Λίγα 24ωρα απομένουν ώστε να ηχήσει και φέτος το σχολικό κουδούνι. Γονείς και παιδιά  διανύουν μια πυρετώδη περίοδο προετοιμασιών ώστε οι μικροί μαθητές να έχουν εκείνα που χρειάζονται για τη νέα σχολική χρονιά: βιβλία, τετράδια, μολύβια, χάρακες, στιλό, σχολική τσάντα.

Οι ειδικοί από την πλευρά τους συμβουλεύουν τους μεγάλους να μην παρασύρονται από τις απαιτήσεις των μικρών τους, που συνήθως επιλέγουν τσάντα επηρεασμένα από τις διαταγές της μόδας. Και αυτό διότι εάν η σάκα δεν είναι σωστή μπορεί να αποτελέσει την αιτία για σοβαρές συνέπειες.

Αυτός είναι και ο λόγος που η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία έχει δημιουργήσει ένα «αλφαβητάρι» συμβουλών για τους γονείς, ώστε να διαλέξουν σχολικές τσάντες που δεν θα προκαλούν πόνο στις πλάτες των μικρών και μεγαλύτερων μαθητών.

Οι τσάντες με φαρδείς και ενισχυμένους ιμάντες είναι αυτές που πρέπει να βρίσκονται ψηλά στις προτιμήσεις. Και αυτό διότι οι στενοί ιμάντες πιέζουν το δέρμα – ιδίως όταν η σάκα είναι βαριά – προκαλώντας πόνο και εμποδίζοντας την κυκλοφορία του αίματος.

Εξίσου απαραίτητο, σύμφωνα με τους αμερικανούς παιδιάτρους, είναι η σχολική τσάντα να έχει δύο ιμάντες. Στην αντίθετη περίπτωση – όταν δηλαδή γίνεται χρήση μόνο του ενός ιμάντα φορώντας τον στον έναν ώμο ή όταν η τσάντα είναι τύπου «ταχυδρόμου» – το βάρος δεν μοιράζεται ομοιόμορφα στις δύο πλευρές με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Αντίστοιχα, η πρόσδεση της τσάντας στη μέση αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό χαρακτηριστικό, δεδομένου ότι με αυτόν τον τρόπο κατανέμεται το βάρος και στην πύελο (λεκάνη). Σημειώνεται δε ότι το κάτω μέρος της πρέπει να σταματά πάνω από τους γοφούς του παιδιού.

Η ενίσχυση της πλάτης της σάκας είναι ακόμη μια λεπτομέρεια που κάνει τη διαφορά. Και αυτό διότι κατ’ αυτόν τον τρόπο μειώνεται σημαντικά ο κίνδυνος να τραυματιστεί η πλάτη των μαθητών από τις γωνίες των αντικειμένων που μεταφέρονται μέσα σε αυτή.

Επιπλέον, οι ειδικοί προτείνουν τα σχολικά είδη να μοιράζονται σε όλα τα τμήματα της τσάντας, με τα πιο βαριά στην κεντρική θήκη αυτής.

Τέλος η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία υπογραμμίζει ότι η σχολική τσάντα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ελαφριά. Υπενθυμίζεται άλλωστε ότι η σύσταση των επιστημόνων είναι το βάρος της σάκας να μην ξεπερνά το 10% του σωματικού βάρους.

Ομως, ο «χρυσός» αυτός κανόνας φαίνεται ότι στην πράξη δεν τηρείται. Μελέτη που δημοσιεύτηκε πέρυσι στην ιατρική επιθεώρηση «British Journal of Pain» και έβαλε στο μικροσκόπιο μαθητές ηλικίας 8-13 ετών στη Μάλτα έδειξε ότι περισσότεροι από επτά στους δέκα μαθητές κουβαλάνε τσάντες πολύ πιο βαριές από αυτό που συστήνουν οι ειδικοί.

