Σκληρό μάθημα από τη Γένοβα

Η υποδομή μας είναι ασφαλής; Επειτα από την κατάρρευση της γέφυρας Μοράντι στη Γένοβα, αυτό αναρωτιόμαστε όλοι. Φυσικά μπορεί να πει κανείς ότι τέτοιες καταστροφές είναι σπάνιες ή ότι συμβαίνουν μόνο στην Ιταλία όπου τα έργα υποδομής αποτελούν εύφορο έδαφος για τη διαφθορά. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει.

Στην Ευρώπη και στην Αμερική οι γέφυρες, οι δρόμοι και οι σιδηρόδρομοι που κατασκευάστηκαν μετά τον πόλεμο είναι τώρα απαρχαιωμένοι και φθαρμένοι. Οι αναπτυγμένες οικονομίες έχουν κάποια μακροπρόθεσμη στρατηγική για να διαχειριστούν την υποδομή τους; Η επικινδυνότητα υπολογίζεται και μετριάζεται σωστά; Είναι καλύτερο να συντηρήσουμε ή να αντικαταστήσουμε ένα έργο που φτάνει στο τέλος της ζωής του; Οι πολίτες πώς μπορούν να επηρεάσουν τον δημόσιο διάλογο που γίνεται σχετικά με το ποιος πρέπει να πληρώσει για την υποδομή και πού πρέπει να γίνουν τα νέα έργα;

Οι αναπτυγμένες οικονομίες χρειάζονται πολιτικές που να συνδέουν στρατηγικά και μακροπρόθεσμα τα σχέδια υποδομών των κυβερνήσεων. Πρέπει να υπολογίσουν τους πόρους και τα κεφάλαια που θα χρειαστούν στο μέλλον. Πρέπει επίσης να τονιστεί η κοινωνική αξία των κρίσιμων υποδομών.

Μια σύγχρονη πολιτική υποδομών θα πρέπει να απαντήσει σε δύο ερωτήσεις. Ποιος θα πληρώσει για την κατασκευή των έργων; Η χρηματοδότηση των έργων μέσα από τα φορολογικά έσοδα φαίνεται άδικη για εκείνους που δεν θα χρησιμοποιήσουν ποτέ αυτές τις υποδομές ή για εκείνους που δεν θα επωφεληθούν άμεσα γιατί ζουν σε άλλη περιοχή. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει η τοπική διοίκηση να αναλάβει το κόστος ή πρέπει το έργο να χρηματοδοτηθεί μέσα από συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα και οι χρήστες των υποδομών να πληρώνουν διόδια;

Η δεύτερη ερώτηση είναι πού θα χτιστούν οι νέες υποδομές. Οι κάτοικοι διαμαρτύρονται όταν είναι να γίνει κάποιο έργο, επειδή δεν θέλουν τα προβλήματα και τις ενοχλήσεις που προκαλεί η κατασκευή ενός έργου. Ετσι πολλά έργα καθυστερούν να τελειώσουν ή δεν γίνονται ποτέ, η κυβέρνηση προτιμά να συντηρεί παλιά έργα όσο περισσότερο γίνεται. Η ποιοτική υποδομή είναι απαραίτητη για την ευημερία μιας χώρας.

Αν δεν γίνει ένας διάλογος που να επικεντρώνεται στο κόστος και στα οφέλη των έργων, στη συλλογική ευθύνη και στα ατομικά δικαιώματα και στα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της κάθε επιλογής, τότε τραγωδίες θα συνεχίσουν να συμβαίνουν.