Η τέταρτη αποχώρηση από την ομάδα που διαχειρίστηκε (πολιτικά και επιχειρησιακά) την κρίση της φονικής πυρκαγιάς στην Ανατολική Αττική ολοκληρώθηκε χθες, χωρίς κανένας να γνωρίζει αν με την τέταρτη «δόση» κλείνει – κατά την κυβέρνηση – ο κύκλος των ευθυνών.

Η παραίτηση του γενικού γραμματέα Πολιτικής Προστασίας Γιάννη Καπάκη, η οποία επί της ουσίας αναμενόταν εδώ και 14 ημέρες, έφθασε χθες εγγράφως στα χέρια του Πάνου Σκουρλέτη, (αρμόδιος πλέον υπουργός), ο οποίος και παρέδωσε τη σκυτάλη στον απόστρατο αξιωματικό της Αεροπορίας Γιάννη Ταφύλλη, που έχει διατελέσει γενικός γραμματέας στο ΥΕΘΑ και στο υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής.

Με την παραίτηση Καπάκη καθίσταται σαφές ότι οι κυβερνητικοί χειρισμοί από το ξέσπασμα της πυρκαγιάς στις 23 Ιουλίου μέχρι και σήμερα χωρίζονται σε δύο φάσεις – τη διαφορά των οποίων σηματοδοτεί η αλλαγή επικοινωνιακής τακτικής, υπό το βάρος των τραγικών απωλειών δεκάδων ανθρώπων.

Φάση πρώτη. Η πρώτη ουσιαστικά ξεκινά με την εσπευσμένη επιστροφή του Πρωθυπουργού στην Αθήνα από το Μόσταρ της Βοσνίας και τη νυχτερινή μετάβασή του στον θάλαμο επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής, το τραγικό βράδυ της 23ης Ιουλίου που οι φλόγες σάρωναν ζωές και περιουσίες στον Νέο Βουτζά και στο Μάτι. Ακολούθησαν ο απολογισμός της καταστροφής και μια συνέντευξη Τύπου στη διάρκεια της οποίας ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη και ο αρχηγός της Πυροσβεστικής έδωσαν στη δημοσιότητα στοιχεία που άφηναν υπόνοιες για δράση εμπρηστών (τουλάχιστον στη φωτιά της Κινέτας).

Με δεκάδες νεκρούς και αγνοουμένους ως εκείνη τη στιγμή πάντως, το ενδιαφέρον και η δημόσια συζήτηση στράφηκαν αμέσως στους χειρισμούς που έπρεπε να γίνουν ώστε να αποφευχθούν οι ανθρώπινες απώλειες.

Νίκος Τόσκας και Δημήτρης Τζανακόπουλος περιέγραψαν λεπτομερώς τις πρωτοφανείς συνθήκες που επικράτησαν στην περιοχή εξαιτίας των οποίων κατέστη αδύνατη – κατά τις κρίσιμες στιγμές – η αντιμετώπιση της πυρκαγιάς. Και οι δύο υπουργοί που παρουσίασαν τα στοιχεία για την εκδοχή του εμπρησμού κλήθηκαν να απαντήσουν για τα όρια και τις αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού αλλά και για τα πιθανά λάθη.

Ο μεν κυβερνητικός εκπρόσωπος επέμεινε στις επί δεκαετίες παθογένειες που χαρακτήρισαν την οικιστική ανάπτυξη και τη δόμηση στην περιοχή, ο δε υπουργός Προστασίας του Πολίτη επιχείρησε να εξηγήσει ότι η εξέλιξη δεν ήταν θέμα ουσιαστικών λαθών αλλά πρωτοφανών καιρικών συνθηκών και ιδιομορφίας της περιοχής. Κάπου εκεί ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση.

Η κυβέρνηση βρέθηκε αντιμέτωπη με την κριτική ότι δηλώνει πως «τα έκανε όλα καλά την ώρα που χάθηκαν δεκάδες άνθρωποι» και ήταν ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας ο οποίος την επομένη επιχείρησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, αλλάζοντας επικοινωνιακή τακτική με την ομιλία του στο Υπουργικό Συμβούλιο.

