Αναφερόμενοι σήμερα στο ΠΑΣΟΚ, θα είχε, νομίζω, ουσιαστική αξία για το παρόν και το μέλλον αυτής της χώρας η αναδρομή, όχι απλώς στην ίδρυσή του, με αφορμή την 44η επέτειό της. Αλλά σε ολόκληρη τη συγκλονιστική και βασανιστική συνάμα πορεία του λαού μας, επί 40, σχεδόν, χρόνια, από τη μια δικτατορία (Μεταξά) ώς την άλλη (χούντα). Λες κι ήταν καταδικασμένος σ’ ένα «σισύφειο μαρτύριο» για να μην απολαύσει τα αγαθά της ειρήνης και της δημοκρατίας και του καθημερινού μόχθου του.
Στρατιωτικά κινήματα, βασιλική δικτατορία, φασισμός, πόλεμος και τριπλή κατοχή, ένδοξη αντίσταση, αλλά και δύο «γύροι» ενός πιο καταστροφικού Εμφυλίου, «δημοκρατία» των νικητών και των έκτακτων μέτρων, μια μικρή άνοιξη το 1964-65 και η επιστροφή στο θολό φθινόπωρο με το πραξικόπημα του βασιλιά, της Δεξιάς και των αποστατών, νέα ξενοκίνητη δικτατορία. Κι αγώνες, αγώνες αδικαίωτοι!
Μέσα από αυτή την αναδρομή θα κατανοήσουμε τις συνθήκες, στη χαραυγή μιας νέας και ελπιδοφόρας εποχής, που θα τη στοίχειωνε όμως με την κατάρρευση της δικτατορίας η τραγωδία της Κύπρου!
Τότε θα κατανοήσουμε τις αναζητήσεις και τις ανάγκες του λαού, στις οποίες κλήθηκε ν’ απαντήσει το ΠΑΣΟΚ με την ιδρυτική του διακήρυξη. Κι έδωσε την πειστική απάντηση που αδυνατούσαν να δώσουν, λόγω «βεβαρημένου παρελθόντος», τόσο η μετονομασθείσα σε Νέα Δημοκρατία πρώην ΕΡΕ, πρώην Λαϊκό Κόμμα, όσο και το ΚΚΕ.
Ωστόσο, δεν θ’ αρκούσε για την πρωτοφανή ανταπόκριση του λαού μόνη η διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη 1974. Καθοριστική ήταν η προσωπικότητα του Ανδρέα Παπανδρέου. Πιο καθοριστικός παράγοντας ήταν ότι το ΠΑΣΟΚ δεν ήρθε από «πάνω»! Σαν καρπός διεργασιών και διευθετήσεων μεταξύ παραγόντων της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ελίτ της χώρας, όπως τα πλείστα κόμματα στο παρελθόν. Και σήμερα…
Το ΠΑΣΟΚ ήρθε «από κάτω»! Συγκροτήθηκε ελεύθερα, με αυτοοργάνωση των πολιτών. Ομάδες πρωτοβουλίας ξεπήδησαν μέσα σε λίγους μήνες, σ’ ολόκληρη τη χώρα!
Η ανταπόκριση του λαού δεν περιοριζόταν μόνο στους χώρους της προοδευτικής δημοκρατικής παράταξης που εξέφραζαν προδικτατορικά η Ενωση Κέντρου και η ΕΔΑ. Επεκτεινόταν και σε πατριωτικές συντηρητικές δυνάμεις, όπως και σε ομάδες της εντεύθεν ή και πέραν του ΚΚΕ Αριστεράς.
Αλλά πιο σημαντικό για το μέλλον ήταν οι αξίες του. Συμβατές τότε και πάντα με τα οράματα κάθε νέας γενιάς. Αυτές έφεραν στις γραμμές του ΠΑΣΟΚ το μέγα πλήθος της νεολαίας, που ξεπήδησε ορμητικά και διεκδικητικά μέσα από την καταχνιά της δικτατορίας.
Αυτές οι σκέψεις μπορεί να εξηγήσουν γιατί, όπως είπε ο Ανδρέας Παπανδρέου, «το ΠΑΣΟΚ δεν ιδρύθηκε για να αποτελέσει διάττοντα αστέρα στα δημόσια πράγματα του τόπου».
Τίθεται το ερώτημα: Το ΠΑΣΟΚ ανταποκρίθηκε στην ιστορική, πράγματι, αποστολή του; Η απάντησή μου είναι: Ναι. Με όλα τα λάθη τακτικής και όλες τις σκιές που άφησαν πίσω τους ελάχιστοι από τις εκατοντάδες χιλιάδες των στελεχών του, ακόμη και «κορυφαίων»!
