Σκωτσέζικο ντους για 1.000.000 συνταξιούχους

Μία ζέστη, μία κρύο. Αισιοδοξία από τη μία ότι το μαχαίρι θα αποφευχθεί, κατηγορηματικές δηλώσεις περί σεβασμού των συμφωνηθέντων από την άλλη. Στη μέση η αγωνία των συνταξιούχων για το τι θα συμβεί ή όχι από την 1η Ιανουαρίου 2019 ή αργότερα.

Στην πρώτη χθεσινή συνάντηση Τσακαλώτου – Χουλιαράκη με το κουαρτέτο των δανειστών, η κυβέρνηση άνοιξε επισήμως τα χαρτιά της. Ζήτησε να μην κοπούν οι συντάξεις από την 1η Ιανουαρίου 2019, το μέτρο να ακυρωθεί και έδωσε ως αντάλλαγμα το ψαλίδισμα των αντιμέτρων κοινωνικής προστασίας και μείωσης των φόρων που επίσης έχουν προνομοθετηθεί, με διάχυσή τους σε ορίζοντα τετραετίας. Οι θεσμοί άκουσαν, σημείωσαν, δεν απέρριψαν, δεν ενέκριναν, καθώς δεν έχουν δικαίωμα διαπραγμάτευσης, όπως μετέφερε κυβερνητικός αξιωματούχος, παραπέμποντας σε συνέχιση των συζητήσεων σε δημοσιονομική βάση, αν βγαίνουν τα νούμερα δηλαδή, έως και την Παρασκευή.

Μετά ήρθε η μεγάλη κρυάδα. Ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ στο πλαίσιο συνέντευξης σε ομάδα δημοσιογράφων στο Στρασβούργο δήλωσε πως «τα μέτρα τα οποία έχουν συμφωνηθεί πρέπει να εφαρμοστούν». Η ερώτηση η οποία του ετέθη ήταν κατά πόσο υπάρχουν περιθώρια αναδιαπραγμάτευσης των νομοθετημένων περικοπών στις συντάξεις.

Στη συνέχεια, μεταφέρθηκαν στην Αθήνα πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες η δήλωση Γιούνκερ ήταν «γενική» και όχι ειδικά για τις συντάξεις, αφήνοντας μάλιστα περιθώριο να μην εφαρμοστούν ορισμένα μέτρα στο σύνολό τους…

Το σκωτσέζικο ντους αναμένεται να κρατήσει αρκετές εβδομάδες, με τους συνταξιούχους να βρίσκονται σε καθεστώς ομηρείας. Το τέλος του «παιχνιδιού», είτε με θετική είτε με αρνητική είτε με μεσοβέζικη κατάληξη, οδηγεί στην κάλπη.

Παρότι σενάριο ρήξης κανένας στην κυβέρνηση δεν διακινεί στην παρούσα συγκυρία, αν η ακύρωση των περικοπών σκοντάψει στο Eurogroup και στη Γερμανία στο τέλος του έτους, ο μόνος δρόμος για την κάλπη φαίνεται να περνάει από το «αντάρτικο». Αν υπάρξει συμφωνία ακύρωσης του μέτρου, το Μαξίμου, εκτιμούν πολιτικοί παρατηρητές, θα επιχειρήσει να εξαργυρώσει άμεσα τους καρπούς. Υπάρχει βέβαια και το ενδιάμεσο σενάριο. Μικρότερες μειώσεις των συντάξεων ή μειώσεις σε δόσεις. Αλλά η κυβέρνηση, σύμφωνα με κορυφαίο αξιωματούχο, δεν συζητεί ενδεχόμενο περιορισμένης εφαρμογής ή αναβολής. Επιδιώκει να ακυρώσει το μέτρο, το οποίο η ίδια ψήφισε, στο πλαίσιο του «εκβιασμού» από το ΔΝΤ όπως υποστηρίζει.

Στο τραπέζι με την τρόικα. Στην τρίωρη συνάντηση στο υπουργείο Δικαιοσύνης, τρόικα και κυβέρνηση παρέθεσαν χθες στοιχεία. Για το 2018 και το υπερπλεόνασμα στο τέλος του έτους συζήτηση δεν έγινε, σύμφωνα με αρμόδια πηγή, καθώς κρίνεται πως είναι νωρίς ακόμα για να διατυπωθούν ασφαλείς εκτιμήσεις. Κόντρα σε αυτή την παραδοχή, επιχειρείται να προσδιοριστεί πόσο θα είναι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2019, ώστε να συμφωνηθεί ο περιβόητος δημοσιονομικός χώρος. Το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα προβλέπει δημοσιονομικό χώρο για «παροχές» 868 εκατ. ευρώ το επόμενο έτος, εφόσον από τη μια κοπούν με βάση τα συμφωνηθέντα οι συντάξεις και από την άλλη εφαρμοστούν τα αντίμετρα των περίπου 2 δισ. ευρώ. Το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι χωρίς να κόψει τις συντάξεις θα υπάρχει ένα περιθώριο για αντίμετρα πάνω από 700 εκατ. ευρώ το 2019, εκτίμηση την οποία δεν συμμερίζεται η πλευρά των δανειστών. «Εκτιμούν ότι ο δημοσιονομικός χώρος του επόμενου έτους θα είναι μικρότερος» ανέφερε ο αξιωματούχος, με τις δύο πλευρές να επιχειρούν να καταλήξουν στα νούμερα έως την Παρασκευή.

Εάν πράγματι υπάρξει συμφωνία πως χωρίς να κοπούν οι συντάξεις επιτυγχάνεται με ασφάλεια ο στόχος για πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, ακόμα και εάν ο χώρος για τα αντίμετρα είναι περιορισμένος, ένα κουτάκι στο σταυρόλεξο των συντάξεων θα έχει συμπληρωθεί. Το δεύτερο αφορά τη διαρθρωτική φύση του μέτρου. Μέχρι πρότινος το ΔΝΤ επέμενε πως οι περικοπές στις συντάξεις έχουν διαρθρωτικό χαρακτήρα και συμβάλλουν στη βιωσιμότητα του Ασφαλιστικού. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μεταφέρθηκαν από τον κυβερνητικό αξιωματούχο, ούτε καν το ΔΝΤ υπεραμύνθηκε του διαρθρωτικού χαρακτήρα των περικοπών στη χθεσινή συνάντηση. Εάν και αυτό το κουτάκι κλείσει, τότε τον λόγο παίρνει ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Ολαφ Σολτς ή νωρίτερα η καγκελάριος Μέρκελ.

Και στο Eurogroup. Επί της διαδικασίας, το κουαρτέτο των εκπροσώπων των δανειστών την Παρασκευή, με την ολοκλήρωση των συζητήσεων, θα εκδώσει μια ανακοίνωση με τα πρώτα συμπεράσματα. Τον Νοέμβριο θα εκδοθεί η πρώτη μεταμνημονιακή έκθεση αξιολόγησης, η οποία θα τεθεί στο τραπέζι του Eurogroup. Εκεί οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης, εάν κρίνουν πως δεν τηρείται η συμφωνία, έχουν το δικαίωμα στη βάση της συμφωνίας να ακυρώσουν τα πρόσθετα μέτρα για το χρέος, μπλοκάροντας την εκταμίευση των πρώτων 600 εκατ. ευρώ των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα.

Για το ενδεχόμενο εμπλοκής στο Eurogroup ρωτήθηκε χθες ο κυβερνητικός αξιωματούχος. «Υπάρχει κάποιος υπουργός, ιδίως σοσιαλδημοκράτης, ο οποίος να θέλει να κοπούν ντε και καλά οι συντάξεις;» αναρωτήθηκε. Απάντηση προς το παρόν  δεν υπάρχει.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως παρότι το θέμα των συντάξεων είναι το κυρίαρχο πολιτικά ζήτημα, κακοτοπιές μπορεί να προκύψουν και σε άλλα μέτωπα. Η συζήτηση για τις τράπεζες χθες το απόγευμα ανέδειξε στοιχεία ανησυχίας των δανειστών τόσο για την περιορισμένη κερδοφορία, όσο και για τον ρυθμό μείωσης των κόκκινων δανείων, ενώ εστίες κινδύνου για πρόσθετη γκρίνια αποτελούν ο ρυθμός μείωσης των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου αλλά και το κρυφό μαχαίρι – μέσω της υποεκτέλεσης – στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.