«Αυτό το καλοκαίρι της φωτιάς, του καύσωνα και της αγωνίας», έγραφε χθες στους «New York Times» η Σομίνι Σενγκούπτα, «μοιάζει πολύ με το μέλλον για το οποίο προειδοποιούσαν οι επιστήμονες στην εποχή της κλιματικής αλλαγής. Και αποκαλύπτει σε πραγματικό χρόνο πόσο απροετοίμαστος παραμένει ο κόσμος για τη ζωή σε έναν θερμότερο πλανήτη». Από την Καλιφόρνια των ΗΠΑ μέχρι την Ελλάδα και από την Πορτογαλία μέχρι το Ελ Σαλβαδόρ, εκατομμύρια άνθρωποι μπορούν να νιώσουν την αλήθεια των λόγων της.

Πολλοί επιστήμονες, μάλιστα, αισθάνονται πως αυτή είναι η χρονιά που άρχισαν να ζουν την κλιματική αλλαγή, και όχι απλά να τη μελετούν. «Δεν μιλάμε πια για καμπανάκι», λέει η Σίνθια Ρόζενβαϊγκ, υπεύθυνη κλιματικών επιπτώσεων στο Ινστιτούτο Διαστημικών Σπουδών Γκοντάρ της NASA, αναφερόμενη στην υπερθέρμανση του πλανήτη και το κόστος της στην καθημερινή ζωή. «Είναι πλέον κάτι που συμβαίνει σε εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο». Στην Καλιφόρνια, οι πυροσβέστες παλεύουν να ελέγξουν τη μεγαλύτερη δασική πυρκαγιά στην ιστορία της αμερικανικής πολιτείας: η πυρκαγιά «Σύμπλεγμα Μεντοτσίνο», που μαίνεται για 16η ημέρα βόρεια του Σαν Φρανσίσκο, έχει ήδη καταστρέψει περισσότερα από 1.210.000 στρέμματα, μια έκταση ισοδύναμη με την πόλη του Λος Αντζελες, κοστίζοντας δέκα ζωές, οι τέσσερις πυροσβέστες. Οι Αρχές μάλιστα ανακοίνωσαν αυτή την εβδομάδα πως ενδέχεται να μην καταφέρουν να την ελέγξουν απόλυτα πριν από τις αρχές του Σεπτεμβρίου. Είναι όμως μόλις μία από τις 18 διαφορετικές εστίες πυρκαγιάς, οι οκτώ από αυτές ιδιαίτερα σοβαρές, που καταγράφονται στην Καλιφόρνια. Και σε αυτές πρέπει να προστεθούν 16 ακόμα εστίες στην Αλάσκα, 13 στο Κολοράντο, 11 στην Αριζόνα και 15 εστίες στο Ορεγκον – συνολικά, 107 μεγάλες πυρκαγιές έχουν κάψει σχεδόν 6.500.000 στρέμματα σε 14 αμερικανικές πολιτείες.

ΣΤΗΝ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ. Καλύτερα είναι τα νέα από την Πορτογαλία. Οι Αρχές ανακοίνωσαν χθες ότι κατάφεραν να θέσουν υπό έλεγχο, αν και παραμένουν σε ύψιστη επιφυλακή, την πυρκαγιά που κατέκαψε μέσα σε μία εβδομάδα, εν μέσω καύσωνα, 270.000 στρέμματα δάσους, ως επί το πλείστον με ευκάλυπτους, στους λόφους πάνω από τις ακτές του Αλγκάρβε. Περισσότεροι από 1.450 πυροσβέστες, με 460 πυροσβεστικά οχήματα και 15 πυροσβεστικά αεροσκάφη, είχαν ριχτεί στη μάχη, γιατί κανείς στην Πορτογαλία δεν έχει ξεχάσει τις περσινές φονικές πυρκαγιές που είχαν στοιχίσει τη ζωή 114 ανθρώπων. Περίπου 40 άνθρωποι χρειάστηκε πάντως να μεταφερθούν και φέτος στο νοσοκομείο με εγκαύματα ή λόγω εισπνοής καπνού, πολλοί από αυτούς πυροσβέστες.

