Υστερα από κάθε μεγάλη δασική πυρκαγιά, πόσω μάλλον αυτή τη φορά που βιώσαμε μια τραγωδία, προκύπτουν προβληματισμοί σχετικά με τα αίτια, τις συνέπειες, τις ευθύνες. Η πλειονότητα των δασικών πυρκαγιών προκαλείται από ανθρώπινη αμέλεια. Θερμές εργασίες στην ύπαιθρο, πέταμα αναμμένου τσιγάρου ή σκουπιδιών. Ανθρώπινες παραλείψεις, αστοχίες ή απλώς έλλειψη γνώσης, οδηγούν σε φυσικές καταστροφές και ενίοτε ανθρώπινες τραγωδίες.
Από την άλλη μεριά, πρέπει να γίνει σαφές ότι το φαινόμενο των δασικών πυρκαγιών δεν πρόκειται να σταματήσει. Αντιθέτως, θα χειροτερέψει. Σύμφωνα με έρευνα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, οι ημέρες αυξημένου κινδύνου για έναρξη δασικής πυρκαγιάς θα διπλασιαστούν έως το έτος 2100. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η ανάγκη της πρόληψης αναδεικνύεται σε πρώτη προτεραιότητα. Ταυτόχρονα όμως, και πέρα από τις αρμοδιότητες, τις ευθύνες ή τις παραλείψεις των Αρχών, αναδεικνύεται και η ανάγκη ενεργοποίησης των πολιτών και της κοινωνίας.
Δεν υπάρχει μηχανισμός, ο οποίος να μπορεί να αντιμετωπίσει κάθε δασική πυρκαγιά οποιασδήποτε έκτασης. Αργά ή γρήγορα θα προκύψουν συνθήκες, οι οποίες θα φέρουν τον μηχανισμό στα όριά του ή ακόμα και πέρα από αυτά. Απαιτείται, λοιπόν, η δική μας ετοιμότητα απέναντι στο φαινόμενο. Καθαρισμός των σκουπιδιών, καθαρισμός των οικοπέδων, άμεση ειδοποίηση των Αρχών στη περίπτωση που βλέπουμε καπνό ή φλόγα είναι ορισμένες άμεσες ενέργειες προς αυτή τη κατεύθυνση.
Επιπλέον, ουσιαστική αρωγή στον μηχανισμό πρόληψης και καταστολής δασικών πυρκαγιών μπορεί να αποτελέσει η συμμετοχή σε εθελοντικές ομάδες πολιτικής προστασίας με αυτό τον σκοπό. Μια τέτοια εθελοντική ομάδα δεν υποκαθιστά τον μηχανισμό. Δρώντας με σωστό και οργανωμένο τρόπο μπορεί να αποτελέσει ουσιαστική βοήθεια.
Ειδικότερα, η συμμετοχή σε δράσεις πυροφύλαξης δίνει τη δυνατότητα έγκαιρης ειδοποίησης των Αρχών για ενδεχόμενη πυρκαγιά. Η πρώτη μισή ώρα είναι κομβικής σημασίας για την επιτυχή αντιμετώπιση μιας δασικής πυρκαγιάς. Συνεπώς, όσο πιο γρήγορα ειδοποιηθούν οι Αρχές τόσο πιο γρήγορα θα κινητοποιηθούν, αυξάνοντας δραματικά την πιθανότητα επιτυχούς κατάσβεσης.
Οι άνθρωποι που ζουν σε ζώνες μείξης δασών – οικισμών θα πρέπει να εξετάσουν τη δυνατότητα οργάνωσης μιας τέτοιας δράσης.
Αλλά και η συμμετοχή σε εθελοντικές ομάδες δασοπυρόσβεσης είναι σημαντική, γιατί μια οργανωμένη και σωστά εκπαιδευμένη ομάδα μπορεί είτε να συνεισφέρει άμεσα στις επιχειρήσεις κατάσβεσης είτε, ασφαλίζοντας τα μετόπισθεν, να δώσει τη δυνατότητα στο Πυροσβεστικό Σώμα την κρίσιμη στιγμή να διαθέσει μεγαλύτερες δυνάμεις σε ένα δεδομένο συμβάν.Σε κάθε περίπτωση, η εκπαίδευση που αποκτά κάποιος μέσα από αυτή τη διαδικασία, αλλά και η ίδια η συμμετοχή, μπορεί να αποτελέσουν έναν πυρήνα γνώσης ή/και ένα παράδειγμα προς μίμηση. Ετσι, η ενεργοποίηση των πολιτών και των κοινωνιών παύει να είναι μια αφηρημένη έννοια και γίνεται πράξη με ουσιαστικό τρόπο.
Δεν μπορούμε να εξαφανίσουμε το φαινόμενο των δασικών πυρκαγιών. Είναι ουτοπικό να πιστεύουμε κάτι τέτοιο. Μπορούμε όμως, ως ενεργοί πολίτες, να συμβάλουμε στον περιορισμό των συνεπειών του σε ανθρώπινες ζωές, περιουσίες και φυσικό περιβάλλον.
Ο Γιώργος Μαυρογεώργος είναι πρόεδρος των Εθελοντών Δασοπυροπροστασίας Αττικής