Φάση δεύτερη.Διαπιστώνοντας, πίσω από την οδύνη, την οργή της κοινής γνώμης, ο Τσίπρας κινήθηκε σε τρία επίπεδα:

Κατ’ αρχάς, επιχείρησε να μιλήσει στο θυμικό των πολιτών. Κινούμενος σε «άλλη γραμμή» από τους δύο υπουργούς αποδέχθηκε λάθη και ευθύνες, υποστήριξε όμως ότι αυτές θα αποδοθούν όταν θα έρθει η ώρα, και όχι την ώρα της μάχης.

Δευτερευόντως, γνωρίζοντας τις «αυθαίρετες» αμαρτίες των τελευταίων δεκαετιών στην Ανατολική Αττική, ενίσχυσε τη γραμμή άμυνας έναντι της αντιπολίτευσης, δηλώνοντας ούτε λίγο ούτε πολύ ότι «πιάνουν δουλειά οι μπουλντόζες» για να γκρεμίσουν αυθαίρετα.

Το τρίτο κομμάτι της στρατηγικής Τσίπρα ήταν ο εκ του μηδενός επανασχεδιασμός της Πολιτικής Προστασίας, τον οποίο πρόκειται να εξαγγείλει (πιθανότατα αύριο) κατά την επίσκεψή του στο υπουργείο Εσωτερικών.

Οι «καρατομήσεις» αποτέλεσαν μοχλό πίεσης της αντιπολίτευσης προς το Μέγαρο Μαξίμου, αφού δεν έγιναν την ίδια ώρα. Κάπως έτσι, αποτέλεσαν κίνηση των επόμενων ημερών, ώστε να μη φανεί ότι η κυβέρνηση προχωρεί σε κινήσεις υπό την πίεση της ΝΔ, ενώ πλέον κρίνεται σκόπιμο να προστατευθεί και η πρωθυπουργική εικόνα.

Κάπως έτσι έγινε αποδεκτή την περασμένη Παρασκευή η παραίτηση Τόσκα (παραιτήθηκε πρώτη φορά το βράδυ της 23ης Ιουλίου), ο οποίος επέμεινε σε αυτή, για να μην κατηγορηθεί ότι δεν εγκαταλείπει την υπουργική καρέκλα, και ακολούθησε την επόμενη ημέρα – με διά περιφοράς απόφαση του ΚΥΣΕΑ – η αντικατάσταση των αρχηγών της Πυροσβεστικής και της Αστυνομίας. Η παραίτηση χθες του γενικού γραμματέα Πολιτικής Προστασίας ήταν το τέταρτο κομμάτι στο ντόμινο καταλογισμού ευθυνών, που μπορεί να επεκταθεί και στις επιλογές του επερχόμενου ανασχηματισμού.

Η Επόμενη μέρα. Η κυβέρνηση πλέον εντείνει τις προσπάθειές της να πέσει όλο το βάρος στο σχέδιο για την «επόμενη ημέρα» των περιοχών που επλήγησαν. Σε αυτό το πλαίσιο αργά χθες το απόγευμα στο Μέγαρο Μαξίμου βρέθηκαν συντονιστικές επιτροπές κατοίκων από τον Νέο Βουτζά και το Μάτι προκειμένου να συζητήσουν για την αποκατάσταση με τον Πρωθυπουργό και τους υπουργούς υπουργούς Περιβάλλοντος Γιώργο Σταθάκη και Υποδομών Χρήστο Σπίρτζη. «Δεσμεύτηκα ότι θα κάνουμε ότι περνά από το χέρι μας για τη κάλυψη των αναγκών όλων των κατοίκων. Κανένας και τίποτα δε θα ξεχαστεί» ανέφερε με δημόσιο σχόλιό του ο Αλέξης Τσίπρας μετά την (τρίωρη σχεδόν) συνάντηση, ενώ σήμερα μεταβαίνει στην Ανατολική Αττική όπου θα προεδρεύσει σε ευρεία σύσκεψη (στο τεχνολογικό πάρκο Λαυρίου).