Η ιστορία του ολλανδού ζωγράφου Βίνσεντ βαν Γκογκ είναι σπαραχτική. Τόσο σπαραχτική όσο πανάκριβα πουλιούνται σήμερα οι πίνακές του. Και η ταινία του Τζούλιαν Σνάμπελ «At eternity’s gate» («Στην πύλη της αιωνιότητας», τίτλος – δάνειο από ένα έργο του Βαν Γκογκ) που προβλήθηκε τη Δευτέρα στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα του φεστιβάλ, σε αυτό ακριβώς εστιάζει.

Με έναν θαυμάσιο Γουίλεμ Νταφόε στον ρόλο του Βαν Γκογκ, ο αμερικανός σκηνοθέτης – εικαστικός ο ίδιος – εναποθέτει έναν από τους ομορφότερους μέχρι σήμερα κινηματογραφικούς φόρους τιμής απέναντι σε αυτή την ιδιοφυΐα που δεν χάρηκε τίποτε όσο ζούσε. Ηταν ένας ζωγράφος τον οποίο συντηρούσε ο αδελφός του Τέο (ο οποίος, ειρωνικά, ήταν έμπορος έργων τέχνης), ένας ζωγράφος τον οποίο χλεύαζαν συνεχώς, ένας ζωγράφος που βρέθηκε στο φρενοκομείο και που τελικά πέθανε στην ψάθα. «Ο Θεός μού έδωσε το χάρισμα της ζωγραφικής» λέει ο ίδιος ο Βαν Γκογκ στην ταινία. «Αλλά το έκανε στον λάθος χρόνο. Η γενιά που θα εκτιμήσει το έργο μου δεν έχει ακόμα γεννηθεί».

Το τι όμως από τα όσα ακούγονται στην ταινία ισχύει στην πραγματικότητα και τι όχι, δύσκολο να το πεις με ακρίβεια. Ισως αυτό να ανήκει στα χαρίσματά της. Ο σκηνοθέτης παραδέχθηκε ότι «Η πύλη της αιωνιότητας» είναι περισσότερο ένα προϊόν της φαντασίας. «Ούτως ή άλλως όλοι νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα για τον Βαν Γκογκ, επομένως τι νόημα θα είχε μία ακόμη κινηματογραφική βιογραφία για αυτόν;». Πολύτιμος συνεργάτης του στο σενάριο ήταν ο έμπειρος Ζαν Κλοντ Καριέρ, ο οποίος μάλιστα είπε ότι σε αντίθεση με τα όσα οι ειδικοί πιστεύουν, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ο Βαν Γκογκ αυτοκτόνησε (στην ταινία βλέπουμε ότι δολοφονείται). «Αυτή είναι μια ρομαντική εκδοχή για τον Βαν Γκογκ», είπε ο σεναριογράφος, «όπως όλη του η ζωή έχει μια ρομαντική απόχρωση. Ο Βαν Γκογκ δεν ήταν καθόλου ο καταθλιπτικός τύπος που όλοι φανταζόμαστε. Ηταν ένας άνθρωπος που δούλευε διαρκώς και πυρετωδώς, που αναζητούσε την επιτυχία, που ήθελε τη φήμη».

Ομως τελικά η ομορφιά αυτής της ταινίας, πέρα από την πάντα ενδιαφέρουσα εικαστική ματιά του Σνάμπελ («Το σκάφανδρο και η πεταλούδα»), είναι αυτή ακριβώς η αρμονική μείξη ιδεών γύρω από τον Βαν Γκογκ, που ίσως να μην έχουν απόλυτη σχέση με την πραγματικότητα, με αληθινά περιστατικά και αληθινούς ανθρώπους που σημάδεψαν τη ζωή του. Ανάμεσά τους ο αδελφός του Τέο (Ρούπερτ Φρεντ) και φυσικά ο Πολ Γκογκέν (Οσκαρ Αϊζακ), απέναντι στους οποίους, σύμφωνα με την εκδοχή του Σνάμπελ, ο Βαν Γκογκ ένιωθε εξαρτημένος.