Χωρίς να ξέρουν αν, πότε και πώς θα μπορέσουν να ξαναχτίσουν τα σπίτια τους στο Μάτι οι ιδιοκτήτες κτισμάτων, τα οποία ισοπεδώθηκαν από τη φωτιά στις 23 Ιουλίου και κρίθηκαν ακατάλληλα («κόκκινα»), παρακολουθούν από απόσταση τις διαδικασίες αποκατάστασης του ισοπεδωμένου οικισμού.

Η διαχείριση της επόμενης μέρας φαίνεται πως αποτελεί γρίφο τόσο για την πολιτεία όσο και τους κατοίκους μιας πυκνοκατοικημένης περιοχής από τη Λεωφόρο Μαραθώνος ώς τη θάλασσα, στην οποία εκκρεμούν μεταξύ άλλων ο καθορισμός δασικών ζωνών αλλά και κοινόχρηστων χώρων. Ζητήματα, που σύμφωνα με νομικούς, είναι πιθανό στο μέλλον να προκαλέσουν έντονες αψιμαχίες.

Οπως εξηγούν, το τοπίο είναι θολό όσον αφορά τα «κόκκινα» – δηλαδή κατεδαφιστέα – σπίτια. Εκφράζοντας έντονο προβληματισμό σημειώνουν ότι όσα έχουν νόμιμη οικοδομική άδεια θα ξαναφτιαχτούν, σε αντίθεση με όσα δεν είχαν άδεια ούτε είχαν νομιμοποιηθεί με τους πρόσφατους νόμους. Τι θα γίνει όμως για όσα έχουν άδεια αλλά για λιγότερα τετραγωνικά από τα πραγματικά και όσα δεν είχαν οικοδομική άδεια αλλά νομιμοποιήθηκαν; Οπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο δικηγόρος Μιχάλης Μαρκουλάκος, για αυτές τις κατηγορίες η Πολεοδομία δεν θα εκδίδει νέες άδειες μετά την κατεδάφιση. Και αν δεν υπάρξει κάποια νομοθετική παρέμβαση, ενδέχεται οι κάτοικοι να αποφασίσουν να φτιάξουν τα σπίτια όπως ήταν (χωρίς άδεια) και να επικαλούνται τη νομιμοποίηση του παρελθόντος ως νομικό εργαλείο για την υπεράσπισή τους.

«Είναι ξεκάθαρο ότι αν δεν υπάρξει νομοθετική τροποποίηση για τον τρόπο εφαρμογής των νομιμοποιηθέντων κτισμάτων και τι συμβαίνει σε περίπτωση καταστροφής/κατεδαφίσεως αυτών, όσα “κόκκινα” σπίτια θα κατεδαφιστούν στο Μάτι και στις λοιπές πληγείσες περιοχές δεν θα μπορούν να ξαναφτιαχτούν νομίμως. Γιατί δεν θα μπορεί να εκδοθεί πολεοδομική άδεια» λέει ο δικηγόρος Μιχάλης Μαρκουλάκος και εξηγεί: «Είναι πολύ πιθανόν, αν δεν δώσει άμεσα λύση στο ζήτημα η πολιτεία, η περιοχή αυτή να παραμείνει έτσι για πολλά χρόνια, λόγω αδυναμίας κατασκευής νέων σπιτιών εκεί όπου θα γκρεμιστούν τα παλιά. Και το πιο οδυνηρό βέβαια είναι για τους κατοίκους, οι οποίοι σήμερα δεν έχουν σπίτι και δεν θα έχουν για χρόνια».

Ενας από τους πυρόπληκτους που είδαν την περιουσία τους να καταστρέφεται ολοσχερώς (και να βάφεται «κόκκινη» από τους μηχανικούς) είναι ο Δημήτρης Ξερουδάκης, κάτοικος στο Μάτι από το 1955: «Τόσα χρόνια πληρώνουμε φόρους, λογαριασμούς και πρόστιμα. Να φροντίσουν λοιπόν οι αρμόδιοι να βρουν μια λύση ώστε να ξαναφτιάξουμε τα σπίτια μας. Δεν ξέρω πώς, αλλά θα επιστρέψω στον τόπο που αγαπάω».

