Στην Αμερική, το σύνθημα το έδωσε ο Ντόναλντ Τραμπ. Εκμεταλλευόμενος τη δυσπιστία ενός μεγάλου τμήματος των ψηφοφόρων απέναντι στα «συστημικά» μέσα ενημέρωσης, εισήγαγε τα fake news στην προεκλογική εκστρατεία, παρουσίασε μια εναλλακτική πραγματικότητα και αποσυντόνισε τους αντιπάλους του. Δεν είναι υπερβολικό να πει κανείς ότι αυτή η προσέγγιση, σε συνδυασμό φυσικά με πολλούς ακόμη παράγοντες, του χάρισε τον Λευκό Οίκο.

Στην Ευρώπη, πολλοί θα μπορούσαν να διεκδικήσουν την πατρότητα αυτού του σχήματος. Στους μήνες πριν από το δημοψήφισμα, οι πρωτεργάτες του Brexit κατασκεύασαν και διέδωσαν κατάφωρα ψέματα, με κορυφαίο ότι η συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ στερεί το σύστημα υγείας από 350 εκατομμύρια λίρες την εβδομάδα. Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων πρωταγωνιστούσε για χρόνια στη διασπορά ψευδών ειδήσεων και φιλορωσικής προπαγάνδας. Με ιδιαίτερο ζήλο χρησιμοποίησε, και εξακολουθεί να χρησιμοποιεί, αυτή την τεχνική και ο ΣΥΡΙΖΑ. Η κοσμοθεωρία του δεν περιλαμβάνει τον ακηδεμόνευτο Τύπο. Υπάρχουν μόνο τα «δικά μας» μέσα, που πρέπει να ενισχυθούν, και τα «εχθρικά» μέσα, που πρέπει να ελεγχθούν ή να κλείσουν.

Αποδεικνύεται έτσι για άλλη μία φορά ότι η Ακρα Δεξιά και η ριζοσπαστική Αριστερά έχουν διαφορετικές αφετηρίες, αλλά στην πορεία συχνά συγκλίνουν. Σχετικά νεότερος μαθητής αυτής της σχολής είναι ο Τζέρεμι Κόρμπιν. Ο ηγέτης του Εργατικού Κόμματος έχει βρεθεί επανειλημμένα, και συχνά άδικα, στο στόχαστρο των media είτε για τις απόψεις του για την οικονομία είτε, εσχάτως, για τον αντισημιτισμό του. Κι επειδή γνωρίζει ότι αυτή η κριτική δεν θα σταματήσει, καταφεύγει στο γνωστό τέχνασμα. Χαρακτηρίζει συλλήβδην τα «μέσα του κατεστημένου» μεροληπτικά και αναξιόπιστα. Και υπόσχεται να τα δαμάσει.

Η ομιλία που εκφώνησε την περασμένη εβδομάδα στο Εδιμβούργο είχε «καρότα»: τη δέσμευση ότι όταν αναλάβει την εξουσία θα πιέσει εταιρείες όπως η Google και η Facebook να χρηματοδοτήσουν την ερευνητική και την τοπική δημοσιογραφία. Είχε παράδοξα: το σχέδιό του για ένα βρετανικό Facebook. Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι όμως ήταν τα «μαστίγια». Ο αρχηγός των Εργατικών υποσχέθηκε ότι θα αλλάξει τον τρόπο εκλογής της διοίκησης του BBC, ενώ τάχθηκε υπέρ της εκλογής των διευθυντών των ιδιωτικών μέσων ενημέρωσης από το προσωπικό.

Για τον Κόρμπιν, που δεν κρύβει τον θαυμασμό του για το Press TV του Ιράν, τη Ρωσική Τηλεόραση του Πούτιν και την κομμουνιστικού προσανατολισμού Morning Star, όλο το πρόβλημα των fake news συμπυκνώνεται σε μια συνωμοσία των εχθρών του στις συμβατικές εφημερίδες με στόχο να τον πλήξουν. Ονειρεύεται λοιπόν να παρέμβει στον τρόπο λειτουργίας αυτών των εφημερίδων προκειμένου να τις «ομοιογενοποιήσει». Φυσικά δεν θα του περάσει, όπως δεν πέρασε του Μπέπε Γκρίλο, του Τραμπ ή του Τσίπρα. Είναι όμως κρίμα, σε μια τόσο δύσκολη εποχή για τον σοβαρό Τύπο, τόσο πολλές κυβερνήσεις, αντί να τον ενισχύουν, να προσπαθούν να τον υπονομεύσουν.