«Πριν τις πρώτες εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ μας ζήτησε όλους τους λόγους του Ανδρέα Παπανδρέου. Σκεφτόμουν να τα δώσω ή να μην τα δώσω. Αλλά τα δώσαμε, θα τα έβρισκε έτσι και αλλιώς κάπου αλλού». Μεταξύ μας, δεν χρειαζόταν να επιβεβαιώσει ένας γιος του Ανδρέα ότι ο νυν Πρωθυπουργός έχει ξεπατικώσει την πολιτική περσόνα του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ σε πολλά. Από τα σλόγκαν που εκείνος έβρισκε μέχρι το ηχόχρωμα της φωνής, τον στόμφο ή τις παύσεις του. Ούτε βέβαια χρειαζόταν να αρθρογραφήσει ο συριζαίος υπουργός, που συχνά-πυκνά εμφανίζει εαυτόν ως θεματοφύλακα της ανδρεοπαπανδρεϊκής παράδοσης, για να ενημερώσει το κεντροαριστερό κοινό πως «ήρθε η ώρα με τον Αλέξη να προχωρήσουμε από εκεί που το άφησε ο Ανδρέας». Παρ’ όλα αυτά, η χθεσινή επισήμανση του Νίκου Παπανδρέου, σε συνδυασμό με τη σπίρτζεια αναπόληση των πράσινων μπαχτσέδων, έχουν μια αξία σήμερα που στο Κίνημα Αλλαγής γιορτάζουν την 3η του Σεπτέμβρη. Θυμίζουν πως τελικά συνεχίζει να υπάρχει ένας Ανδρέας για όλα τα γούστα.
Πασοκοποίηση
Υπάρχει, δηλαδή, ο Ανδρέας του ΠΑΣΟΚ κι εκείνος του ΣΥΡΙΖΑ. Υπάρχει ο Ανδρέας των νεοκαραμανλικών. Υπάρχει μέχρι κι ο Ανδρέας του Πάνου Καμμένου. Ενα μικρό απάνθισμα συνθημάτων και κλισέ που ο Παπανδρέου είχε επινοήσει αρκεί για να συμφωνήσει κανείς με όσους σημειώνουν ότι αρκετοί στην πολιτική αγορά προσπάθησαν να τον φέρουν στα μέτρα τους. «Η Ελλάδα ανήκει στους Ελληνες». «Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω». «Εθνική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία». «Το χρονοντούλαπο της ιστορίας». «Ο κυρίαρχος λαός». «Κυβέρνηση όλων των Ελλήνων». Μπορεί ο Τσίπρας να πήγε την αντιγραφή στην άκρη της, αφού τα έχει εκστομίσει όλα. Οι περισσότεροι ωστόσο – όπως ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ – δεν χρησιμοποίησαν απλά παπανδρεϊκά συνθήματα, προσάρμοσαν τον λόγο τους στο συλλογικό ασυνείδητο που δημιούργησε η ρητορεία του Ανδρέα. Εντάξει, ορισμένοι προσάρμοσαν και το κόμμα τους στις προδιαγραφές του «ακικού ΠΑΣΟΚ», που λένε κι όσοι απέμειναν στη Χαριλάου Τρικούπη. Τι κι αν ο νέος γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ διατείνεται ότι δεν είναι αφελείς εκεί στην Κουμουνδούρου να πασοκοποιηθούν;