Κι αυτό όχι μόνο τις πρώτες ώρες αλλά και τις ημέρες που ακολούθησαν…

Μυστήριο με τον χρόνο έναρξης της πυρκαγιάς

Σημαντικά ερωτήματα για τον χρόνο έναρξης της πολύνεκρης πυρκαγιάς στη Ραφήνα και για το αν υπήρξε έγκαιρη αντιμετώπιση στην αρχική κρίσιμη φάση της ανακύπτουν από τα στοιχεία που παρουσιάζουν «ΤΑ ΝΕΑ». Με αναφορές πυροσβεστών ότι ίσως χάθηκε πολύτιμος χρόνος, όπως και επισημάνσεις του πρώην ανώτατου αξιωματικού της Πυροσβεστικής Ανδριανού Γκουρμπάτση ότι υπάρχει σε εξέλιξη επιχείρηση αλλοίωσης στοιχείων που θα δοθούν στις δικαστικές αρχές. Η πυρκαγιά λοιπόν ξεκίνησε σε σχετικά απομακρυσμένη περιοχή στο Νταού Πεντέλης έξω από κατοικία ενός 60χρονου ο οποίος θεωρείται βασικός ύποπτος εμπρησμού από αμέλεια και φέρεται να προσπάθησε να σβήσει ο ίδιος την αρχική φωτιά αλλά και να μην ειδοποίησε κανέναν. Ωστόσο η φωτιά δεν έγινε αμέσως αντιληπτή από άλλους κατοίκους, ενώ κάποιοι πίστεψαν ότι ο καπνός σχετίζεται με την πυρκαγιά στην Κινέτα. Την επόμενη ημέρα του πύρινου ολέθρου είχε προγραμματιστεί η «εγκαινίαση» ενός μεγάλου πυροφυλακίου στον Βουτζά που θα μπορούσε να εντοπίσει την έναρξή της. Αρχικά η Πυροσβεστική στο πρώτο δελτίο Τύπου που εξέδωσε ανέφερε ως ώρα έναρξης της μοιραίας πυρκαγιάς τις 16.57.

Ο αποπεμφθείς αρχηγός του Σώματος όμως έδωσε στη συνέντευξη Τύπου χρόνο έναρξης τις 16.49. Ωστόσο σε έγγραφο των πυροσβεστών υπαλλήλων του Δήμου Ραφήνας – Πικερμίου που παρουσιάζουν «ΤΑ ΝΕΑ» αναφέρεται ότι η πυρκαγιά ξεκίνησε στις 16.40. Δηλαδή σχεδόν 20 λεπτά νωρίτερα από τον χρόνο τον οποίο έδινε αρχικά η Πυροσβεστική.