Στο θέατρο, ο λόγος είναι το μέτρο όλων των πραγμάτων. Αυτόν χρησιμοποιούν οι ηθοποιοί για να ερμηνεύσουν τους ρόλους τους, να μυήσουν τους θεατές στο σύμπαν του έργου και τελικά να μεταφέρουν τη δραματουργία και τα μηνύματά της επί σκηνής. Αυτόν χρησιμοποιούν και οι πρωταγωνιστές της παράστασης «Τρωάδες» που ανεβάζει η ομάδα «Τρελά Χρώματα» σε συμπαραγωγή με το ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης στο ανοιχτό θέατρο Συκεών «Μάνος Κατράκης», στις 28 Αυγούστου, στο πλαίσιο των φετινών Μερκουρείων. Με μια διαφορά: η κάθε «λέξη» τους εκφράζεται με τα δάχτυλά τους, χάρη στη χρήση της νοηματικής γλώσσας.

Η ομάδα, που δημιουργήθηκε το 2009 και αποτελείται από κωφούς ερασιτέχνες της υποκριτικής, στην έβδομη παραγωγή της φέτος προτείνει μια καινοτομία. Παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα ολόκληρο έργο αρχαίας τραγωδίας στη νοηματική με ταυτόχρονη συμμετοχή ακουόντων ηθοποιών υπό τη συνοδεία μουσικών οργάνων. Στην παράσταση συμμετέχουν πέντε κωφοί ηθοποιοί που χρησιμοποιούν τη γλώσσα του σώματος και τη νοηματική, δίπλα σε τέσσερις ακούοντες ηθοποιούς οι οποίοι ερμηνεύουν αλλά και δανείζουν τη φωνή τους. «Αυτή η διάκριση των δύο γλωσσών αποτυπώνεται και σκηνοθετικά. Επειδή υπάρχουν γραφές που αναφέρουν πως οι Πέρσες μίλαγαν μια βαρβαρική γλώσσα και όχι την ελληνική καθομιλουμένη, στην παράσταση οι ηθοποιοί που ερμηνεύουν τους συγκεκριμένους ρόλους χρησιμοποιούν τη νοηματική. Οι Ελληνες μιλούν την καθομιλουμένη, ενώ η Εκάβη που είναι βασίλισσα μιλάει και τις δύο. Η διερμηνέας που μεταφράζει στη νοηματική παίζει τον ρόλο του αγγελιοφόρου. Είναι ενδιαφέρουσα αυτή η υπενθύμιση του γλωσσικού ζητήματος τη στιγμή που η έννοια του ξένου αποκτά άλλη διάσταση. Αφορά την εποχή μας και ταυτίζεται με τη διαφορετικότητα, επειδή μεταφέρει στη σκηνή εκείνους που έχουν βιώσει τη διαφορετικότητα και παράλληλα την εκφράζουν» αναφέρει η Ελλη Μερκούρη, σκηνοθέτρια της παράστασης όπου συμμετέχει ερμηνευτικά.

Ιδιαίτερη θέση στη σκηνική δράση κατέχει η ζωντανή μουσική, την οποία χρησιμοποιούν κωφοί και ακούοντες καλλιτέχνες. «Τα κρουστά είναι ουσιαστικά το μόνο ηχόχρωμα που μπορεί να αισθανθεί ένας κωφός μέσω του εδάφους και της δόνησης. Φροντίσαμε λοιπόν να τα συμπεριλάβουμε στα χορικά της παράστασης. Αρχικά, όταν τραγουδάω εγώ χρησιμοποιώ τη νοηματική και αυτοί ακολουθούν τον δικό μου ρυθμό στα δάχτυλα για να χορέψουν. Στο τελευταίο χορικό, αναλαμβάνουν να παίξουν οι ίδιοι κρουστά. Εμένα με συγκινεί πολύ το πώς μπορείς να μην ακούς αλλά να το αισθάνεσαι. Είναι δεμένο όλο και η μουσική γίνεται έτσι μια τρίτη γλώσσα» τονίζει η δημιουργός.

ΝΕΟΙ ΚΩΔΙΚΕΣ. Πέρα από τις ιδιαιτερότητες στο στήσιμό τους, οι «Τρωάδες» εμπεριέχουν ένα διαφορετικό ιδεολογικό φορτίο. «Οι κωφοί μάς μαθαίνουν πράγματα. Είναι απόλυτα εκφραστικοί και μπορείς να “κλέψεις” από αυτούς πράγματα. Είναι μια ήρεμη δύναμη που σε ακολουθεί και σε αγκαλιάζει επί σκηνής. Είναι ξεχωριστή εμπειρία. Αποκαλύπτεται η ομορφιά της γλώσσας που δεν πίστευες ότι υπήρχε και βγαίνει μέσα από τις χειρονομίες και τα χειρονοήματα» επισημαίνει η σκηνοθέτρια που βρίσκεται στο καλλιτεχνικό τιμόνι της ομάδας από το 2011.

Οπως και σε κάθε νέα της δουλειά, έτσι και τώρα η ομάδα επιχειρεί να αναδείξει νέους κώδικες στην υποκριτική έκφραση και στη θεατρική φόρμα, αξιοποιώντας με ανανεωτική ματιά τη νοηματική γλώσσα παράλληλα με τη φωνητική ερμηνεία, τις αρχές του αυτοσχεδιασμού και τις τεχνικές του σωματικού θεάτρου. Στις «Τρωάδες», ωστόσο, θέλουν να κάνουν κι ένα άνοιγμα στο κοινό. «Πρόκειται για μια καινοτόμο σκηνική αφήγηση. Οπως εμείς ενωνόμαστε στη σκηνή, αντίστοιχα θέλουμε να μεταφέρουμε αυτό το αίσθημα μέσω του θεάτρου και να ενώσουμε τους θεατές. Ωστε οποιοσδήποτε παρακολουθήσει το εγχείρημα και να το απολαύσει» αναφέρει η Μερκούρη.

Προς την κατεύθυνση αυτή, βοηθάει άλλωστε και το κείμενο του Ευριπίδη που αναφέρεται στον πόλεμο, ο οποίος γεννάει την αυθαιρεσία, την απανθρωπιά των εξουσιαστών, τον πόνο, την καταστροφή και τον αφανισμό της έννοιας του πολίτη αλλά και της ίδιας της πολιτείας. Εδώ ο πόλεμος αποτυπώνεται με εικόνες και άηχους ήχους σπαραγμού. «Είναι ένα θέμα που δυστυχώς θα υπάρχει για πάντα γιατί όσο προχωράει ο σύγχρονος κόσμος τόσο πιο πολύ τον απασχολούν τα θέματα του πολέμου. Στέκεται μπροστά σε θέματα όπως το Μεταναστευτικό, η ξενιτιά, το ξερίζωμα, ο θάνατος, η καταστροφή, η θλίψη. Στην περίπτωσή μας το έργο γίνεται ακόμα πιο επίκαιρο, αφού στην τελευταία σκηνή η Εκάβη στέκεται και κοιτάει από μακριά την Τροία να καίγεται. Ετσι περνάει σε άλλη διάσταση, αφού έτσι όπως τα έφερε η ζωή είναι σαν αυτή η φωτιστική πυρκαγιά να περιγράφει στο έργο τα όσα ζήσαμε τις τελευταίες ημέρες στο Μάτι» καταλήγει η δημιουργός.