Σε μια συνέντευξη που έδωσε στα τέλη του περασμένου μήνα στο σουηδικό ραδιόφωνο, ρωτήθηκε ποιον προτιμά: τον Μακρόν ή τον Πούτιν; Κι εκείνος αρνήθηκε να απαντήσει. Ο ένας, είπε, ηγείται ενός αυταρχικού καθεστώτος. Ο άλλος είναι ένας φεντεραλιστής που περιοδεύει στην Ευρώπη και μιλάει άσχημα για το εθνικό κράτος και τον εθνικισμό. Γιατί να πρέπει λοιπόν να διαλέξει;
Το όνομα Γίμι Οκεσόν σίγουρα δεν σας είναι πολύ οικείο. Κι όμως, ο κύριος αυτός είναι χωρίς αμφιβολία ένας πολύ ικανός πολιτικός. Ανέλαβε μόλις στα είκοσι έξι του τα ηνία ενός μικρού νεοναζιστικού κόμματος, το σουλούπωσε και δεκατρία χρόνια μετά απειλεί να τινάξει στον αέρα την πάλαι ποτέ «ηθική υπερδύναμη» της Ευρώπης. Οι «Δημοκράτες της Σουηδίας», όπως προκλητικά ονομάζεται αυτό το ξενοφοβικό, εθνικιστικό και αντιευρωπαϊκό κόμμα, έρχονται τρίτοι στις δημοσκοπήσεις για τις εκλογές της ερχόμενης Κυριακής με 16%-18%, τίποτα δεν αποκλείει όμως να κάνουν τη μεγάλη έκπληξη. «Η Σουηδία ακολουθεί την υπόλοιπη Ευρώπη» είπε ο πρώην πρωθυπουργός Καρλ Μπιλτ.
Ο λόγος είναι φυσικά η μετανάστευση. ‘Η αλλιώς το ζήτημα της ταυτότητας, το οποίο κυριαρχεί τον τελευταίο καιρό σε όλες τις συζητήσεις που γίνονται στην Ευρώπη. Η Σουηδία απορρόφησε φέτος 163.000 αιτούντες άσυλο, κάτι που τη φέρνει στη δεύτερη θέση σε ευρωπαϊκό επίπεδο μετά τη Γερμανία και στην πρώτη θέση σε ποσοστό επί του πληθυσμού. Με άλλα λόγια, οι δύο χώρες που φάνηκαν πιο γενναιόδωρες απέναντι στους πρόσφυγες πληρώνουν τώρα το βαρύτερο τίμημα. Και οι ρατσιστές τύπου Ορμπαν, Σαλβίνι και Οκεσόν καλπάζουν.
Οι εκλογές στη Σουηδία μάς ενδιαφέρουν όμως για έναν ακόμη λόγο: επειδή διακυβεύεται και το μέλλον του κοινωνικού κράτους, όπου η χώρα αυτή ήταν κάποτε πρωτοπόρα. Οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Πράσινοι που βρίσκονται στην κυβέρνηση θέλουν να το ενισχύσουν, ενώ τα τέσσερα κόμματα της Κεντροδεξιάς θέλουν να επιβάλουν περικοπές. Ακόμη κι αν οι Σοσιαλδημοκράτες συγκρατήσουν τη φθορά τους και διατηρηθούν στην πρώτη θέση, το πιθανότερο είναι να σχηματίσουν κυβέρνηση μειοψηφίας. Δύσκολα λοιπόν θα μπορέσουν να διαφυλάξουν τα απομεινάρια του θρυλικού «σουηδικού μοντέλου».
Οταν ένα σουηδικό κανάλι έθεσε υπόψη του Εμανουέλ Μακρόν την απάντηση του Οκεσόν στο δίλημμα που του τέθηκε, ο γάλλος πρόεδρος απάντησε ότι «ο άνθρωπος αυτός δεν ταιριάζει με την ιστορία σας και τις αξίες σας». Την πίστη της στη δημοκρατική, φιλελεύθερη πολιτική, «τη χελώνα που κερδίζει τον αγώνα δρόμου, ξανά και ξανά, κάνοντας τη ζωή μας υγιέστερη, ευτυχέστερη και πλουσιότερη» εξέφρασε προχθές και η δανή επίτροπος Ανταγωνισμού Μαργκρέτε Βεστάγκερ.
Τα δύο στρατόπεδα στην Ευρώπη είναι εμφανή, ο Σαλβίνι είχε δίκιο. Από τη μια είναι οι φιλελεύθεροι κι από την άλλη οι ανελεύθεροι. Οι εκλογές της Κυριακής είναι ένας προάγγελος της μητέρας όλων των μαχών, που θα γίνει τον ερχόμενο Μάιο. Αλλά η χελώνα έχει λαχανιάσει.