Σε νέο κύκλο ισχυρών πιέσεων βρέθηκαν χθες οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων παρά τις προσδοκίες της αγοράς για αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας σήμερα, από τον οίκο Fitch. Οι αποδόσεις στα πενταετή και δεκαετή ομόλογα βρέθηκαν να ενισχύονται ακόμα και πάνω από 5% στέλνοντας σε ορίζοντα σαφώς μετά την έξοδο από το Μνημόνιο την επόμενη δοκιμασία νέων εκδόσεων χρέους.
Στο δεκαετές ομόλογο η απόδοση από 3,979% έφτασε έως και το 4,150% με άνοδο 4,27%. Στους πενταετείς τίτλους οι τιμές πιέστηκαν περισσότερο και οι αποδόσεις με άλμα έως και 5,34% άγγιξαν ακόμα και 3,214%. Οι επιδόσεις αυτές κάθε άλλο παρά παραπέμπουν σε μια ιστορία επιτυχίας.
Δέκα μέρες πριν από την τυπική έξοδο της χώρας από τα Μνημόνια, καθαρός διάδρομος για την επάνοδο στις αγορές δεν υπάρχει και τα σχέδια μιας ακόμα έκδοσης ομολόγων πέριξ του οροσήμου της 20ής Αυγούστου έχουν εγκαταλειφθεί.
«Από Σεπτέμβρη και βλέπουμε» φαίνεται να είναι η γραμμή η οποία επικρατεί στους κόλπους οικονομικού επιτελείου και Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, με τα βλέμματα να είναι στραμμένα κυρίως στην Ιταλία όπου το φθινόπωρο αναμένεται να αποκαλυφθεί το εύρος της σύγκρουσης ανάμεσα στην ιταλική κυβέρνηση και την Κομισιόν με φόντο τις κυβερνητικές προθέσεις άσκησης επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής.
 
Ο ΙΤΑΛΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ. Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, σταθμίζοντας και τον ιταλικό κίνδυνο, προειδοποίησε ήδη πως οι αγορές θα έχουν στο στόχαστρό τους την Ελλάδα τους επόμενους μήνες, παρακολουθώντας και αξιολογώντας στενά τα μηνύματα που θα στείλει η κυβέρνηση στο μέτωπο της δημοσιονομικής πολιτικής (παροχές) αλλά και στο μέτωπο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Εκτίμησε παράλληλα ότι οι μακροπρόθεσμες αμφιβολίες που εκφράζονται από το ΔΝΤ ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά τις αγορές και να καθυστερήσουν την αναβάθμιση των ελληνικών τίτλων από τους οίκους αξιολόγησης.
Η εκτίμηση αναφορικά με τις επικείμενες αναβαθμίσεις φαίνεται να επιβεβαιώνεται. Μετά την απόφαση του Eurogroup του Ιουνίου και τα μέτρα διευθέτησης του χρέους, οι καταλυτικές αναβαθμίσεις τις οποίες περίμενε το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης δεν ήρθαν. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος μάλιστα φέρεται ότι είχε απορρίψει τις πιέσεις που είχαν διατυπωθεί στο Eurogroup του Μαΐου για λήψη προληπτικής γραμμής πίστωσης ακριβώς με το επιχείρημα πως με προληπτική γραμμή δεν θα έρχονταν άμεσα αναβαθμίσεις που θα έφερναν τα ελληνικά ομόλογα σε αξιολόγηση επενδυτικής βαθμίδας. Τελικά, η χώρα έμεινε με μνημονιακού τύπου επιτήρηση, χωρίς προληπτική γραμμή, χωρίς καθαρή έξοδο στις αγορές και χωρίς να φαίνονται καταλυτικές αναβαθμίσεις στον ορίζοντα.
Η Fitch καλωσόρισε τις αποφάσεις του Eurogroup στο τέλος Ιουνίου, χωρίς να προχωρήσει σε αναβάθμιση, κάτι που αναμένεται από πηγές της αγοράς να πράξει – εκτός απρόοπτου – σήμερα. Η Standard and Poor’s αντίθετα προχώρησε σε αναβάθμιση στο Β+ στις 26 Ιουνίου ενώ η Moody’s αρκέστηκε να καλωσορίσει τις αποφάσεις των ευρωπαίων δανειστών για το χρέος συνδέοντας ενδεχόμενη νέα αναβάθμιση (μετά τη διπλή του περασμένου Φεβρουαρίου σε Β3) με τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων μετά την ολοκλήρωση του τρίτου Μνημονίου.
 
