Η τελευταία φορά που ακούστηκε ο αρχαίος ποιητικός λόγος στην ορχήστρα του ήταν το 1978, όταν ο Σπύρος Ευαγγελάτος παρουσίασε τον «Πλούτο» του Αριστοφάνη σε μετάφραση του Παύλου Μάτεσι και μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Επειτα από 40 χρόνια το αρχαίο θέατρο της Ερέτριας παίρνει ξανά ζωή φιλοξενώντας το πιλοτικό φεστιβάλ αρχαίου δράματος. Τρία έργα από μη επαγγελματικούς θιάσους θα κάνουν πρεμιέρα, δίνοντας σάρκα και οστά στον  διακαή πόθο των κατοίκων της περιοχής.

Στις 21 Σεπτεμβρίου το φεστιβάλ θα σηκώσει αυλαία με τους «Πέρσες» του Αισχύλου, από το Κέντρο Κλασικού Δράματος και Θεάματος του Παντείου Πανεπιστημίου (ΚΕΔΡΑ), σε μετάφραση και σκηνοθεσία Γιάγκου Ανδρεάδη. Η επόμενη μέρα ανήκει στην παράσταση «Οιδίπους Τύραννος» που προέκυψε από τη σύμπραξη της εταιρείας Λάιος, της Θήβας, και του συλλόγου Δήλια Δρώμενα, της Τανάγρας, σε μετάφραση Μίνωα Βολανάκη. Η επιλογή του έργου ήταν μονόδρομος λέει ο σκηνοθέτης της παράστασης Θανάσης Αντωνίου: «Είναι ένα κείμενο που μπορεί να λειτουργεί συμβολικά σε πολλά επίπεδα. Αν θελήσουμε να συνδέσουμε την επαναλειτουργία του θεάτρου με κάτι υψηλό και ευγενές, τότε δεν έχουμε παρά να θυμίσουμε τις αξίες, τα οράματα που διαπερνούν τα βαθιά νοήματά του». Ο Θανάσης Αντωνίου επέλεξε να παρουσιάσει έναν Οιδίποδα βίαιο και σκοτεινό, αφού στη δική του ανάγνωση επεδίωξε να φωτίσει αυτό το βασικό στοιχείο που βρίσκεται στον πυρήνα της εξουσίας. «Σε αυτό το έργο – από τα επτά που έχουν γραφτεί με σημείο αναφοράς την πόλη της Θήβας – αναδύεται για πρώτη φορά και η αμφισβήτηση της θρησκείας. Ο θεόσταλτος Οιδίποδας που γίνεται άρχοντας της πόλης τη ρίχνει σε συμφορές. Νομίζω ότι οι αναφορές με το σημερινό ιστορικό κοινωνικό και πολιτικό συγκείμενο είναι αδιαμφισβήτητες. Και η πολιτική εξουσία και η θρησκεία δοκιμάζονται και έχουν μπει για τα καλά στο πεδίο της αμφισβήτησης».

Απέναντι σε αυτό το σκοτεινό και δύστροπο δίπολο εξουσίας και θρησκείας υπάρχει κι εκείνο που μπορεί να δώσει ζωή κι ελπίδα στις κοινωνίες και δεν είναι άλλο από τον τουρισμό και τον πολιτισμό. Αυτό επισημαίνει ο σκηνοθέτης της «Ελένης» του Ευριπίδη που έχει αναλάβει το κλείσιμο του φεστιβάλ Γιάννης Κατσάνος. Οπως λέει ο Γιάννης Κατσάνος, φιλόλογος στο επάγγελμα, ήταν απαραίτητο σε αυτή τη συμβολική για τον τόπο στιγμή να παιχτεί κάτι που ο μύθος του θα είναι οικείος. «Η τραγωδία αυτή βρίσκεται στη διδακτέα ύλη του Γυμνασίου, οπότε οι περισσότεροι γονείς έχουν έρθει σε επαφή με το κείμενο μέσα από τα βιβλία των παιδιών τους. Αλλά πέρα από αυτό, η “Ελένη” του Ευριπίδη, που δεν πήγε ποτέ στην Τροία – παρά μόνο το είδωλό της – και κατέφυγε στην Αίγυπτο, έχει πολλούς συμβολισμούς που θα επιχειρήσουμε να φωτίσουμε με τη θεατρική ομάδα. Είναι τεράστια η χαρά που θα αποκτήσουμε ένα θέατρο το οποίο θα κινητοποιήσει και θα δώσει ώθηση στη ζωή της περιοχής».

Οι θεατρικές γιορτές θα βάλουν ξανά στον πολιτιστικό χάρτη το σπουδαίο μνημείο, όπως επισημαίνει η δήμαρχος της Ερέτριας Αμφιτρίτη Αλημπατέ, και η πόλη θα μπει σε μια νέα εποχή. «Οταν ανέλαβα τον δήμο η αναστήλωση του θεάτρου ήταν από τα πρώτα που ζήτησα από τον περιφερειάρχη κ. Κώστα Μπακογιάννη. Ηταν όνειρο όλων των κατοίκων της πόλης». Αυτό το θέατρο, το οποίο δεν είναι λαξευμένο σε βράχο, όπως ήταν συνήθως τα αρχαία θέατρα αλλά φτιαγμένο από την αρχή, έχει μια ακόμη ιδιαιτερότητα. Οπως εξηγεί η Αμφιτρίτη  Αλιμπαντέ, «υπάρχει ένα υπόγειο τούνελ, ένα θολωτό πέρασμα που συνέδεε το κτίριο της σκηνής με την ορχήστρα. Ο σπάνιος αυτός σχεδιασμός για τα ελληνικά θέατρα, επέτρεπε στις παραστάσεις που φιλοξενούσε, τη σκηνοθετική αποκάλυψη του κάτω κόσμου ή και την εμφάνιση πολλές φορές του από μηχανής θεού. Ολα αυτά εννοείται ότι θα διατηρηθούν και θα έρθουν στο φως όταν ολοκληρωθούν οι διαδικασίες αναστήλωσης, το κόστος της οποίας θα φτάσει το 1.050.000 ευρώ. Εκτός από το θέατρο, στον χώρο υπάρχει μουσείο, παλαίστρα, το σπίτι με τα ψηφιδωτά, ο ναός της θεάς Ισιδας και του δαφνοφόρου Απόλλωνα. Ελπίζουμε ότι θα είμαστε έτοιμοι μέχρι το καλοκαίρι του 2020».