Φοβού τους συγγενείς και… δώρα-ακίνητα φέροντας. Σε εφιάλτη έχει εξελιχθεί για χιλιάδες πολίτες η κληρονομιά ενός ακινήτου. H βαριά φορολογία, με πρώτο και καλύτερο τον ΕΝΦΙΑ, σε συνδυασμό με τα χρέη που μπορεί να έχει αφήσει αυτός που απεβίωσε στο Δημόσιο και στις τράπεζες, αλλά και την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών τα οποία με δυσκολία τα βγάζουν πέρα, καθιστούν την αποδοχή της περιουσίας απαγορευτική για τους κληρονόμους.

Οι φορολογούμενοι προτιμούν να αφήσουν στο Δημόσιο τα ακίνητα που κληρονομούν παρά να φορτωθούν με περισσότερους φόρους, τους οποίους ούτως ή άλλως δυσκολεύονται να πληρώσουν, και με χρέη που ήδη τους πνίγουν.

 

ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ. Το κίνημα «Δεν κληρονομώ» σαρώνει. Στο λεκανοπέδιο της Αττικής η κατάσταση είναι δραματική. Από τις αρχές του έτους οι αιτήσεις αποποίησης κληρονομιάς υπερβαίνουν τις 50.000 και ο αριθμός ημέρα με την ημέρα μεγαλώνει.

Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία που προκύπτουν από την έρευνα που πραγματοποίησαν τα «ΝΕΑ» στα ειρηνοδικεία. Οι αριθμοί σοκάρουν. Δείχνουν ότι καθημερινά εκατοντάδες πολίτες σπεύδουν να αποποιηθούν ακίνητα μικρής και μεγάλης αξίας που κληρονομούν από τους γονείς ή τους συγγενείς τους. Το φαινόμενο έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις στα μεσαία στρώματα, που βρίσκονται πλέον σε απόγνωση. Εχουν λυγίσει την τελευταία τριετία από το βάρος των απανωτών φόρων που έχουν επιβληθεί και των χρεών και αδυνατούν να σηκώσουν ακόμη ένα βαρύ φορτίο.

 

ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ. Το Ειρηνοδικείο Αθηνών δέχθηκε 10.083 αιτήσεις αποποίησης κληρονομιάς τους τελευταίους 8 μήνες ενώ το 2017 είχαν υποβληθεί συνολικά 14.075. Στη Θεσσαλονίκη οι αιτήσεις αποποίησης κληρονομιάς έχουν ήδη φθάσει τις 5.600, στην Πάτρα 1.452, στο Ειρηνοδικείο Χαλανδρίου 1.583 και στο Μαρούσι 1.242.

Την τελευταία τριετία το κύμα αποποίησης κληρονομιών έχει εξελιχθεί σε τσουνάμι.

Από 41.386 αιτήσεις που είχαν υποβληθεί το 2014 στα ειρηνοδικεία όλης της χώρας, το 2017 το κοντέρ έγραψε 130.000 δείχνοντας αύξηση της τάξεως του 214%. Το 2015 τα δικαστήρια δέχθηκαν 45.628 αιτήσεις αποποίησης κληρονομιάς και το 2016 έφθασαν τις 54.422 ενώ από το 2013 μέχρι σήμερα ο αριθμός των φορολογουμένων που αρνούνται να κληρονομήσουν ακίνητα έχει σχεδόν πενταπλασιαστεί.

Νομικοί κύκλοι βλέπουν ότι και φέτος οι αιτήσεις αποποίησης κληρονομιών θα κινηθούν στα επίπεδα του 2017 και ίσως παραπάνω, με τους ειδικούς να μιλούν για ένα συνεχώς αυξανόμενο κύμα πολιτών, που σπεύδουν να πετάξουν από πάνω τους ακίνητα και περιουσίες, αφού δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους. Οσοι φθάνουν στην πόρτα των ειρηνοδικείων δηλώνουν αμετάκλητα ότι δεν θέλουν να φθάσει σε αυτούς κανένα ακίνητο από καμία κληρονομιά.

 

ΧΡΕΗ ΚΑΙ ΦΟΡΟΙ. Πολλοί όχι μόνο φοβούνται να κληρονομήσουν αλλά και το απεύχονται. ΕΝΦΙΑ, φόρος κληρονομιάς, τέλος ακίνητης περιουσίας, τεκμήριο κατοικίας, χρέη που συνήθως έχουν αφήσει οι αποβιώσαντες σε Εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες, ΟΤΑ συνιστούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που δεν θέλουν με τίποτα να πιουν οι κληρονόμοι.

Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου οι φόροι μαζί με τα χρέη που θα πρέπει να πληρώσουν υπερβαίνουν ακόμη και την αξία της περιουσίας που κληρονομούν. Για τον λόγο αυτόν επιλέγουν να την αφήσουν στο κράτος προκειμένου να μην κληρονομήσουν μαζί με την περιουσία τα χρέη των συγγενών τους αλλά και να μη βρεθούν αντιμέτωποι με την επιβολή φόρων που αδυνατούν να πληρώσουν για ακίνητα τα οποία δύσκολα θα μπορέσουν να πουλήσουν.

Η αποποίηση της κληρονομιάς είναι ο εύκολος τρόπος για να διασφαλιστεί ο κληρονόμος από τα χρέη του κληρονομούμενου, από τις απαιτήσεις των δανειστών του ή ακόμη και από την υποχρέωση να φορτωθεί τα βάρη της φορολόγησης και της συντήρησης του ακινήτου. Αλλωστε, τα περισσότερα ελληνικά νοικοκυριά, κάτοχοι μικρής και μεσαίας ακίνητης περιουσίας, είναι χρεωμένα.

 

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ. Η αποποίηση από νομική άποψη είναι μονομερής δικαιοπραξία αμετάκλητη και γίνεται στον γραμματέα του δικαστηρίου της κληρονομιάς. Δικαίωμα αποποίησης έχει κάθε κληρονόμος, είτε εκ διαθήκης είτε εξ αδιαθέτου. Μόνο το Δημόσιο δεν μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομιά, η οποία περιέρχεται σε αυτό.

Η αποποίηση γίνεται με δήλωση στη γραμματεία του δικαστηρίου της κληρονομιάς, που είναι το Ειρηνοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου κατοικούσε ή διέμενε ο κληρονομούμενος.

Η προθεσμία προς αποποίηση είναι τετράμηνη και αρχίζει:

1. Από τον θάνατο του κληρονομούμενου (όταν δεν υπάρχει διαθήκη).

2. Από τη δημοσίευση της διαθήκης.

Εάν ο κληρονομούμενος είχε την κατοικία του στο εξωτερικό ή αν ο κληρονόμος διέμενε στο εξωτερικό, τότε η προθεσμία για την αποποίηση είναι ένα έτος. Η αποδοχή και η αποποίηση κληρονομιάς δεν μπορούν να γίνουν μερικώς, διαφορετικά είναι άκυρες. Οταν όμως κάποιος είναι κληρονόμος εκ διαθήκης και αποποιηθεί την εκ διαθήκης κληρονομιά που περιέρχεται σε αυτόν, μπορεί να είναι κληρονόμος εξ αδιαθέτου, ως πλησιέστερος εξ αίματος συγγενής τού κληρονομούμενου, δηλαδή μπορεί να αποποιηθεί την εκ διαθήκης και να δεχθεί την εξ αδιαθέτου κληρονομιά.