Η επόμενη μέρα της τραγωδίας δεν χωράει πολιτικές σπέκουλες και επικοινωνιακά παιχνίδια. Η πολιτεία έχει υποχρέωση να αντιμετωπίσει τις όποιες αδυναμίες υπάρχουν με ψυχραιμία, άμεσα και κάθετα, όσες προκλήσεις και αν αυτές δημιουργούν. Είναι το ελάχιστο που οφείλουμε στη μνήμη όσων χάθηκαν και για να αποφύγουμε νέες τραγωδίες στο μέλλον. Και αυτό προϋποθέτει τη συστράτευση αυτών που είναι επαΐοντες και ειδικοί. Μόνο με σοβαρότητα και όχι με πυροτεχνήματα και κούφια λόγια εντυπωσιασμού. Αυτή είναι η προσέγγισή μας και οργανωτικά και επιχειρησιακά.
Στο μέρος που αναλογεί στην επιστημονική έρευνα, τα ερευνητικά κέντρα της χώρας τα τελευταία χρόνια έχουν συστηματικά δραστηριοποιηθεί από το στάδιο της πρόβλεψης μέχρι εκείνο της επιχειρησιακής αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών.
Ειδικότερα, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ), στο πλαίσιο του οποίου λειτουργεί το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Αθηνών παρέχοντας – θεσμοθετημένα – πληροφορίες για τους σεισμούς, έχει αναπτύξει προηγμένα συστήματα συνεχούς παρακολούθησης μετεωρολογικών δεδομένων που περιλαμβάνουν 370 αυτόματους μετεωρολογικούς σταθμούς διάσπαρτους σε όλη τη χώρα (50 μόνο στην Αττική), συστήματα καταγραφής κεραυνικής δραστηριότητας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη και συστήματα παρακολούθησης και πρόγνωσης μεταφοράς αφρικανικής σκόνης. Ολα αυτά είναι σήμερα διαθέσιμα επιχειρησιακά και θα πρέπει να ενταχθούν στο αναβαθμισμένο σύστημα πολιτικής προστασίας που ετοιμάζεται.
Επίσης, το ΕΑΑ έχει αναπτύξει σύστημα έγκαιρου εντοπισμού και παρακολούθησης εστιών πυρκαγιάς μέσω τηλεπισκόπησης αλλά και ακριβούς καταγραφής των καμένων γαιών. Αναπτύσσει δε πιλοτικά μοντέλα πρόγνωσης της εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών που αναμένεται να είναι έτοιμα επιχειρησιακά το 2019.
Αντίστοιχα, σύστημα παρατήρησης και πρόγνωσης πλημμυρικών επεισοδίων αναπτύσσεται από το ΕΑΑ στην Αττική σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής και πρόκειται να λειτουργήσει πλήρως επιχειρησιακά το 2020, με δυνατότητα επέκτασης και σε άλλες περιφέρειες της χώρας.
Το Εθνικό Κέντρο Ερευνας και Φυσικών Επιστημών (ΕΚΕΦΕ) Δημόκριτος, παρακολουθώντας σε πραγματικό χρόνο τους ατμοσφαιρικούς παράγοντες, προσομοιώνει την κλιματική αλλαγή και την πιθανότητα εκδήλωσης ακραίων φαινομένων. Επιπλέον, διαθέτει τεχνογνωσία για την αξιολόγηση σύνδρομων φαινομένων, όπως οι επιπτώσεις πυρκαγιών στο περιβάλλον και στα αγροτικά/κτηνοτροφικά προϊόντα και την επικινδυνότητά τους για τη δημόσια υγεία.
Παράλληλα, το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) παρακολουθεί τον ρόλο της κλιματικής αλλαγής στην εξέλιξη των υδάτινων οικοσυστημάτων και δραστηριοποιείται ως σύμβουλος της κυβέρνησης σχετικά με την πετρελαϊκή ρύπανση από θαλάσσιες δραστηριότητες και ατυχήματα.
Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι με την αρωγή της Γενικής Γραμματείας Ερευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) σχεδιάζεται η δημιουργία ολοκληρωμένου Εθνικού Δικτύου Κλιματικής Αλλαγής έχοντας ως βάση ένα πλήρως εξοπλισμένο εργαστήριο-παρατηρητήριο, το οποίο αναπτύσσεται από το ΕΑΑ στα Αντικύθηρα.
Είναι προφανής η ανάγκη αξιοποίησης όλων των παραπάνω τεχνολογιών των ερευνητικών κέντρων της χώρας και η επιχειρησιακή ένταξή τους στον σχεδιασμό της αναβαθμισμένης δομής της Πολιτικής Προστασίας.
Ο Κώστας Φωτάκης είναι αναπληρωτής υπουργός Παιδείας, με αρμοδιότητα την Ερευνα και Καινοτομία