ΤΟ ΜΑΞΙΛΑΡΙ. Κατά την εκτίμηση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, το υπουργείο Οικονομικών και ο ΟΔΔΗΧ έχουν την πολυτέλεια να περιμένουν τις κατάλληλες συνθήκες στην αγορά πριν επιχειρήσουν την επόμενη έκδοση ομολόγων. Η «πολυτέλεια» αυτή απορρέει από το μαξιλάρι ασφαλείας των 24,1 δισ. ευρώ (μετά και την εκταμίευση της τελευταίας δόσης του προγράμματος), το οποίο σύμφωνα με τον ESM αρκεί για να καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας για τους επόμενους – τουλάχιστον – 22 μήνες.
Το ζητούμενο βέβαια για το οικονομικό επιτελείο δεν είναι να χρησιμοποιηθεί το «μαξιλάρι» στο σύνολό του. Το ιδανικό σενάριο, να μη χρησιμοποιηθεί καθόλου, θεωρείται ήδη μη ρεαλιστικό.
Στα σημερινά επίπεδα επιτοκίων όμως και με το τοπίο στις αγορές παραπάνω από ρευστό (εμπορικός πόλεμος, Ιταλία, Τουρκία, Ρωσία) η πόρτα για την έξοδο παραμένει κλειστή. Σύμφωνα με πληροφορίες, κατά τις πρόσφατες παρουσιάσεις του οικονομικού επιτελείου και του ΟΔΔΗΧ σε Λονδίνο και ΗΠΑ εκφράστηκε η βούληση τακτικών εκδόσεων από τις αρχές του επομένου έτους. Μια τέτοια πρακτική, σε συνδυασμό με την ανακοίνωση ετήσιου προγράμματος εκδόσεων για το 2019 στο τέλος της φετινής χρονιάς θα αποτελούσε δείγμα επιστροφής στην κανονικότητα. Κανείς όμως δεν είναι σε θέση να προβλέψει εάν αυτές οι προσδοκίες θα επιβεβαιωθούν.
 
WAIVER ΤΕΛΟΣ. Σε δέκα ημέρες, η ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος του ESM αναμένεται να πυροδοτήσει απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας – ανάλογη με αυτή που εκδόθηκε όταν η Κύπρος έβγαινε από το Μνημόνιο – αναφορικά με το τέλος του waiver, την αποδοχή δηλαδή κατ’ εξαίρεση των ελληνικών ομολόγων για φθηνό δανεισμό.
Η απώλεια της εξαίρεσης έρχεται καθώς δεν θα υπάρχει πλέον επίσημο πρόγραμμα ούτε όμως και επενδυτική βαθμίδα στα ελληνικά ομόλογα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, η ανάκτηση επενδυτικής βαθμίδας από τα ελληνικά ομόλογα θα απαιτήσει διάστημα τουλάχιστον 15 μηνών. Στο ιδανικό σενάριο, τα ελληνικά ομόλογα θα αρχίσουν και πάλι να γίνονται αποδεκτά ως ενέχυρο δανεισμού από την ΕΚΤ από το 2020, υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι κάθε τρίμηνο μετά την έξοδο από το Μνημόνιο η ελληνική οικονομία θα κερδίζει ένα σκαλοπάτι αναβάθμισης της πιστοληπτικής της ικανότητας.