Από την πλευρά του ο Νίκος Ιωνάς, μόνιμος κάτοικος Νέου Βουτζά, απευθύνει έκκληση να επισπευσθούν οι κρατικοί έλεγχοι στα «πληγωμένα» κτίσματα: «Επικίνδυνες καταστάσεις μπορεί να προκληθούν και με τα “κίτρινα” σπίτια. Πρέπει να είμαστε σίγουροι… Αντέχουν; Υπάρχει στατική επάρκεια; Εγώ κάλεσα ιδιωτικό τεχνικό γραφείο και περιμένω να με καθοδηγήσουν τα αποτελέσματα. Το ίδιο κάνουν άλλοι πυρόπληκτοι δαπανώντας ποσά που μπορεί να ανέρχονται σε 2.000 με 2.500 ευρώ».

Μετά τις πρώτες αυτοψίες πάντως στις πληγείσες περιοχές, από τουλάχιστον 3.500 κτίσματα περίπου 1.000 βάφτηκαν «κόκκινα». Στο μεταξύ, σύμφωνα με τα στοιχεία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) για τη δηλωμένη αυθαίρετη δόμηση, από τις συνολικά  971.000 δηλώσεις αυθαιρεσιών προς νομιμοποίηση ανά την Ελλάδα, περισσότερες από 95.000 αφορούν την Περιφερειακή Ενότητα Ανατολικής Αττικής.

Αγωνία για όσους έχασαν τις μόνιμες κατοικίες τους

Στη διαδικασία εύρεσης νέας στέγης έχουν μπει όσοι έχασαν τις μόνιμες κατοικίες τους στις φλόγες και προσωρινά φιλοξενούνται στις εγκαταστάσεις της Πολεμικής Αεροπορίας στο Ζούμπερι και στην Ε’ Κατασκήνωση στη Νέα Μάκρη ή σε σπίτια φίλων και συγγενών. Στην αγωνιώδη προσπάθειά τους έχουν συμπαραστάτες εθελοντές καθώς και αρκετούς από όσους διατηρούσαν εξοχικά στους πυρόπληκτους οικισμούς. Αλλωστε, εδώ και μέρες, έχουν δημιουργηθεί ομάδες στα social media προκειμένου οι πολίτες να αλληλοβοηθούνται και να ενημερώνονται για θέματα αποκατάστασης σε Μάτι και Νέο Βουτζά. «Γνωρίζει κάποιος αν ενοικιάζεται σπίτι στη Νέα Μάκρη; Να έχει τουλάχιστον δύο κρεβατοκάμαρες» γράφει ένας κάτοικος. «Υπάρχει διαθέσιμο σπίτι στη δεύτερη είσοδο του Νέου Βουτζά. Τέσσερα υπνοδωμάτια. Παρέχονται οικιακές συσκευές και σεντόνια, πετσέτες, μαχαιροπήρουνα κ.λπ.» απαντά άλλος.

Την ίδια στιγμή οι ιδιοκτήτες των σπιτιών που γλίτωσαν με μικρές ζημιές από την πύρινη κόλαση και έχουν κριθεί κατοικήσιμα δίνουν τον δικό τους αγώνα, απομακρύνοντας καθημερινά στάχτες και αποκαΐδια από τις περιουσίες τους. Για τον καθαρισμό των κατοικιών (κυρίως των ηλικιωμένων) υπάρχει ξεχωριστή εθελοντική ομάδα. Η αρχή της δράσης της έγινε προ ημερών στο Κόκκινο Λιμανάκι της Ραφήνας: «Ιστορίες θλίψης και πόνου… Μια γεύση καμένης γης στον λαιμό. Οι άνθρωποι αυτοί όμως συνεχίζουν να παλεύουν εκεί, χωρίς ρεύμα, χωρίς να έχουν να μαγειρέψουν. Στέκονται με μεγάλη δύναμης ψυχής και λένε “προχωράμε”» έλεγαν οι εθελοντές.