Η (βρετανική) Αριστερά έχει έναν νέο ηγέτη με συγκεκριμένο σχέδιο για την αναζωογόνησή της και την απόκρουση του λαϊκισμού. Είναι ένα πρώην στέλεχος της πετρελαιοβιομηχανίας που κατοικεί σε ένα μέγαρο πάνω στον Τάμεση, επικεφαλής εδώ και πέντε χρόνια της Αγγλικανικής Εκκλησίας: ο αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπερι. Οσο για το σχέδιό του, αυτό παρουσιάζεται σε μια έκθεση του Institute for Public Policy Research (IPPR), ενός ισχυρού, προοδευτικού θινκ τανκ του Λονδίνου που συνασπίζει ως μέλη οικονομολόγους, κορυφαίους μάνατζερ, συνδικαλιστές – καθώς και τον αιδεσιμότατο Τζάστιν Ουέλμπι. Η «Guardian» συνέκρινε χθες το εύρος του με τις μεγάλες μεταπολεμικές μεταρρυθμίσεις των Εργατικών και τη «θατσερική επανάσταση της δεκαετίας του 1980» – αν και είναι προφανές πως οι μεταρρυθμίσεις που προτείνει κινούνται προς ακριβώς την αντίθετη κατεύθυνση από εκείνες της Σιδηράς Κυρίας.
Στην πραγματικότητα, οι προτάσεις του IPPR συγκροτούσαν μεγάλο μέρος του προγράμματος των Εργατικών επί Τόνι Μπλερ και Γκόρντον Μπράουν όταν αυτοί ανέλαβαν την εξουσία, το 1997. Εκτοτε, όμως, το θινκ τανκ έχει λάβει μεγαλύτερες αποστάσεις από την ηγεσία του κόμματος, συμπεριλαμβάνοντας στην επιτροπή για την οικονομική δικαιοσύνη που συγκρότησε πριν από δύο χρόνια, μετά το δημοψήφισμα για το Brexit, μέλη από όλο το πολιτικό φάσμα. Και δεν δημοσίευσε τυχαία την έκθεσή του παραμονές της 10ης επετείου της κατάρρευσης της Lehman Brothers, στις 15 Σεπτεμβρίου του 2008, θρυαλλίδας της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης: οι συνέπειές της, επιμένει, εξακολουθούν να μην έχουν αντιμετωπιστεί πλήρως.
Η έκθεση του IPPR περιλαμβάνει 73 συστάσεις, ανάμεσά τους την αύξηση των φόρων κληρονομιάς, μερισμάτων και επιχειρήσεων, την αύξηση του κατώτατου μισθού, την αύξηση των δημόσιων επενδύσεων, τη συμμετοχή των εργαζομένων στα διοικητικά συμβούλια και μια επιπλέον ενίσχυση της αποκέντρωσης προς όφελος των περιφερειών. Στις προτάσεις του περιλαμβάνεται ένας ετήσιος φόρος ύψους 13 δισ. στερλινών στις πολυεθνικές, η δημιουργία ενός Citizens Wealth Fund (Επενδυτικό Ταμείο Πολιτών) 186 δισ. στερλινών και μια βιομηχανική στρατηγική για τη στήριξη των εξαγωγών, υποστηριζόμενη με τη σειρά της από μια νέα τράπεζα που αναμένεται να συγκεντρώνει 15 δισ. στερλίνες τον χρόνο.
Πάνω από όλα, όμως, το IPPR διατυπώνει ένα ξεκάθαρο «κατηγορώ» εναντίον μιας επιχειρηματικής κουλτούρας η οποία κυριαρχείται εδώ και δεκαετίες από το βραχυπρόθεσμο κέρδος και τους χαμηλούς μισθούς. «Το σημερινό μοντέλο καπιταλισμού δεν λειτουργεί, δεν έχει απαντήσει στη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και είναι τουλάχιστον εν μέρει υπεύθυνο για την πτώση της Βρετανίας στους διεθνείς πίνακες παραγωγικότητας» επισημαίνει. Χωρίς τις απαραίτητες επενδύσεις για την αντιμετώπιση της όλο και μεγαλύτερης αυτοματοποίησης της εργασίας, της ψηφιακής επανάστασης και άλλων εξελίξεων, προειδοποιεί, κινδυνεύουμε με ακόμα μία δεκαετία στάσιμων μισθών, αυξανόμενου ιδιωτικού χρέους και υποβάθμισης των υποδομών: λόγια που αναφέρονται στη Βρετανία αλλά θα μπορούσαν, όπως επισημαίνει η «La Repubblica», να βρουν εφαρμογή σε πολλά κράτη της Ευρώπης και της Δύσης. Οπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπερι, «η από κοινού επίτευξη της ευημερίας και της δικαιοσύνης δεν είναι απλώς μια ηθική επιταγή – είναι και μια οικονομική επιταγή. Τοποθετώντας τη δικαιοσύνη στην καρδιά της οικονομίας μας, μπορούμε να βελτιώσουμε τις επιδόσεις της, βελτιώνοντας τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων».
Ενας θρησκευτικός ηγέτης που ασχολείται με τα οικονομικά – ακούγεται κάπως αλλόκοτο: πριν όμως ορκιστεί ιερέας, στα 35 του χρόνια, ο αιδεσιμότατος Τζάστιν Ουέλμπι εργαζόταν ως μάνατζερ στην πετρελαιοβιομηχανία, έχει λοιπόν γνώση και αντίληψη της κατάστασης. «Το πλουσιότερο 10% της χώρας έχει μια περιουσία 900 φορές μεγαλύτερη από το φτωχότερο 10%» έγραψε σε άρθρο του στην «Daily Mail». «Οι νέοι άνθρωποι είναι φτωχότεροι από τους γονείς τους, δυσκολεύονται να βρουν μια δουλειά και να αγοράσουν ένα σπίτι. Οι περισσότεροι φτωχοί είναι οικογένειες εργαζομένων. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι».