Σε κρίσιμο σταυροδρόμι βρίσκεται η οικονομία της Τουρκίας. Μετά την ολομέτωπη επίθεση που δέχτηκε από τις αγορές τις προηγούμενες ημέρες, τώρα η χώρα προσπαθεί ξανά να ορθοποδήσει και να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις. Το αμέσως επόμενο διάστημα θα είναι σημαντικό για τις εξελίξεις τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. «ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» παρουσιάζουν τις πιο σημαντικές απαντήσεις στις ερωτήσεις τού τι πήγε στραβά στην τουρκική οικονομία και τη λίρα που έχει υποχωρήσει 40% από την αρχή του χρόνου λόγω της μαζικής φυγής των ξένων κεφαλαίων.

Γιατί ξαφνικά αντιμετωπίζει τόσα προβλήματα η οικονομία της Τουρκίας;

Η χώρα τα τελευταία χρόνια παρουσίασε από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης σε ολόκληρο τον κόσμο. Το δεύτερο τρίμηνο του 2018 η ανάπτυξη έτρεχε με 7,2%. Ομως η μεγάλη αυτή αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας χρηματοδοτούνταν από χρέος σε ξένο νόμισμα. Ο υψηλός δανεισμός οδήγησε σε μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα και σε έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Την κατάσταση χειροτέρεψε η επιμονή του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να μην επιτρέψει σημαντική αύξηση των επιτοκίων δανεισμού σε λίρες, παρότι ο πληθωρισμός καλπάζει με πάνω από 14%, το οποίο είναι τριπλάσιο ποσοστό από τον στόχο που θέτει η κεντρική τράπεζα.

Πόσο επηρεάζει η κατάσταση στην Τουρκία άλλες αναδυόμενες οικονομίες;

Οι οικονομίες χωρών όπως η Ινδία, η Βραζιλία, η Αργεντινή και η Νότια Αφρική είναι στενά συνδεδεμένες με την πορεία του δολαρίου. Η αύξηση των επιτοκίων του αμερικανικού νομίσματος από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed), η οποία αλλάζει την πολιτική της ύστερα από χρόνια παροχής πολύ μεγάλης ρευστότητας, οδηγεί σε επαναπατρισμό κεφαλαίων στις ΗΠΑ, αφού πλέον εκεί οι αποδόσεις είναι υψηλότερες. Πολλά από τα κεφάλαια αυτά φεύγουν από τις αναδυόμενες οικονομίες με αποτέλεσμα να εκδηλώνονται τριγμοί. Η κρίση στην Τουρκία έχει επιδεινώσει την κατάσταση καθώς πολλοί αναρωτιούνται ποια χώρα μπορεί να είναι το επόμενο θύμα των ορέξεων των αγορών.

Η Τουρκία έχει επαρκή αποθέματα σε ρευστό για να ρίξει άμεσα στην αγορά εάν χρειαστεί;

Η Αγκυρα δεν έχει τόσο μεγάλα αποθέματα για να σώσει την οικονομία εάν η κρίση βαθύνει, σύμφωνα με αναλυτές και οικονομολόγους που επικαλείται το CNBC. Ειδικότερα, τα αποθέματά της θεωρείται ότι είναι χαμηλά σε σύγκριση με τα βραχυπρόθεσμα χρέη της χώρας που υπολογίζονται σε 180 δισ. δολάρια και υπολογίζονται σε άλλα νομίσματα. Επίσης, μεγάλο μέρος των αποθεματικών σε συνάλλαγμα στην Τουρκία βρίσκεται στις τράπεζες. Αυτό σημαίνει ότι σε περίοδο μεγάλης κρίσης οι καταθέτες μπορεί να πάνε στα γκισέ και να ζητήσουν τα χρήματά τους σε συνάλλαγμα με αποτέλεσμα να δεχτούν πλήγμα τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι εάν η λίρα δεχτεί κι άλλη επίθεση, τότε μπορεί η Τουρκία να μην έχει αρκετά δολάρια ή άλλα ξένα νομίσματα για να στηρίξει το εθνικό της νόμισμα.

Τι μεγέθυνε την οικονομική κρίση;

Οι σχέσεις της Τουρκίας με πολλές μεγάλες και μικρότερες χώρες δεν είναι πολύ καλή το τελευταίο διάστημα. Ιδιαίτερο προβληματισμό προκαλεί η κόντρα με τις ΗΠΑ με αφορμή τις κατηγορίες της Αγκυρας κατά του αμερικανού πάστορα Αντριου Μπράνσον και τη σύλληψή του. Η τουρκική κυβέρνηση κατηγορεί τον  πάστορα για τρομοκρατία και κατασκοπεία μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016. Επειδή η Τουρκία αρνείται να τον απελευθερώσει, ο Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε να επιβάλει δασμούς σε σειρά τουρκικών προϊόντων ανεβάζοντας και άλλο το θερμόμετρο. Η Τουρκία απάντησε με δασμούς σε επιλεγμένα αμερικανικά προϊόντα με αποτέλεσμα η κόντρα να συνεχίζεται.

Υπάρχει πιθανότητα να προσφύγει η Τουρκία στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο;

Η κυβέρνηση της χώρας έχει αρνηθεί την πιθανότητα να προσφύγει στο ΔΝΤ. Το Ταμείο από την πλευρά του θεωρεί ότι η Τουρκία έχει από τα χαμηλότερα αποθεματικά ανάμεσα στις μεγάλες αναπτυσσόμενες οικονομίες και εκτιμά ότι η χώρα είναι ευάλωτη σε κερδοσκοπικές επιθέσεις. Τυχόν προσφυγή στο ΔΝΤ θα ήταν ένα ανεπανόρθωτο πλήγμα για τον πανίσχυρο πρόεδρο Ερντογάν και για αυτό θεωρείται ότι θα χρησιμοποιήσει κάθε μέσο για να το αποφύγει.

Πόσο επηρεάζονται οι ανεπτυγμένες αγορές, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης;

Με τις οικονομίες να λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία, η κρίση στην Τουρκία επηρέασε αρνητικά με πτώσεις μετοχών και αυξήσεις επιτοκίων ομολόγων τις ΗΠΑ και ευρωπαϊκές χώρες. Προς το παρόν η ανησυχία είναι συγκρατημένη και μένει να φανεί εάν το επόμενο διάστημα θα αντιμετωπιστεί η κρίση ή εάν θα υπάρχει επέκτασή της και σε άλλες χώρες. Σε ότι αφορά την Ελλάδα, επηρεάζεται στον βαθμό που η βουτιά της λίρας προκαλεί αναταράξεις στις αγορές και ανοδικές πιέσεις στις αποδόσεις των ομολόγων. Η χώρα μας δεν έχει τραπεζική έκθεση στην Τουρκία, σε αντίθεση με άλλες ισχυρές οικονομίες της ευρωζώνης λόγω των θυγατρικών τους εκεί και των δανείων που έχουν δώσει τουρκικές επιχειρήσεις. Εκτιμάται ότι το συνολικό ύψος των δανείων αυτών ανέρχεται σε 195 δισ. δολάρια και προέρχεται κυρίως από την Ισπανία και τη Γαλλία.