Αντίρροπες δυνάμεις συγκεντρώνονται στην αγορά ομολόγων μία εβδομάδα πριν από τη λήξη του τρίτου Μνημονίου, με την έξοδο του ελληνικού Δημοσίου στις αγορές να παραμένει θολή και την κυβέρνηση να επικεντρώνεται τώρα στο μεγάλο μεταμνημονιακό πολιτικό της στοίχημα: τη μη περικοπή των συντάξεων από την 1η Ιανουαρίου 2019.
Αργά το βράδυ της Παρασκευής ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης Fitch έκανε ένα «δώρο» διπλής αναβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας, μια κίνηση η οποία αναμένεται να περιορίσει τις έντονες πιέσεις που είχαν αρχίσει να κυκλώνουν την ελληνική αγορά ομολόγων. Την ίδια ώρα όμως, ο ιταλικός κίνδυνος τρομάζει την Ευρώπη αναγκάζοντας τους ευρωπαϊκούς θεσμούς να κάνουν από το φθινόπωρο οχυρωματικά έργα για την οικονομία της ευρωζώνης και η κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας πυροδοτεί σενάρια ενός θερμού – οικονομικά – φθινοπώρου.
Η εκκίνηση της διαπραγμάτευσης των ελληνικών ομολόγων σήμερα θα γίνει με τα δεκαετή ομόλογα να καταγράφουν απόδοση 4,2% και τους πενταετείς τίτλους να υπερβαίνουν το 3,2%. Αναλυτές εκτιμούν πως η διπλή αναβάθμιση της Fitch (από ΒΒ-σε Β) θα οδηγήσει σε άνοδο των τιμών και πτώση των αποδόσεων. Το μέγεθος και κυρίως η διάρκεια της βελτίωσης δεν μπορούν να προβλεφθούν, καθώς αναμένεται την ίδια ώρα να ασκηθούν πιέσεις εξαιτίας αφενός του διπλού κινδύνου Ιταλίας – Τουρκίας, αφετέρου της άρσης του waiver των ελληνικών ομολόγων που τίθεται σε εφαρμογή από τις 21 Αυγούστου. Την Παρασκευή η ΕΚΤ δημοσιοποίησε την απόφασή της, να σταματήσει να κάνει κατ’ εξαίρεση αποδεκτά τα ελληνικά ομόλογα, καθώς η λήξη του προγράμματος στις 20 Αυγούστου δεν συνοδεύεται από επενδυτική διαβάθμιση των ελληνικών τίτλων. Ακόμα και μετά τη διπλή αναβάθμιση της Fitch, οι ελληνικοί τίτλοι προκειμένου να γίνουν ξανά αποδεκτοί από την ΕΚΤ ως ενέχυρο φθηνού δανεισμού θα πρέπει να κερδίσουν τρία ακόμα «σκαλοπάτια» πιστοληπτικής αξιολόγησης.
Δίχτυ ασφαλείας
Μετά και την άρση του waiver, με τα σημερινά δεδομένα δεν υπάρχει καμία πιθανότητα η ΕΚΤ να συμπεριλάβει τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Ενδεχομένως όμως από το φθινόπωρο, αναλόγως των εξελίξεων στην Ιταλία, τα δεδομένα να αλλάξουν. Πληροφορίες τις οποίες δημοσίευσαν το Σάββατο «ΤΑ ΝΕΑ» ανέφεραν ότι στην Ευρώπη επιχειρείται να δημιουργηθεί ένα «rinfence» ένας κυκλικός φράχτης προστασίας των πλέον ευάλωτων οικονομιών και της ίδιας της ευρωζώνης εάν η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική της ιταλικής κυβέρνησης οδηγήσει σε σύγκρουση με τις Βρυξέλλες το φθινόπωρο αναζωπυρώνοντας συνθήκες κρίσης στις αγορές. Σε αυτή την περίπτωση, αρμόδιες πηγές εκτιμούν πως η ελληνική κυβέρνηση – η σημερινή ή η επόμενη – θα βρεθεί πολύ κοντά στην ανάγκη να ζητήσει προληπτική γραμμή πίστωσης προκειμένου να προστατευθεί η οικονομία από ένα νέο κύμα επιθέσεων στις αγορές.
Προς το παρόν η κυβέρνηση δεν δείχνει να ασχολείται ούτε με τα θετικά ούτε με τους κινδύνους στο μέτωπο της οικονομίας. Η διπλή αναβάθμιση από τη Fitch πέρασε χωρίς το παραμικρό σχόλιο από το υπουργείο Οικονομικών, ενώ οι μοναδικές προειδοποιήσεις για τους κινδύνους της επόμενης μέρας της εξόδου από το Μνημόνιο καταγράφονται μέχρι τώρα από το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, με επικεφαλής τον πρώην γενικό γραμματέα Δημοσιονομικής Πολιτικής του υπουργείου Οικονομικών Φραγκίσκο Κουτεντάκη.
Με δηλώσεις του (στον Σκάι) ο Φραγκίσκος Κουτεντάκης προειδοποίησε και για τους κινδύνους ενδεχόμενης μονομερούς απόφασης της κυβέρνησης να μην κοπούν οι συντάξεις από τις αρχές του 2019. «Αν γίνει μονομερώς (η αναστολή της περικοπής) θα υπάρξει πρόβλημα, θα δοθεί μήνυμα ρήξης, κακής συνεννόησης, ότι αρχίζουν να γίνονται πράγματα που δεν έχουν συμφωνηθεί» είπε, αφού πριν είχε διευκρινίσει ότι δημοσιονομικά η περικοπή των συντάξεων δεν είναι απαραίτητη, καθώς και χωρίς αυτή επιτυγχάνεται ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ.