Ο Τζον Κουίν, συνταξιούχος δημοσιογράφος από το Νιου Τζέρσι των ΗΠΑ, λατρεύει το βαμβακερό μπλουζάκι με την επιγραφή Broad Street Run 2012. Είναι το αναμνηστικό από τη συμμετοχή του στον πρώτο του αγώνα. Πριν σταθεί στην εκκίνηση των 16 χιλιομέτρων είχε καταφέρει να χάσει σχεδόν 30 κιλά από τα 140 που κουβαλούσε και είχε γίνει στα μέτρα του αφοσιωμένος δρομέας.

«Δεν είναι καθόλου εύκολο να βελτιώσεις τη φυσική σου κατάσταση», λέει. «Και δεν μπορείς να προσποιηθείς». Ομως λιγότερο από τέσσερα χρόνια μετά, το 2015, έπαθε καρδιακή προσβολή από μια αιφνίδια απόφραξη της δεξιάς στεφανιαίας αρτηρίας. Αυτό έκανε ένα κομμάτι της καρδιάς του να πεθάνει, ενώ σκίστηκε ένα σημείο στη μυϊκή γέφυρα που χωρίζει την αριστερή και τη δεξιά κοιλία. Αν όλα αυτά ακούγονται άσχημα, πράγματι ήταν. Η επιδιόρθωση αυτής της γέφυρας είναι μια λεπτή διαδικασία και περίπου 50% των ασθενών πεθαίνουν μέσα σε 30 ημέρες μετά την επέμβαση, σύμφωνα με τον δρα Μάθιου Ουίλιαμς, επίκουρο καθηγητή καρδιοχειρουργικής στο Πρεσβυτεριανό Ιατρικό Κέντρο της Φιλαδέλφειας, ο οποίος χειρούργησε τον Κουίν. Πέρασε 53 ημέρες στο νοσοκομείο. Τα κατάφερε όμως και έπειτα έκανε άλλη μια χειρουργική επέμβαση για να βάλει βηματοδότη. Κάποτε, κάποιος σαν τον Κουίν θα είχε λάβει ιατρικές εντολές να παραμείνει στο κρεβάτι για μήνες μετά την καρδιακή προσβολή. «Τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ από τις εποχές της ανάπαυσης», λέει ο δρ Ρ. Κανάν Μουθασασράν, καρδιολόγος από το Σικάγο. Πριν χρόνια, οι ασθενείς διατάσσονταν να μένουν ξαπλωμένοι ενώ τους δίνονταν ακόμη και καθαρκτικά γιατί εθεωρείτο πως δεν έπρεπε να ζορίζονται ούτε στην τουαλέτα!». Αντί για κάτι τέτοιο, η μακροχρόνια ανάρρωση του Κουίν περιλάμβανε ένα πρόγραμμα γυμναστικής με άρση βαρών, γιόγκα, πιλάτες, περπάτημα και, ναι, τρέξιμο.

Oχι άλλοι «καρδιακά ανάπηροι»

Σήμερα, ολοένα και περισσότεροι γιατροί συνταγογραφούν άσκηση για τους ασθενείς τους που έχουν πάθει εμφράγματα. Οποιοδήποτε πρόγραμμα άσκησης απαιτεί προσεκτική παρακολούθηση και ιατρική παρακολούθηση. Αλλά για πολλούς η τακτική άσκηση μετά την καρδιακή προσβολή έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει την ποιότητα ζωής και μειώνει τον κίνδυνο για ένα νέο καρδιακό επεισόδιο. «Μακροπρόθεσμα, γνωρίζουμε ότι το τρέξιμο και άλλες καρδιαναπνευστικές δραστηριότητες αποτρέπουν την εμφάνιση καρδιακών παθήσεων», σχολιάζει στους «New York Times» ο δρ Μουθασαράν. Το τρέξιμο βοηθά την καρδιά να χρησιμοποιεί το οξυγόνο πιο αποτελεσματικά και να αναγεννά τα αιμοφόρα αγγεία. «Οι ασθενείς πρέπει να είναι δραστήριοι. Δεν θέλουμε να τους μετατρέψουμε σε αυτό που ονομάσαμε “καρδιακά ανάπηρους” ».

Η καρδιακή αποκατάσταση γίνεται συνήθως τρεις ημέρες την εβδομάδα επί 12 εβδομάδες, ξεκινώντας περίπου δύο εβδομάδες μετά την καρδιακή προσβολή, περιγράφει ο Ρ. Κανάν Μουθασαράν. Οι ασθενείς ανεβαίνουν σε ένα ηλεκτρικό διάδρομο ή ένα ποδήλατο γυμναστικής με έναν νοσηλευτή να τους παρακολουθεί. «Βοηθάει τους ανθρώπους να γνωρίζουν τις παραμέτρους τους, να επιστρέψουν στην άσκηση και να αισθάνονται άνετα ότι μπορούν να κάνουν αυτά τα πράγματα όχι για να βλέπουν ότι δεν περιορίζονται σωματικά, αλλά για να κατανοούν τα θετικά αποτελέσματα στην ψυχολογία τους». Και επειδή η καρδιακή αποκατάσταση πραγματοποιείται συνήθως σε ομάδες, οι ασθενείς συναντούν άλλους ανθρώπους που έχουν βιώσει παρόμοιες συνθήκες και ανησυχίες και να ξέρουν ότι δεν είναι μόνοι, υπογραμμίζει ο γιατρός.

