Το Ιράν, η Ρωσία και τρεις ακόμη πρώην σοβιετικές δημοκρατίες υπέγραψαν χθες συμφωνία για το μοίρασμα του τεράστιου ενεργειακού πλούτου της Κασπίας Θάλασσας. Η συμφωνία αυτή, που ανοίγει τον δρόμο για νέα σχέδια εκμετάλλευσης του πετρελαίου και του φυσικού αερίου της Κασπίας, επιβεβαιώνει τη στρατιωτική υπεροχή της Ρωσίας στη μεγαλύτερη λίμνη του κόσμου.

Οι πέντε παραλίμνιες χώρες της Κασπίας (Αζερμπαϊτζάν, Ιράν, Καζακστάν, Ρωσία και Τουρκμενιστάν) διαφωνούσαν επί τρεις δεκαετίες για το πώς να μοιράσουν τη στρατηγικής σημασίας λίμνη. «Η συνεργασία μας θα αναπτυχθεί τώρα σε πολλές νέες κατευθύνσεις» δήλωσε ο πρόεδρος Πούτιν. Ο πρόεδρος του Ιράν Χασάν Ροχανί εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη στήριξη των άλλων τεσσάρων χωρών προς την Τεχεράνη μετά την εκ νέου επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ. «Είναι παρηγορητικό ότι οι χώρες της Κασπίας αντιτίθενται σε μονομερείς ενέργειες που παρατηρούνται σε ορισμένες χώρες» τόνισε. «Η περιοχή μας μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα σταθερότητας, φιλίας και καλής γειτονίας. Η Κασπία Θάλασσα ανήκει μόνο στις χώρες της Κασπίας».

Η Μόσχα θεωρούσε πάντα ότι η Κασπία ανήκει στη δική της σφαίρα επιρροής και υπονόμευε σχέδια όπως ο προτεινόμενος υποθαλάσσιος αγωγός φυσικού αερίου του Τουρκμενιστάν που θα επιτρέψει στη χώρα να ανταγωνιστεί τη Ρωσία στις διεθνείς αγορές. Η ρωσική κυβέρνηση συμφώνησε όμως χθες να βάλει την υπογραφή της, αποσκοπώντας στη βελτίωση των σχέσεών της με το Ιράν και στην απόκρουση των προσπαθειών της Κίνας και των ΗΠΑ να αυξήσουν την παρουσία τους στην περιοχή. Με βάση τη συμφωνία, το ναυτικό της αποκτά πλήρη έλεγχο των υδάτων της Κασπίας. Διάφορες διμερείς παρασκηνιακές συμφωνίες έφεραν τις πέντε χώρες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Η Ρωσία συμφώνησε να αρχίσει να εισάγει και πάλι φυσικό αέριο από το Τουρκμενιστάν, προσφέροντας οξυγόνο στην οικονομία της μικρής αυτής χώρας. Ανάλογη διμερή συμφωνία υπέγραψε και το Αζερμπαϊτζάν. Οι αναλυτές πάντως θεωρούν δύσκολη στην παρούσα περίοδο την κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου που θα διασχίζει την Κασπία.

Η χθεσινή συμφωνία, που υπεγράφη στο Ακτάου του Καζακστάν, δίνει τέλος στη διαμάχη για το αν η Κασπία πρέπει να αντιμετωπιστεί ως θάλασσα, όπου ισχύει η διεθνής ναυτική νομοθεσία, ή ως λίμνη, που θα πρέπει να μοιραστεί στις πέντε χώρες. Τα επιφανειακά ύδατα της Κασπίας θα αντιμετωπιστούν ως θάλασσα, ενώ ο πυθμένας και το υπέδαφος θα κατανεμηθούν ως ξηρή έκταση. Οι ακριβείς λεπτομέρειες της κατανομής αυτής θα αποφασιστούν αργότερα. «Η επίτευξη συναίνεσης για το καθεστώς της θάλασσας ήταν μια δύσκολη υπόθεση» δήλωσε ο πρόεδρος του Καζακστάν Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ. «Χρειάστηκαν πολλές προσπάθειες από όλες τις πλευρές… Τώρα όμως υπάρχει καλή θέληση».

ΝΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΣΧΑ. Η απαγόρευση οποιασδήποτε στρατιωτικής παρουσίας από χώρα που δεν υπέγραψε τη συμφωνία αποτελεί νίκη για τη Μόσχα, αφού το ΝΑΤΟ ή η Κίνα δεν θα μπορέσουν τώρα να χρησιμοποιήσουν την Κασπία για να εμβαθύνουν τη συνεργασία τους με το Τουρκμενιστάν, το Καζακστάν ή το Αζερμπαϊτζάν. Η Μόσχα χρησιμοποίησε τον στόλο της στην Κασπία για να εκτοξεύσει πυραύλους Κρουζ στη Συρία στη διάρκεια της στρατιωτικής της υποστήριξης προς τον Ασαντ. Ο Πούτιν δήλωσε χθες ότι η χώρα του σκοπεύει να κατασκευάσει ένα νέο λιμάνι μεγάλου βάθους στην Κασπία μέχρι το 2025.

«Στη γειτονιά» τόνισε ο ρώσος πρόεδρος «υπάρχουν ασταθείς περιοχές: η Μέση Ανατολή και το Αφγανιστάν. Είναι σημαντικό να οικοδομήσουμε ένα συστηματικό μέτωπο εναντίον της τρομοκρατίας».