Η απάντηση είναι Οχι, αν «καταπιεί» κανείς «αμάσητη» την ατεκμηρίωτη όσο και χυδαία προπαγάνδα όσων, εντός κι εκτός της χώρας, «βολεύονται» και σήμερα με μια Ελλάδα «ξέφραγο αμπέλι». Για όλους αυτούς, η πραγματικά πρώτη αριστερή, αλλά δημοκρατική, σοσιαλιστική κυβέρνηση της χώρας και το λαογέννητο ΠΑΣΟΚ έπρεπε να υπονομευτούν από τα πρώτα βήματα της Αλλαγής, όπερ και έπραξαν. Σήμερα, μάλιστα, κάνοντας και βλακώδη άλματα στο 1981 – γιατί όχι στο 1821; – συκοφαντούν το ΠΑΣΟΚ για όλα τα σημερινά δεινά. Γι’ αυτούς έπρεπε το ΠΑΣΟΚ να διαλυθεί και ο Ανδρέας Παπανδρέου να «ψοφήσει στη φυλακή»! Το επιδίωξαν με το «βρώμικο ’89» ΝΔ και «Αριστερά». Απέτυχαν. Αυτό επιδιώκουν και σήμερα για το ΠΑΣΟΚ. Γι’ αυτόν τον σκοπό, Δεξιά και «Αριστερά» άρπαξαν την ευκαιρία την άνοιξη του 2010. Οταν η νόμιμη κυβέρνηση αγωνιζόταν ν’ αποτρέψει την άτακτη χρεοκοπία της χώρας. Εξαπάτησαν τον λαό με το «αντιμνημονιακό» τους «μέτωπο» στα «Ζάππεια» και στις πλατείες των «αγανακτισμένων». Κι αφού ξεμπέρδεψαν με την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, έφεραν ένα νέο Μνημόνιο η Δεξιά και ένα τρίτο plus η «Αριστερά» και δέσμευσαν τη χώρα μέχρι το 2060!
Σε όλη τη διαδρομή τους, το ΠΑΣΟΚ και οι κυβερνήσεις του δικαίωσαν τις ελπίδες και ανταποκρίθηκαν στις ανάγκες του ελληνικού λαού για δημοκρατία, ανάπτυξη και κοινωνική δικαιοσύνη. Τα στενά περιθώρια αυτού του κειμένου δεν επιτρέπουν αναλυτικό απολογισμό. Ολο εκείνο το έργο του αποτελεί εγγύηση σήμερα ότι το ΠΑΣΟΚ, καθώς έχει απαλλαγεί από όλα τα τυχοδιωκτικά στοιχεία, που σαν τερμίτες είχαν φωλιάσει μέσα του, μπορεί να επανασυσπειρώσει τα εκατομμύρια της λαϊκής του βάσης. Εχοντας επίγνωση αναπόφευκτων λαθών, αλλά και απαράδεκτων σκιών μιας τόσο μακράς περιόδου. Με τη σημαία των αξιών και των αρχών του, τόσο επίκαιρων σήμερα. Για ν’ αποτρέψει τον επερχόμενο εμφύλιο διχασμό, στον οποίο οδηγούν τη χώρα, από τον ΣΥΡΙΖΑ και τη ΝΔ, συνειδητά ή όχι.
Το ΠΑΣΟΚ σήμερα: πίστευα πάντοτε και υποστήριζα στα συνέδριά μας, στην Κεντρική Επιτροπή, αλλά και στη Βουλή, αναφερόμενος σε όλο το πολιτικοκομματικό σύστημα, την ανάγκη της δημοκρατικής εσωτερικής λειτουργίας – που στερούνται άπαντα. Χωρίς εσωκομματική δημοκρατία, δεν νοείται η κοινοβουλευτική δημοκρατία. Οπως και την ταυτόσημη ανάγκη καταπολέμησης του αρχηγισμού και του κυβερνητισμού, που αποσυσπειρώνουν την κοινωνική τους βάση και δημιουργούν ένα γραφειοκρατικό υδροκέφαλο. Ευκαιριακές ομαδοποιήσεις και θερμοκήπια ψευδοπαραγόντων, «Ηρακλέων» και κηφήνων περί τον «Αρχηγό» και τους «ομαδάρχες». Αυτό το «κουσούρι», που σιγά σιγά απέκτησε το ΠΑΣΟΚ, πρέπει να θεραπευτεί. Για να μη δικαιωθούν τελικά όλες οι δυνάμεις, όποιο προσωπείο κι αν φορούν, που λυμαίνονταν και λυμαίνονται σήμερα τη χώρα. Ολοι εκείνοι που χαιρέκακα μιλούν και γράφουν για «πάλαι ποτέ κραταιό ΠΑΣΟΚ», «αρχαϊκό ΠΑΣΟΚ», «βαθύ ΠΑΣΟΚ» «παλαιό ΠΑΣΟΚ» κ.ο.κ.
Η ανασύνταξη του ΠΑΣΟΚ, με ένα γνήσιο δημοκρατικό συνέδριο, όπου θα κυριαρχήσει ειλικρινής και όχι θεατρικού τύπου αυτοκριτική. Αλλά και η απαλλαγή του από ελάχιστα, πια, ανάξια πρόσωπα που, ενδεχομένως, δεν πήγαν ακόμα για «τυρί» στη ΝΔ ή στον ΣΥΡΙΖΑ, είναι όροι, όχι απλώς επιβίωσής του. Είναι προϋπόθεση για ν’ ανακτήσει τη δυνατότητά του να υπηρετήσει τη χώρα στα πολύ πιο δύσκολα χρόνια που έρχονται γι’ αυτήν και τον ελληνικό λαό.
Ο Απόστολος Κακλαμάνης είναι ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ και πρώην πρόεδρος της Βουλής