Η Ιβηρική Χερσόνησος βίωσε τον φετινό Αύγουστο το χειρότερο κύμα καύσωνα της τελευταίας 15ετίας. Στην Ισπανία, ο απολογισμός των νεκρών έφτασε τους δέκα. Δεκάδες ήταν οι νεκροί λόγω καύσωνα το φετινό καλοκαίρι και στην Ιαπωνία. Στη Γαλλία, τον καύσωνα διαδέχθηκαν την Πέμπτη σαρωτικές καταιγίδες που έθεσαν 26 Διαμερίσματα της χώρας σε συναγερμό: εκατοντάδες διασώστες υποστηριζόμενοι από ελικόπτερα απομάκρυναν στη Νότια Γαλλία περίπου 1.600 ανθρώπους, οι περισσότεροι κατασκηνωτές, καθώς οι σφοδρές βροχοπτώσεις έφεραν πλημμύρες. Ενας 75χρονος γερμανός κατασκηνωτής εξακολουθούσε χθες να αγνοείται. Και ο απολογισμός δεν σταματάει εδώ.

Οι σοδειές των σιτηρών αναμένεται να παρουσιάσουν σημαντική πτώση φέτος σε μια σειρά από χώρες, τόσο διαφορετικές όσο η Σουηδία και το Ελ Σαλβαδόρ, με τις θερμοκρασίες να σπάνε ρεκόρ και τη βροχόπτωση αρνητικό ρεκόρ. Στην Ευρώπη, εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας αναγκάστηκαν να κλείσουν διότι το νερό των ποταμών που χρησιμοποιείται για την ψύξη των αντιδραστήρων ήταν υπερβολικά ζεστό. Κύματα καύσωνα σε τέσσερις ηπείρους έκαναν τα δίκτυα ηλεκτροδότησης να καταρρεύσουν.

ΕΣΠΑΣΑΝ ΡΕΚΟΡ. Παρ’ όλα αυτά, ρεκόρ έσπασαν το 2017 και οι βιομηχανικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, έπειτα από σχετική σταθεροποίηση τα τρία προηγούμενα χρόνια. Το διοξείδιο στην ατμόσφαιρα βρέθηκε να είναι στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 800.000 χρόνων. Σε πείσμα της συμφωνίας του Παρισιού, πολλοί από τους μεγαλύτερους ρυπαντές του κόσμου – συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της μοναδικής χώρας στον κόσμο που αποχώρησε από τη συμφωνία – δεν αναμένεται να επιτύχουν τους στόχους μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που έθεσαν. Ούτε έχουν δώσει οι πλούσιες χώρες τα χρήματα που έχουν υποσχεθεί στις φτωχότερες προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα δεινά της κλιματικής αλλαγής.

2018: η τέταρτη θερμότερη χρονιά

Το 2018 αναμένεται να αναδειχθεί σε τέταρτη θερμότερη χρονιά της καταγεγραμμένης Ιστορίας. Οι μόνες θερμότερες χρονιές ήταν οι τρεις προηγούμενες. Αυτή η αλληλουχία – ρεκόρ αποτελεί μέρος μιας επιταχυνόμενης ανόδου της θερμοκρασίας, από την έναρξη της βιομηχανικής περιόδου και εξής, την οποία οι επιστήμονες θεωρούν ως ξεκάθαρη απόδειξη της κλιματικής αλλαγής που προκαλούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Ακόμα και αν υπάρξουν διακυμάνσεις στις καιρικές συνθήκες τα επόμενα χρόνια, με την παρεμβολή κάποιων ψυχρότερων ετών, η τάση είναι σαφής: 17 από τις 18 θερμότερες χρονιές της σύγχρονης Ιστορίας έχουν καταγραφεί μετά το 2001.