Αν και έχουμε συνηθίσει την τέχνη του δρόμου στα μεγάλα αστικά κέντρα, αυτό το καλοκαίρι η καρδιά της αστικής κουλτούρας χτύπησε, έστω και για λίγο, σε φόντο γαλάζιο και λευκό. Η ομάδα Urbanact πραγματοποίησε ένα πιλοτικό πρόγραμμα δημόσιων τοιχογραφιών με τίτλο «Χρώμα στα ελληνικά νησιά»,  στα ελληνικά νησιά της άγονης γραμμής.

Για περισσότερο από έναν μήνα, οι καλλιτέχνες Kez, Pupet και Same84 βρέθηκαν στον Αγιο Ευστράτιο, τους Λειψούς, τους Φούρνους και τη Λέρο και άφησαν το αποτύπωμά τους. Επιμελήθηκαν 16 τοιχογραφίες μεγάλων διαστάσεων σε καίριες τοποθεσίες κάθε νησιού, εμπνεόμενοι από το τρίπτυχο «μυθολογία – παράδοση – ιστορία» και δίνοντας μια διαφορετική ανάσα πολιτισμού στους κατοίκους των ακριτικών αυτών περιοχών. «Στα πλαίσια των ποικίλων προγραμμάτων δημόσιων τοιχογραφιών που υλοποιούμε ως Urbanact ανά την Ελλάδα και το εξωτερικό, δεχόμαστε κατά καιρούς και προσκλήσεις από Δήμους και Διευθύνσεις σχολείων σε νησιά. Τα τελευταία δύο χρόνια έπειτα από πρόσκληση από τον Δήμο Αγίου Ευστρατίου να παρέμβουμε στη νέα προβλήτα του νησιού – ένα τσιμεντένιο παραπέτασμα – προσπαθούσαμε να βρούμε μια λύση για να πραγματοποιηθεί. Εχοντας ήδη μια συνεργασία με το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος στο πρόσφατο παρελθόν, απευθυνθήκαμε στο ΙΣΝ και θέσαμε το ενδεχόμενο στήριξης. Ετσι, η αρχική ιδέα μεγάλωσε και επεκτάθηκε σε ακόμη τρία ακριτικά νησιά, υλοποιώντας ένα οργανωμένο πρόγραμμα δημόσιων τοιχογραφιών στα ακριτικά ελληνικά νησιά, με την πολύτιμη στήριξη και αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος», αναφέρει ο επικεφαλής της Urbanact Κυριάκος Ιωσηφίδης.

Στην καλλιτεχνική τους εξόρμηση, τα μέλη της ομάδας ένωσαν τις δυνάμεις τους με τους κατοίκους και τους επισκέπτες των νησιών αφού πραγματοποίησαν και συμμετοχικές δράσεις σε κάθε τόπο. «Αυτό που επιθυμούσαμε εξαρχής ήταν να πειραματιστούμε σε νησιά που έχουν ταυτιστεί με το λευκό, σε νησιά που υπάρχει αυτή η διαμορφωμένη – για διάφορους λόγους – αυστηρότητα και παράδοση του λευκού. Φέτος όμως κάνοντας το πρώτο βήμα εστιάσαμε σε συνεργασία με το ΙΣΝ το πρόγραμμα σε νησιά τα οποία είναι ακριτικά, είναι λιγότερο προβεβλημένα και έχουν έναν μοναδικό πλούτο ιστορίας, παράδοσης και περιβάλλοντος. Και αυτά θελήσαμε να αναδείξουμε και παράλληλα να στηρίξουμε τους κατοίκους τους», τονίζει ο Ιωσηφίδης.

Ο Ρίτσος, η θεά Αρτεμις, η θάλασσα και τα περιστέρια της ειρήνης έγιναν τα στοιχεία μέσα από τα οποία οι καλλιτέχνες εξέφρασαν τις δημιουργικές τους ιδέες, ομορφαίνοντας παράλληλα την καθημερινότητα των ακριτικών νησιών. «Τα καλλιτεχνικά έργα δημιουργούν μια “διαδρομή”, όπου ακολουθώντας το τρίπτυχο “μυθολογία, παράδοση, ιστορία” αναδεικνύουν την ιδιαιτερότητα του κάθε νησιού, καλωσορίζουν τον επισκέπτη και κυρίως αποτυπώνουν μέσω της τέχνης την ιστορία του τόπου», επισημαίνει από την πλευρά της η Ελίνα Κλαριδοπούλου του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, που συνεργάστηκε με την Urbanact στο εγχείρημα.

ΑΙΣΘΗΣΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ. Αν και για τους κατοίκους των πόλεων η street art είναι μια συνηθισμένη καλλιτεχνική έκφραση, στον Αγιο Ευστράτιο, τους Λειψούς, τους Φούρνους και τη Λέρο, η εικαστική παρέμβαση της ομάδας Urbanact ήταν κάτι το μοναδικό που άλλαξε, έστω και προσωρινά, τον ορίζοντα των κατοίκων. «Είναι πραγματικά ενδιαφέρον πώς οι κάτοικοι και οι επισκέπτες, όλων των ηλικιών, αγκάλιασαν το πρόγραμμα και συμμετείχαν, όπως και οι Δήμοι με τις υπηρεσίες τους. Υπήρξε ένας διάχυτος ενθουσιασμός και ευχαρίστηση για το τελικό αποτέλεσμα, και δεν έλειψαν οι προσκλήσεις από τους κατοίκους να ζωγραφίσουμε και τα δικά τους κτίρια, πράγμα που και έγινε όσο ήταν αυτό δυνατόν από πλευράς χρόνου (σε μια γιαγιά που ήθελε την ελληνική σημαία στο σπίτι της, σε έναν τοπικό φούρνο διακόσμηση με παραδοσιακά στοιχεία κ.ά.). Με το πρόγραμμα Χρώμα Στα Νησιά αναβαθμίστηκαν δημόσιοι χώροι που είχαν γκρίζες άχαρες τσιμεντένιες επιφάνειες, με καλλιτεχνικά έργα υψηλής αισθητικής αξίας που “ανέστησαν” τα νησιά και τους κατοίκους, και έδωσαν μια ξεχωριστή προβολή του τόπου τους. Αλλά πάνω από όλα πιστεύουμε ότι βγάλαμε αυτό που έλεγε και ο αμερικανός τοιχογράφος John Pugh για τις δικές του τοιχογραφίες: “Οι τοιχογραφίες συνέβαλαν στη δημιουργία μιας αίσθησης κοινότητας, υπερηφάνειας και ενθουσιασμού. Οι τοιχογραφίες συνέβαλαν στη δημιουργία μιας νέας κοινότητας. Συνέδεσαν τους ανθρώπους… Και είναι μια τέχνη όπου οι άνθρωποι μπορούν να συμμετέχουν αλλά και να αλληλεπιδρούν με αυτή”», καταλήγει ο Κυριάκος Ιωσηφίδης.