Ηχοδύναμα

Ο σπουδαίος γερμανός μαέστρος Enoch zu Guttenberg (το πλήρες όνομά του ήταν Georg Enoch Robert Prosper Philipp Franz Karl Theodor Maria Heinrich Johannes Luitpold Hartmann Gundeloh Freiherr von und zu Guttenberg) που έφυγε πολύ πρόσφατα από τη ζωή, τον περασμένο Ιούνιο, υπήρξε μία κατηγορία από μόνος του στη διεθνή μουσική σκηνή και τη δισκογραφία. Οι ηχογραφήσεις του είναι μετρημένες στα δάχτυλα, κάτι που προκαλεί εντύπωση σε σχέση με το ταλέντο, τον πνευματικό του εξοπλισμό αλλά και την απήχησή του, τουλάχιστον σε ένα πολύ πιστό κοινό που τον παρακολουθούσε στενά. Εδώ, μαζί με την ορχήστρα που ο ίδιος ανέπτυξε, δίνει, όπως πάντα, μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ανάγνωση ενός από τα δύο πιο σημαντικά συμφωνικά έργα του Σούμπερτ που φέρει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά τα οποία του εξασφάλισαν αυτή την τόσο ιδιαίτερη θέση στον μουσικό χάρτη. Αναμφίβολα, ένας υπέροχος «αποχαιρετισμός» ενός τόσο ιδιαίτερου καλλιτέχνη με πολύ βαθιές ρίζες μα και εξίσου πρωτοπόρα ματιά.

Πρόκειται για δύο από τα πιο σημαντικά έργα που γράφτηκαν ποτέ για κλαρινέτο και κουαρτέτο εγχόρδων, που, μαζί με το μεταγενέστερο του Μπραμς και, ώς έναν βαθμό, εκείνο του Ρέγκερ, συγκροτούν τη «βίβλο» αυτού του σχήματος. Το κουιντέτο του Βέμπερ είναι πολύ λιγότερο ηχογραφημένο από εκείνο του Μότσαρτ, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υπολείπεται σε μουσική αξία. Σε κάθε περίπτωση, ο ακροατής τους θα τα απολαύσει και τα δύο στον μέγιστο βαθμό, ιδίως με τον καθαρό, αναλυτικό, δυναμικό αλλά και βαθύ τρόπο που έχουν ερμηνευθεί εδώ από μουσικούς που ξέρουν πολύ καλά τι κάνουν και που είναι σε θέση να εισφέρουν τη φρεσκάδα που τα έργα απαιτούν. Αν και, ειδικά στον Μότσαρτ, ο «ανταγωνισμός» είναι πολύ μεγάλος, αυτή η ανάγνωση δεν έχει να φοβηθεί απολύτως τίποτα από καμία σύγκριση.

Μπορεί σήμερα το βιολοντσέλο να έχει πια στο μουσικό στερέωμα θέση που, ως σολιστικό όργανο, πλησιάζει ακόμα και εκείνη του βιολιού ή του πιάνου, όμως, αυτό δεν ήταν πάντα έτσι. Στην πραγματικότητα είναι μία «κατάκτηση» του οργάνου που συντελέστηκε μόλις στον 20ό αιώνα. Καθοριστικής σημασίας στην πρωταγωνιστική ανάδειξη του οργάνου σε αυτό το επίπεδο ήταν η επίδραση του Πάμπλο Καζάλς, ο οποίος, μεταξύ άλλων, επέβαλε στην καρδιά του διεθνούς ρεπερτορίου τις Εξι Σουίτες του Μπαχ αλλά και σειρά έργων της κλασικής και της ρομαντικής περιόδου. Επίσης σημαντική ήταν και η στροφή ορισμένων συνθετών του Μεσοπολέμου στο βιολοντσέλο, ανάμεσα στους οποίους και εκείνοι που έργα τους περιλαμβάνονται σε αυτή την έκδοση. Και μόνον από αυτή την άποψη, η «θεματική» προσέγγιση που επιχειρείται εδώ έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και αντανακλά τις εξελίξεις στη μουσική σε μία κρίσιμη εποχή. Ετσι, επικεντρωμένος σε έργα που γράφτηκαν το 1924-25, ο νεαρός βιολοντσελίστας Christoph Heesch επιχειρεί κάτι που δεν έχει προηγούμενο μέχρι σήμερα. Δεν είναι όμως μόνον αυτό: είναι και η αμιγής μουσική αξία των ερμηνειών του ίδιου και των μουσικών που τον συνοδεύουν. Ενα σύνολο από εξαιρετικά ταλαντούχους νέους μουσικούς που δείχνει και το πόσο η γενιά που έρχεται έχει εμβαθύνει στη μουσική: αν δεν γνωρίζει κάποιος ότι πρόκειται για νέους ανθρώπους, είναι αδύνατον να το φανταστεί ακριβώς από την ωριμότητα και την αρτιότητα των ερμηνειών τους. Οσο για τα ίδια τα έργα, το καθένα από αυτά με μεγάλη ιστορία και αξία, δεν μπορεί παρά να γοητεύσουν και τον πιο απαιτητικό ακροατή.