Σε σφοδρή «ιερή» σύγκρουση οδηγούνται πλέον οι σχέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου με το Πατριαρχείο Μόσχας για το θέμα της παραχώρησης αυτοκεφαλίας από το Φανάρι στην Εκκλησία της Ουκρανίας. Μετά και την απόφαση, την περασμένη Παρασκευή, του Οικουμενικού Πατριαρχείου να ορίσει ως εξάρχους του στο Κίεβο δύο μητροπολίτες για να προετοιμάσουν τη διαδικασία απονομής αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Ουκρανίας, το Πατριαρχείο Μόσχας απάντησε με μια οργισμένη ανακοίνωση. Κατηγόρησε το Φανάρι και προσωπικά τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο ότι προβαίνουν σε «κατάφωρη παραβίαση των κανόνων της Εκκλησίας» και πως οι ενέργειές τους απειλούν την ενότητα της Ορθοδοξίας, προσθέτοντας μάλιστα ότι η Μόσχα «θα απαντήσει το νωρίτερο δυνατό».

Ουσιαστικά το Πατριαρχείο Μόσχας βλέποντας ότι το Φανάρι δεν μένει στα λόγια αλλά προχωράει άμεσα τις διαδικασίες της αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Ουκρανίας με τον διορισμό ιεραρχών στο Κίεβο, αποφάσισε να περάσει στην αντεπίθεση και μάλιστα με επίσημο τρόπο, μ’ ένα σκληρό ανακοινωθέν από την Ιερά Σύνοδό του προχθές.

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο πάντως επιμένει στην απόφασή του για παραχώρηση της αυτοκεφαλίας, τονίζοντας πως ήδη η διαδικασία έχει τεθεί σε εφαρμογή με τον διορισμό και των εξάρχων και πως δεν απειλεί αλλά ούτε απειλείται. Διαμηνύει δε στη Μόσχα, όπως άλλωστε είχε επισημάνει στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» ο μητροπολίτης Γαλλίας Εμμανουήλ, ότι ο «Οικουμενικός Πατριάρχης έχει το αποκλειστικό προνόμιο να χορηγεί τη λεγόμενη “Αυτοκεφαλία”, δηλαδή τη δυνατότητα μια τοπική Εκκλησία να είναι αυτοδιοικούμενη και να εκλέγει τον προκαθήμενό της».

Ακολούθως τη σκυτάλη των ρωσικών αντιδράσεων πήρε την ίδια μέρα ο υπεύθυνος εξωτερικών σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων, ο οποίος με συνέντευξή του σε ρωσικό τηλεοπτικό δίκτυο αλλά και με δήλωσή του έδωσε ξεκάθαρο στίγμα για τον «ιερό» πόλεμο Μόσχας – Φαναρίου που πρόκειται – όπως όλα δείχνουν – να ακολουθήσει.

Ο Ιλαρίων όχι μόνο ανεβάζει ακόμη περισσότερο τους τόνους της αντιπαράθεσης, αλλά απειλεί με αντίποινα το Οικουμενικό Πατριαρχείο αν τελικώς εγκατασταθούν στο Κίεβο οι έξαρχοι του Φαναρίου, ο μητροπολίτης Παμφίλου Δανιήλ από την Αμερική και ο επίσκοπος Εντμοντον Ιλαρίων από τον Καναδά. «Αν το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν επανεξετάσει την απόφασή του θα αναγκαστούμε να σκεφτούμε μέτρα αντιποίνων, τα οποία συζητάμε στη Ιερά Σύνοδο».

Αντίποινα. Στο ερώτημα μάλιστα τι θα συμβεί αν τελικά το Φανάρι επιμείνει να παραχωρήσει αυτοκεφαλία στην Εκκλησία της Ουκρανίας ο μητροπολίτης Βολοκολάμσκ ξεκαθαρίζει πως η Μόσχα δεν θα την αποδεχθεί και δεν έχει άλλη επιλογή από το «να διακόψει την κοινωνία με την Κωνσταντινούπολη». Ομως ο Ιλαρίων δεν περιορίζεται σε αυτό, αλλά επιτίθεται με ιδιαίτερα προσβλητικό τρόπο στο πρόσωπο του Βαρθολομαίου συμπληρώνοντας πως τότε «ο Οικουμενικός Πατριάρχης δεν θα έχει πλέον το δικαίωμα να αυτοαποκαλείται ως ο ηγέτης 300 εκατομμυρίων ορθοδόξων, αφού οι μισοί δεν θα τον αναγνωρίζουν. Με τις πράξεις του στην πραγματικότηα χωρίζει την Ορθοδοξία».

Σε άλλο σημείο δε ο Ιλαρίων κατηγορεί την Κωνσταντινούπολη για «μονόλογο» και πως αναμειγνύεται με «κυνικό και επιθετικό τρόπο» στα εσωτερικά άλλης Εκκλησίας. Και αυτό – λέει- «οδηγεί όχι μόνο σε αδιέξοδο, αλλά και δημιουργεί απειλή Σχίσματος στην Ορθοδοξία». Υπενθυμίζεται ότι το Πατριαρχείο Μόσχας δεν θέλει επ’ ουδενί λόγω να προχωρήσει η αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ουκρανίας, καθώς θα χάσει από την επιρροή του ένα ποίμνιο 40 εκατομμυρίων πιστών. Θεωρεί ως μόνη κανονική Εκκλησία «την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας» που υπάγεται στο Πατριαρχείο Μόσχας, και τις άλλες Εκκλησίες που υπάρχουν στην Ουκρανία σχισματικές.