Είναι λογικό η μεταγωγή του Δημήτρη Κουφοντίνα και του Χριστόδουλου Ξηρού σε αγροτικές φυλακές να προκαλέσει έντονη συζήτηση και πολιτική αντιπαράθεση γύρω από τη μεταχείριση των καταδικασμένων τρομοκρατών. Αδειες, συνθήκες κράτησης, ακόμη και φόβος για ενδεχόμενη απόδραση συζητήθηκαν με πάθος τις τελευταίες ημέρες. Υπάρχει όμως μία πτυχή του ζητήματος των φυλακισμένων τρομοκρατών που δεν αναδείχθηκε ούτε τώρα, αλλά ούτε και παλιότερα. Η ώσμωση των τρομοκρατών με άλλους κρατουμένους και η πιθανότητα ριζοσπαστικοποίησης αυτών απασχολεί για χρόνια τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου στην Ευρώπη. Δύο σχολές σκέψης και πολιτικής υπάρχουν γύρω από το θέμα αυτό. Η πρώτη υποστηρίζει πως δεν πρέπει να υπάρχει καμία επαφή των τρομοκρατών με άλλους κρατουμένους, για αυτό και προτείνει την κράτησή τους σε ειδικές πτέρυγες. Η δεύτερη θεωρεί πως πρέπει να βρίσκονται διάσπαρτοι ώστε να αποφεύγεται ο συντονισμός τους.
Η Ομάδα Υψηλού Επιπέδου για τη Ριζοσπαστικοποίηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξέδωσε τον Μάιο του 2018 την τελική της έκθεση για τη ριζοσπαστικοποίηση στην Ευρώπη. Η ανάγκη πρόληψης της ριζοσπαστικοποίησης στις φυλακές αναδείχθηκε ως μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η Ευρώπη και τα κράτη-μέλη στο προσεχές διάστημα. Μία σημαντική παράμετρος που αυξάνει τον βαθμό της επικινδυνότητας είναι η φυλάκιση αλλοδαπών τρομοκρατών μαχητών που είχαν ενταχθεί στο ISIS και επέστρεψαν στην Ευρώπη, αλλά και ο σημαντικός αριθμός μουσουλμάνων κρατουμένων. Μάλιστα, η έκθεση περιλαμβάνει ένα ειδικό μέρος με προτάσεις και συστάσεις για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του κινδύνου. Ανάμεσα στις προτάσεις ξεχωρίζουν η ανάγκη για αξιοποίηση εργαλείων εκτίμησης και αξιολόγησης κινδύνου, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση προγραμμάτων απο-ριζοσπαστικοποίησης και απεμπλοκής, η αξιοποίηση εναλλακτικών στην κράτηση μέτρων για παιδιά και γυναίκες και η εκπαίδευση των σωφρονιστικών υπαλλήλων.
Πρέπει να τονιστεί πως τα ηγετικά στελέχη της 17Ν που βρίσκονται φυλακισμένοι και ιδιαίτερα οι Κουφοντίνας και Ξηρός δεν έχουν δείξει κανένα ίχνος μεταμέλειας, πόσω μάλλον επιθυμία απεμπλοκής και απο-ριζοσπαστικοποίησης. Μία στάση που από μόνη της θα έπρεπε να είχε καταστήσει κρίσιμη την εφαρμογή μέτρων πρόληψης της ριζοσπαστικοποίησης και αποφυγής της ώσμωσής τους με άλλους κρατουμένους. Η ριζοσπαστικοποίηση όμως στα σωφρονιστικά καταστήματα δεν μπορεί και δεν πρέπει να περιοριστεί αποκλειστικά στις περιπτώσεις των τρομοκρατών, αλλά αφορά και άλλες κατηγορίες φυλακισμένων. Είναι σημαντικό να υπάρξει ενδελεχής ανάλυση του περιβάλλοντος των σωφρονιστικών καταστημάτων και να πραγματοποιηθεί εκτίμηση κινδύνου, αλλά και ευαλωτότητας κρατουμένων στη ριζοσπαστικοποίηση. Αλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σε λίγα χρόνια θα υπάρξουν και οι πρώτες αιτήσεις αποφυλάκισης από τρομοκράτες.
Ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος είναι διεθνολόγος, ειδικός σε θέματα ασφάλειας.