Ξαναχτίζουν το Τείχος του Βερολίνου!

Πενήντα επτά χρόνια από τότε που χτίστηκε και είκοσι εννέα από τότε που γκρεμίστηκε, το Τείχος στο Βερολίνο θα ξαναχτιστεί. Θα είναι πιο μικρό από το αυθεντικό, θα περιβάλλει μόνο ένα μέρος της γερμανικής πρωτεύουσας, αλλά κατά τ’ άλλα θα είναι ίδιο με εκείνο το τείχος που συμβόλισε όσο τίποτε τον Ψυχρό Πόλεμο. Εντός των τειχών, μια πόλη στην πόλη θα αναπαριστά πιστά το αυταρχικό σύμπαν της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας με βίζες εισόδου, πυργίσκους για τους σκοπούς, κατασκόπους, άδεια καταστήματα και μαύρη αγορά.

Η «αναπαράσταση» θα κρατήσει μόνο έναν μήνα, δηλαδή από τις 3 Οκτωβρίου, ημέρα της επανένωσης των δύο Γερμανιών, ως τις 9 Νοεμβρίου, επέτειο της κατάρρευσης του Τείχους, όταν και θα γκρεμιστεί ξανά – αυτή τη φορά ως μια συμβολική πράξη απελευθέρωσης. Αλλά αυτές οι 30 ημέρες είναι αρκετές για να ξεσπάσει ακόμα μία διαμάχη: μπορεί να γίνει τουριστική ατραξιόν κάτι που συνδέεται με τουλάχιστον 140 νεκρούς, χιλιάδες φυλακίσεις, οικογενειακές τραγωδίες, καταστολή και τη διαρκή απειλή μιας παγκόσμιας σύγκρουσης;

Η προετοιμασία πάντως έχει ξεκινήσει εδώ και κάποια χρόνια, και το θεαματικό σχέδιο προχωρεί σε συνθήκες μυστικότητας, συνθήκες που επιβάλλει και το γεγονός ότι οι δημοτικές αρχές δεν έχουν ανάψει ακόμη το πράσινο φως για την υλοποίησή του. Οχι πως το σχέδιο συναντά μόνο επιφυλάξεις: η υπουργός Πολιτισμού Μόνικα Γκρούτερς, για παράδειγμα, δηλώνει «απολύτως πεπεισμένη» για τη σημασία του έργου, ενώ κάνει λόγο για «παγκόσμιο γεγονός».

Ποιοι είναι όμως οι εμπνευστές αυτής της ιστορικής αναπαράστασης που πολλοί χαρακτηρίζουν επιτομή του κιτς; Και γιατί περιβάλλεται από μυστήριο η χρηματοδότηση του έργου; Σύμφωνα με τη «Μόργκενποστ», το ψεύτικο Τείχος και το ψεύτικο Ανατολικό Βερολίνο δεν είναι τίποτε άλλο από μια εγκατάσταση που θα συνοδεύσει την πρεμιέρα μιας κινηματογραφικής υπερπαραγωγής. Πίσω από την ταινία, τα γυρίσματα της οποίας ξεκίνησαν το 2009 στο Καρκίβ της Ουκρανίας, βρίσκεται α αμφιλεγόμενος ρώσος σκηνοθέτης Ιλια Κχρανόφσκι.

Σε αυτά τα εννέα χρόνια γυρίστηκαν χιλιάδες ώρες φιλμ, οι οποίες στη συνέχεια μοιράστηκαν σε 13 ταινίες και διάφορα σίριαλ για την τηλεόραση, ενώ περίπου 400 ήταν οι κομπάρσοι που επί μήνες έζησαν ως σοβιετικοί πολίτες. Κάποιες πληροφορίες θέλουν να έχουν συμμετάσχει στο πρότζεκτ και καλλιτέχνες όπως η Μαρίνα Αμπράμοβιτς, ενώ το πλατό στην Ουκρανία καταστράφηκε από νεοναζιστικές ομάδες μετά το τέλος των γυρισμάτων.

Οσο για την εγκατάσταση του Τείχους στο Βερολίνο, αυτή θα εμφανιστεί μέσα σε μία νύχτα (τη νύχτα της 2ης προς την 3η Οκτωβρίου) γύρω από το Κρόνπριντενπαλαί, μια πρώην αυτοκρατορική κατοικία στην περίφημη Ούντερ ντερ Λίντεν που σήμερα χρησιμοποιείται ως εκθεσιακός χώρος.

Το τοπικό δημοτικό συμβούλιο χαρακτήρισε το σχέδιο «ιδιαίτερου δημοσίου ενδιαφέροντος», βήμα που θεωρείται αποφασιστικό στη χορήγηση της άδειας, ή μάλλον των αδειών που χρειάζονται, όπως για τη διακοπή της κυκλοφορίας των ΙΧ και την εκτροπή της κυκλοφορίας των μέσων μαζικής μεταφοράς.

Θετικός απέναντι στην υλοποίηση του σχεδίου εμφανίζεται και ο δήμαρχος της πόλης, ο σοσιαλδημοκράτης Μίκαελ Μούλερ, ενώ ουδέτερη χαρακτηρίζεται η στάση του Στέφαν φον Ντάσελ, του δημάρχου του Μίτε, περιοχής όπου θα αναβιώσει η μνήμη του ολοκληρωτισμού. Είναι ακριβώς αυτή η αναβίωση, από την άλλη πλευρά, που κάνει τις οργανώσεις των θυμάτων του κομμουνιστικού καθεστώτος να διαμαρτύρονται, ενώ στο κύριο άρθρο της η εφημερίδα «Τάγκεσπιγκελ» χαρακτηρίζει το εγχείρημα «χλευαστικό και προσβλητικό» κατηγορώντας το δημοτικό συμβούλιο ότι θέλει να μετατρέψει τις τραγωδίες της Ιστορίας σε πόλο έλξης για τους τουρίστες.