Το αποτέλεσμα είναι τρεις στους δέκα μαθητές, οι οποίοι καταπονούν το σώμα τους από τις παραφουσκωμένες σχολικές τσάντες, να διαμαρτύρονται για πόνους στην πλάτη. Τα αποτελέσματα της πρόσφατης έρευνας έρχονται να επιβεβαιώσουν αυτά παλαιότερων μελετών που έχουν αναδείξει το πρόβλημα. Συγκεκριμένα και όπως προκύπτει από παλαιότερα στοιχεία της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας, έξι στα δέκα παιδιά του δημοτικού στη χώρα μας υποφέρουν από πόνους στην πλάτη εξαιτίας του βάρους της σάκας αλλά και του λάθους τρόπου με τον οποίο συνηθίζουν να την κουβαλούν (π.χ. κάνοντας χρήση μόνο του ενός ιμάντα).

Επιπλέον, η έρευνα των ελλήνων επιστημόνων είχε δείξει ότι οι τσάντες των Ελληνόπουλων που πηγαίνουν στο δημοτικό είθισται να ζυγίζουν από 4 έως 7 κιλά. Λαμβάνοντας όμως υπόψιν ότι το σωματικό βάρος των παιδιών σε αυτή την ηλικία είναι κατά μέσο όρο 22-35 κιλά, διαπιστώνει κανείς ότι σχολική τσάντα δεν θα έπρεπε να ξεπερνά τα 3,5 κιλά.

Μοιραία και σύμφωνα με τις προειδοποιήσεις των επιστημόνων, εκτός από τους πόνους στην πλάτη, υπάρχει ο κίνδυνος της ανάπτυξης κύφωσης ή λειτουργικής σκολίωσης εκ στάσεως. Εκτός από την παραπάνω προειδοποίηση, η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία έχει επισημάνει και την κακή συνήθεια που έχουν μερικοί μαθητές να κρεμούν την τσάντα από τον έναν ώμο, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ανομοιόμορφη ανάπτυξη στο σώμα.

Η σωστή στάση σώματος του μαθητή είναι ακόμη μία σημαντική παράμετρος για μια σχολική χρονιά χωρίς παράπονα για μυοσκελετικούς πόνους.

«Το γραφείο του μαθητή θα πρέπει να είναι ανάλογο του ύψους του. Οταν ακουμπά τα χέρια του στο γραφείο, οι ωμοπλάτες θα πρέπει να είναι χαλαρές. Η χειρότερη θέση είναι όταν είναι σκυμμένος μπροστά» σημειώνει ο φυσικοθεραπευτής Γιώργος Χατζηθεοδωρίδης.

Και συνεχίζει: «Η λεκάνη πρέπει  ακουμπά καλά στην καρέκλα. Ομοίως, η μέση πρέπει να εφάπτεται καλά στην πλάτη της καρέκλας. Το κεφάλι να είναι ευθυγραμμισμένο με τον λαιμό και τα πόδια να ακουμπούν καλά στο πάτωμα».

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά την καρέκλα, αυτή πρέπει να είναι ρυθμιζόμενη καθ’ ύψος και η πλάτη της να έχει μια κλίση 95-110 μοιρών. Επιπλέον θα πρέπει να υπάρχουν βραχίονες για να στηρίζονται τα χέρια.

Πάντως, ο  φυσίατρος δρ Στέφανο Νεγκρίνι, επιστημονικός διευθυντής στο Ιταλικό Επιστημονικό Ινστιτούτο Σπονδυλικής Στήλης (ISICV), επισημαίνει ότι «ακόμα και εάν ένα παιδί κάθεται σωστά, αν μείνει πολλή ώρα ακίνητο αυξάνεται ο κίνδυνος μυοσκελετικής διαταραχής».

Αυτός είναι και ο λόγος που οι ειδικοί καταλήγουν ότι τα παιδιά και οι έφηβοι που περνούν πολλές ώρες καθισμένοι (στο σχολείο, στο σπίτι και στο φροντιστήριο) πρέπει να κάνουν μικρά διαλείμματα, ώστε να  σηκώνονται και να τεντώνουν τα πόδια τους.