Ο Αύγουστος είναι καλή στιγμή για μια ανακεφαλαίωση. Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει πολλά να σκεφτεί καθώς του χρόνου είναι οι ευρωεκλογές. Ωστόσο δεν μιλάμε αρκετά για τον σημαντικότερο διορισμό: εκείνον του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η προσοχή της Ευρώπης έχει επικεντρωθεί σε τρία θέματα: το Brexit, τη μετανάστευση και την άνοδο του εθνικισμού. Ο τρόπος με τον οποίο θα χειριστούμε αυτά τα ζητήματα θα καθορίσει το μέλλον της ΕΕ.

Για να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις χρειαζόμαστε έξυπνες πολιτικές, που θα υλοποιηθούν από τους βασικούς θεσμούς της ΕΕ: το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Κομισιόν και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ομως έπειτα από πέντε χρόνια πρωτόγνωρου πολιτικού κατακερματισμού το μέλλον μοιάζει δυσοίωνο. Ας ξεκινήσουμε με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο στην αρχή ήταν περιθωριοποιημένο, αδύναμο και παραμελημένο. Τα τελευταία χρόνια το Κοινοβούλιο δούλεψε σκληρά για να αποκτήσει περισσότερη δύναμη. Συμμετέχει στη νομοθετική διαδικασία, παίζει τον ρόλο του επόπτη και συμμετέχει στην εκλογή του προέδρου της Κομισιόν.

Μέχρι σήμερα στο Κοινοβούλιο κυριαρχούσαν τα συντηρητικά ακροδεξιά και τα κεντροαριστερά φιλευρωπαϊκά κόμματα. Ομως η πολιτική της Ευρώπης άλλαξε από τις τελευταίες ευρωεκλογές. Από το 2014, 41 νέα κόμματα έχουν κερδίσει θέσεις στα εθνικά Κοινοβούλια. Σίγουρα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα κατακερματιστεί περαιτέρω λόγω της δύναμης που συγκέντρωσε τα τελευταία χρόνια. Ο ίδιος κατακερματισμός θα αποδυναμώσει και την Κομισιόν. Οι επίτροποι από τουλάχιστον τέσσερις χώρες (Τσεχία, Ιταλία, Ελλάδα, Πολωνία) θα προέρχονται από ευρωσκεπτικιστικά κόμματα. Οι υποθέσεις σχετικά με το ποιος θα διαδεχτεί τον πρόεδρο Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ έχουν ήδη ξεκινήσει. Στο τέλος όμως όποιος και να τον διαδεχτεί δεν θα κάνει μεγάλη διαφορά.

Οσον αφορά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το μέλλον και πάλι μοιάζει ζοφερό. Οι εθνικοί ηγέτες που αποτελούν το Συμβούλιο δεν διαθέτουν το όραμα, την αφοσίωση και τη δύναμη που χρειάζονται για να χαράξουν την πορεία του ευρωπαϊκού σχεδίου. Σε τελική ανάλυση, κανένας από τους θεσμούς της Ευρώπης δεν φαίνεται να μπορεί να αντιμετωπίσει τις προαναφερθείσες απειλές. Τέλος, ας μιλήσουμε για την πιο πρόσφατη προσθήκη στη δομή της ΕΕ: τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Συχνά παραβλέπουμε τον σημαντικό του ρόλο. Δεν μπορεί οποιοσδήποτε να αναλάβει αυτή τη θέση. Ενας σωστός πρόεδρος πρέπει να μπορεί να συσπειρώσει διαφορετικούς ανθρώπους γύρω από έναν κοινό σκοπό.

Η Ανα Παλάσιο είναι πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας