Ενα μπολ που ξεχειλίζει από δροσιστικό παγωτό, ένα μεγάλο ποτήρι με χυμό η αναψυκτικό και πολλά πολλά παγάκια, μία γρανίτα, ακόμη και ένα μπουκάλι παγωμένο νερό από την κατάψυξη αποτελούν μια δροσερή όαση τις ζεστές ημέρες του καλοκαιριού. Το ξέρετε όμως ότι οι παραπάνω παγωμένες απολαύσεις μπορεί να αποτελούν την αιτία των καλοκαιρινών πονοκεφάλων, που πιθανόν να σας ταλαιπωρούν; Οι επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Johns Ηopkins προειδοποιούν ότι ο «πονοκέφαλος του παγωτού» είναι κάθε άλλο παρά σπάνια αντίδραση.
Συνήθως δε, εκδηλώνεται με αιφνίδιο πόνο στο πρόσθιο τμήμα του κεφαλιού (στους κροτάφους ή / και στο μέτωπο) ή στην περιοχή πίσω από τα μάτια και τη μύτη. «Εχουν διατυπωθεί αρκετές θεωρίες σχετικά με τον μηχανισμό που εξηγεί αυτού του τύπου την κεφαλαλγία. Σε κάθε περίπτωση δεν πρόκειται για κάτι σοβαρό», διευκρινίζει ο επίκουρος καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας με εξειδίκευση στη Χειρουργική Κεφαλής και Τραχήλου, Wojtek Mydlarz.
Και συνεχίζει: «Από όλες τις εξηγήσεις, αυτή που φαίνεται να ευσταθεί είναι ότι όταν καταναλώνει κανείς μεγάλες ποσότητες κρύας τροφής ή παγωμένων υγρών πέφτει αυτόματα η θερμοκρασία στον ουρανίσκο. Μοιραία, τα αιμοφόρα αγγεία συστέλλονται – δεδομένου ότι πρόκειται για μια αντανακλαστική αντίδραση του οργανισμού ώστε να διατηρήσει τη θερμοκρασία του».
Αμέσως μετά τη συμπίεση, τα αιμοφόρα αγγεία ανοίγουν εκ νέου και μάλιστα σε γρήγορο χρονικό διάστημα. «Κατά τη διαδικασία αυτή – της ταχείας, δηλαδή, συστολής και διαστολής – ο εγκέφαλος λαμβάνει ένα σήμα πόνου μέσω ενός νεύρου που ονομάζεται νεύρο του τριδύμου, του οποίου ο ανώτερος κλάδος εκτείνεται στο μέσον του προσώπου και στο μέτωπο».
Μάλιστα, ο Wojtek Mydlarz επισημαίνει ότι ο πονοκέφαλος του παγωτού αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα του «αναφερόμενου πόνου» – του πόνου, δηλαδή, που αισθανόμαστε σε ένα σημείο του σώματός μας γειτονικό ή απομακρυσμένο από το σημείο που έχει πραγματικά υποστεί βλάβη. «Ετσι, στην περίπτωση αυτή, οι μικροσκοπικοί μύες γύρω από τα αιμοφόρα αγγεία του ουρανίσκου σφίγγουν και χαλαρώνουν ξαφνικά, αλλά η ενόχληση εντοπίζεται ψηλότερα στο κεφάλι».
 
Το παγωτό. Εν τω μεταξύ, αποτελέσματα ερευνών έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που υποφέρουν από ημικρανίες είναι πιο επιρρεπείς (και) στον «πονοκέφαλο του παγωτού». Ο διευθυντής του Κέντρου Κεφαλαλγίας του Johns Hopkins, Nauman Tariq, επιβεβαιώνει και εμπειρικά τα ερευνητικά ευρήματα, προειδοποιώντας τους ασθενείς για τις… παρενέργειες των παγωμένων γλυκισμάτων.
«Η κεφαλαλγία που προκαλείται από ένα παγωμένο ερέθισμα είναι πιο έντονη και πιο αιχμηρή από την ημικρανία», σημειώνει ο ειδικός. «Η ενόχληση μπορεί και στις δύο περιπτώσεις να επικεντρωθεί στο μέτωπο, με τους ασθενείς συχνά να τον περιγράφουν ως πόνο “που χτυπάει δυνατά”». Τα καλά νέα, σύμφωνα πάντα με τον ίδιο, είναι ότι στο 98% των περιπτώσεων ο «πονοκέφαλος του παγωτού» διαρκεί το πολύ πέντε λεπτά.
Αντιμετώπιση. «Αντιδράστε γρήγορα στην περίπτωση που αισθανθείτε κεφαλαλγία», συνιστούν οι ειδικοί του Johns Hopkins. Συνεπώς, εάν είναι δυνατόν, απομακρύνετε αμέσως από το στόμα σας το κρύο γλύκισμα ή το ποτό και έπειτα πιέστε με τη γλώσσα ή τον αντίχειρα τον ουρανίσκο. Η κατανάλωση νερού από τη βρύση, επίσης μπορεί να βοηθήσει.
Επιπλέον, ο Wojtek Mydlarz προτείνει στους καταναλωτές να τρώνε μικρές μπουκιές παγωτού ή να πίνουν μικρές γουλιές κρύων ποτών, τις οποίες πριν τις καταπιούν καλό είναι να τις κρατούν για λίγο στην κοιλότητα του στόματος ώστε να ζεσταθούν. Πάντως, η λήψη παυσίπονου για την αντιμετώπιση του πονοκέφαλου φαίνεται να αποτελεί περιττό μέτρο. «Το μόνο θετικό που μπορεί κανείς να εντοπίσει στον “πονοκέφαλο του παγωτού” είναι η συντομία του. Ετσι, έως τη στιγμή που θα λάβει κανείς μέτρα για να εξουδετερώσει τον πόνο και να δράσει το παυσίπονο, το πιθανότερο είναι να έχει μειωθεί ή εξαφανιστεί η ενόχληση», προσθέτει ο Nauman Tariq.