Οι κακοήθειες μαζί με τα καρδιαγγειακά συμβάματα αποτελούν τις συχνότερες αιτίες θανάτου των ενηλίκων, για τις οποίες έχουν ταυτοποιηθεί συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου. Η ηλικία, το κάπνισμα, η παχυσαρκία, το οικογενειακό ιστορικό, η αρτηριακή υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία, ο σακχαρώδης διαβήτης κ.ά. είναι υπεύθυνα για την ανάπτυξη καρδιαγγειακών νοσημάτων. Αντίστοιχα, η ηλικία, το κάπνισμα, η παχυσαρκία, το οικογενειακό ιστορικό, διάφοροι περιβαλλοντικοί (λοιμώξεις) και γενετικοί παράγοντες σχετίζονται με την ανάπτυξη των νεοπλασιών.

Τις τελευταίες δεκαετίες, οι εργασιακές συνήθειες και η τεχνολογία έχουν αυξήσει το χρονικό διάστημα της ημέρας με καθιστική ζωή. Η πλειονότητα των ενηλίκων περνά το 90% του εκτός εργασίας χρόνου της καθισμένη, οδηγώντας ή μπροστά από την οθόνη της τηλεόρασης και του υπολογιστή. Τις συνέπειες της παρατεταμένης καθιστικής ζωής κατέγραψε μια μελέτη που μόλις ανακοινώθηκε στις ΗΠΑ. Παρακολουθήθηκαν σε 127.500 ενηλίκους, ηλικίας 50-74 ετών, το διάστημα του ελεύθερου χρόνου που περνούν καθιστοί ανά ημέρα, ο χρόνος της σωματικής δραστηριότητας καθώς και οι διατροφικές τους συνήθειες, με μέση διάρκεια παρακολούθησης 21 έτη. Η μελέτη έδειξε ότι οι ενήλικοι που περνούσαν καθιστοί τουλάχιστον 6 ώρες του ελεύθερου χρόνου τους είχαν 19% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία σε σύγκριση με όσους περνούσαν έως 3 ώρες καθιστοί. Οσον αφορά τις κακοήθειες, βρέθηκε ότι αυξήθηκε ο κίνδυνος για θάνατο στις γυναίκες σε στατιστικά σημαντικά βαθμό, και με μικρότερη συσχέτιση στους άντρες.  Γενικότερα, σε αυτή τη μελέτη με δεδομένα από το Nutrition Cohort της American Cancer Society, που ξεκίνησε το 1992, ο κίνδυνος αυξανόταν για οκτώ από τις δέκα κυριότερες αιτίες θανάτου, δηλαδή για τον καρκίνο, τη στεφανιαία νόσο, τα εγκεφαλικά, τη χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια, τον σακχαρώδη διαβήτη, τα ηπατικά νοσήματα, το πεπτικό έλκος / γαστρεντερικά νοσήματα, τη νόσο του Parkinson, τη νόσο Alzheimer και άλλα νευρολογικά και μυοσκελετικά νοσήματα.

Η μελέτη αυτή δεν ήταν σχεδιασμένη για να εξακριβώσει τα αίτια αύξησης του κινδύνου θανάτου από την καθιστική ζωή. Πιθανολογείται ότι η καθιστική ζωή έχει αρνητική επίπτωση στα επίπεδα των ορμονών, σε μεταβολικούς δείκτες, όπως στους δείκτες της φλεγμονής και τη δράση του ανοσοποιητικού συστήματος, αλλά και με την ανάπτυξη ανθυγιεινών διατροφικών συνηθειών.

Ο Θάνος Δημόπουλος είναι καθηγητής Θεραπευτικής Αιματολογίας – Ογκολογίας, πρύτανης του ΕΚΠΑ