Θωρακίζουν με χαρουπιές Μάτι και Νέο Βουτζά

Ενα μοντέλο αναδάσωσης που δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ στην Ελλάδα έπειτα από καταστρεπτικές πυρκαγιές – αν και ειδικοί επιστήμονες το έχουν κρίνει ως ιδανικό πολλές φορές στο παρελθόν – αναμένεται να ισχύσει στους πυρόπληκτους οικισμούς Μάτι και Νέος Βουτζάς, που λεηλατήθηκαν από την φωτιά της 23ης Ιουλίου. Ο πρώτος σχεδιασμός του Δήμου Ραφήνας προβλέπει φύτευση βελανιδιών ή χαρουπιών στις καμένες εκτάσεις. «Ηδη είμαστε σε συνεργασία με ομάδα επιστημόνων, με σκοπό να υπάρξει ανάπλαση του περιβάλλοντος με χαρουπιές και δρυς. Πάντως όχι με πεύκα» αποκαλύπτει μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο δήμαρχος Ραφήνας – Πικερμίου Βαγγέλης Μπουρνούς. Την ίδια στιγμή, και σε εθελοντικό επίπεδο, έχουν ήδη κινηθεί διαδικασίες στην προσπάθεια δημιουργίας ενός αποτελεσματικού φυσικού τείχους προστασίας – κάτι σαν φυτική αντιπυρική ζώνη για τα σπίτια – στις πληγείσες περιοχές της Ανατολικής Αττικής. Και σε αυτή την περίπτωση προτιμάται η χαρουπιά.

Συγκεκριμένα, ο Παναγιώτης Σαϊνατούδης, ιδρυτής της ομάδας Πελίτι (μια εναλλακτική κοινότητα καλλιεργητών που παλεύει για τη διατήρηση παραδοσιακών ποικιλιών), συνεργάζεται με το φυτώριο AgriHerb στη Θεσσαλονίκη προκειμένου να δοθούν (δωρεάν) χαρουπιές στους πυρόπληκτους ώστε να φυτευτούν στις αυλές των κατοικιών.

Η χαρουπιά είναι, σύμφωνα με τους ειδικούς, ιδιαίτερα ανθεκτική και δεν έχει πολλές απαιτήσεις συντήρησης, ενώ παράλληλα είναι βραδύκαυστη εμποδίζοντας την εξάπλωση της φωτιάς. Ποτέ όμως δεν έχει προτιμηθεί σε αναδασώσεις. «Και αυτό επειδή η αναδάσωση με τα πεύκα – σε αντίθεση με τις χαρουπιές – γίνεται εύκολα, πιο γρήγορα και χωρίς μεγάλη ανθρώπινη παρέμβαση. Είναι η ώρα όμως να διδαχθούμε από τα λάθη. Ειδικά για την Αττική και τη Νότια Ελλάδα, η λύση της χαρουπιάς είναι ιδανική. Πρόκειται για ένα ξεχασμένο δέντρο που έχει καταντήσει να είναι μόνο ζωοτροφή» λέει ο Νίκος Μισυρλής υπεύθυνος του φυτωρίου αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών της Θεσσαλονίκης. Οπως προσθέτει, «ήδη είμαστε στη διαδικασία που μαζεύουμε τους σπόρους από τους καλλιεργητές της ομάδας Πελίτι, κυρίως από τα νησιά και την Πελοπόννησο. Αμέσως μετά θα μπούμε στη διαδικασία της υδρονέφωσης και ουσιαστικά εμείς θα ετοιμάσουμε τα φυτά ώστε είναι σε λογικό μέγεθος και ηλικία για να επιβιώσουν μόλις δοθούν στους πυρόπληκτους». Ο ίδιος εκτιμά ότι η πρωτοβουλία θα έχει μεγάλο ποσοστό επιτυχίας, καθώς «το φθινόπωρο και τον χειμώνα που θα έχουμε αυξημένη υγρασία τα φυτά θα αναπτυχθούν καλά στους κήπους των πυροπλήκτων. Εκτιμούμε ότι σε τρεις μήνες το πολύ θα είμαστε σε θέση να προσφέρουμε τις χαρουπιές στους κατοίκους».

Με δηλώσεις του ο Παναγιώτης Σαϊνατούδης επισήμανε ότι υπάρχει αναφορά κατοίκου της Ανατολικής Αττικής ότι ουσιαστικά η περιουσία του σώθηκε επειδή στο κτήμα του είχε χαρουπιές, ενώ οι φλόγες κατέστρεψαν διπλανά κτίσματα: «Αυτό που θέλουμε εμείς είναι να βοηθήσουμε τους πυρόπληκτους, καθώς υπάρχει τεράστια ανταπόκριση στο αίτημά μας για αποστολή σπόρων χαρουπιάς».

Ο Ν. ΜΑΡΓΑΡΗΣ. Ηταν Νοέμβριος του 1999 όταν ο καθηγητής Οικοσυστημάτων στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου Νίκος Μάργαρης (1943-2013) και ειδικός στην οικολογία των μεσογειακών οικοσυστημάτων έγραφε στο «Βήμα» για την τακτική της «αναδάσωσης – κουρελού» σε καμένες εκτάσεις στην Ελλάδα ώς την επόμενη πυρκαγιά: «Οι πανεθνικές εκστρατείες δενδροφύτευσης με ό,τι δέντρο βρούμε πρόχειρο, που το φυτεύουμε όπου μας καπνίσει και συγχρόνως περιμένουμε να γίνει δάσος, θυμίζουν παράλογη κωμωδία. (…) Παράδειγμα, οι πρόποδες του Υμηττού. Οι πρόσκοποι πάνε και φυτεύουν πεύκα και τους ακολουθούν τα ΚΑΠΗ που αναδασώνουν με ευκαλύπτους, το ΠΑΚΟΕ με ό,τι βρει πρόχειρο, οι ορειβάτες με κυπαρίσσια και τα λυκόπουλα με ό,τι περίσσεψε από τους παραπάνω». Σε άρθρο του το 2007 ο ίδιος έγραφε συγκεκριμένα για τα πεύκα χαρακτηρίζοντάς τα μεγάλους ενόχους: «Εχουμε μια μανία με τα πεύκα. Τα φυτεύουμε παντού. Στα στρατόπεδα τα βάζουμε δίπλα στις πυριτιδαποθήκες. Τα πεύκα όμως έχουν ένα μειονέκτημα. Χρειάζονται, προκαλούν, τη φωτιά. Είναι στο DNA τους».