Και ψυχολογικά εφόδια

Ο χειρουργός του Τζον Κουίν, Μάθιου Ουίλιαμς, υποστηρίζει ότι η ένταξη της γυμναστικής στη ζωή του πιθανότατα τού έδωσε εφόδια για να αντέξει το τραύμα από την ασθένεια και τη χειρουργική επέμβαση. «Τον δυνάμωσε και ψυχολογικά με όλα αυτά τα θέματα που αντιμετωπίζει κάποιος που αρρωσταίνει βαριά και προσπαθεί να αναρρώσει».

«Πάντως, μπορεί να βοηθάς την υγεία σου με το να τρέχεις, όμως αυτό δεν αναιρεί την ανάγκη αντιμετώπισης άλλων παραγόντων κινδύνου. Το τρέξιμο προφανώς και δεν παρέχει τέλεια προστασία» παρατηρεί ο δρ. Μουθασαράν. Πράγματι, οι περισσότεροι δρομείς στις ΗΠΑ γνωρίζουν το όνομα Τζιμ Φιξ, τον συγγραφέα του βιβλίου «Ο πλήρης οδηγός για το τρέξιμο», το οποίο το 1977 έδωσε έναυσμα για το πρώτο δρομικό boom στις ΗΠΑ. Ο Φιξ πέθανε από καρδιακή προσβολή ενώ έτρεχε το 1984. Και οι θάνατοι από καρδιακή προσβολή στον Μαραθώνιο τράβηξαν τόσο μεγάλη προσοχή των ΜΜΕ ώστε το 2010 ο Διεθνής Σύνδεσμος Ιατρικών Διευθυντών των Μαραθωνίων (IMMDA) εξέδωσε προειδοποίηση για το πώς θα αποφευχθεί ο αιφνίδιος θάνατος στον αγώνα! Ο κορυφαίος Μαραθώνιος του Σικάγου κυκλοφόρησε μάλιστα και ένα βίντεο στους δρομείς σχετικά με το πώς να χορηγούν πρώτες βοήθειες αν χρειαστεί.

Oλα εξαρτώνται από τη σοβαρότητα του συμβάντος

Ο εξηντάχρονος Μάθιου Φρίντμαν θυμάται διηγούμενος στους «New York Times» πως μια μέρα αφότου έτρεξε σε προπόνηση ένα λονγκ ραν 34 χιλιομέτρων έπαθε έναν επικίνδυνο τύπο καρδιακής προσβολής που οι Αμερικανοί ονομάζουν Widow Maker (δημιουργεί, δηλαδή, χήρες). Η σύζυγός του τού έδωσε τις πρώτες βοήθειες μέχρι να φτάσει σε νοσοκομείο όπου οι γιατροί διαπίστωσαν ότι μια αρτηρία του είχε μπλοκάρει κατά 90% . «Οι γιατροί ήταν μπερδεμένοι: Γιατί ένας μαραθωνοδρόμος 59 ετών που δεν κάπνισε ποτέ έπαθε καρδιακή προσβολή;», λέει ο Μάθιου Φρίντμαν. Η απάντηση; Τα γονίδια. Και ο πατέρας και ο παππούς του υπέφεραν από καρδιακές παθήσεις.

Πότε και πόσο να τρέξετε ύστερα από μια καρδιακή προσβολή εξαρτάται από το άτομο και τη σοβαρότητα του συμβάντος. Ο Τζον Κουίν παρέμεινε στο νοσοκομείο 53 ημέρες και δεν έτρεξε ξανά σε αγώνα  για περισσότερα από δύο χρόνια μετά την καρδιακή προσβολή. Εξακολουθεί να παλεύει με τη νευροπάθεια που απέκτησε από την αναισθησία που έλαβε στο νοσοκομείο. Ο Μάθιου Φρίντμαν που έπαθε καρδιακή προσβολή τον περασμένο Σεπτέμβριο βγήκε από το νοσοκομείο τον Οκτώβριο και τον Μάιο έτρεξε Μαραθώνιο στην Καλιφόρνια! «Η αποκατάσταση μοιάζει λίγο με ορειβασία σε βουνό», λέει ο Κουίν. «Βλέπεις την κορυφογραμμή και νομίζεις ότι θέλεις μόνο λίγο ακόμη. Ομως έπειτα από ώρες πεζοπορίας διαπιστώνεις ότι είναι ακόμη μακριά. Αλλά μόλις φτάσεις στην κορυφή, η θέα είναι φανταστική…».