Σχέδια καταχωνιασμένα ανάμεσα σε βιβλία και ξεχασμένα σε συρτάρια έμεναν παραμερισμένα και εν πολλοίς άγνωστα. Φιγούρες, εικόνες και λόγια πάνω σε χαρτί και αποδοσμένα άλλοτε με σινική μελάνη ή υαλογράφο, άλλοτε με μεθοδικό κάψιμο με αναπτήρα – συνολικά 500 -, γεμάτα με τις εμμονές του δημιουργού τους: την ανθρώπινη ύπαρξη, τη μνήμη των τοπίων, τους τόπους της μνήμης, τη νύχτα και τις σκιές της, τον έρωτα και τα διαφορετικά του πρόσωπα. Είναι τα σχέδια του Νίκου Χουλιαρά που ανακάλυψε η ιστορικός τέχνης Ελισάβετ Πλέσσα στην έρευνα που έκανε μετά τον θάνατό του (2015) στο αρχείο του. Εκατόν είκοσι εννέα εξ αυτών που χρονολογούνται από τα φοιτητικά του χρόνια στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ώς και το 2011, κι ενώ είχαν αρχίσει να τον εγκαταλείπουν οι δυνάμεις του, παρουσιάζονται στην πλειονότητά τους για πρώτη φορά στην έκθεση «Στη νύχτα του χαρτιού: γνωστά και άγνωστα σχέδια του Νίκου Χουλιαρά» που εγκαινιάζεται την Τρίτη στην Πινακοθήκη Γκίκα του Μουσείου Μπενάκη.

Ο ίδιος ο καλλιτέχνης εμφανίζεται σε ένα σχέδιο εν ώρα περισυλλογής, σε ένα επόμενο την ώρα της δημιουργίας, όπως ο ίδιος σημειώνει, στο τρίτο της σειράς ασκεί αυτοκριτική και στο συνοδευτικό συννεφάκι γράφει «καλά πάω», για να κλείσει το τετράπτυχο με την ώρα της καταξίωσης: τη στιγμή που η τέχνη ως μια γυναίκα αρχαιοπρεπώς ντυμένη τού ρίχνει μια σφαλιάρα! Είναι μερικά μόνο από τα σχέδια τα οποία ανήκουν στη συλλογή της κόρης του Σοφίας και θα παρουσιαστούν με τον τρόπο που θα τα έβλεπε κάποιος σε ένα λονδρέζικο σπίτι, το ένα δίπλα στο άλλο, καλύπτοντας σχεδόν ολόκληρη την επιφάνεια των τοίχων του μικρού χώρου περιοδικών εκθέσεων της οικίας Χατζηκυριάκου – Γκίκα, στο ισόγειο. «Πρόκειται για σχέδια που διατηρούν την ανεμελιά της εποχής παράλληλα με τους βαθείς προβληματισμούς που απασχολούσαν τον Νίκο Χουλιαρά, από τα οποία δεν λείπει το χιούμορ. Ουσιαστικά, μέσα από αυτά ξεδιπλώνεται η ζωή του κι αποκαλύπτεται μια προσωπική πλευρά του, πιο γήινη, που επιβεβαιώνει ότι η ζωή και η ζωγραφική ήταν για εκείνον αλληλένδετες, αντιμετωπίζοντας και τις δύο ως σοβαρό παιχνίδι»

λέει στο «Νσυν» η ερευνήτρια του έργου του ζωγράφου, συγγραφέα και τραγουδοποιού, η οποία είχε επίσης επιμεληθεί και την αναδρομική του το 2011.

Για ποιο λόγο κρίθηκε σημαντικό να δούμε τα σχέδια του Νίκου Χουλιαρά επτά χρόνια μετά την αναδρομική του, έστω κι αν πρόκειται για άγνωστο υλικό; «Επειδή το σχέδιο ήταν ιδιαιτέρως σημαντικό στη δουλειά του» εξηγεί η Ελισάβετ Πλέσσα. «Ηταν σε διαρκή κίνηση, δούλευε τη νύχτα και μπορούσε επίσης να το κουβαλά εύκολα μαζί του για να καταγράφει τους φίλους του, τις γυναίκες που αγαπούσε, να σατιρίζει τον εαυτό του και την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα. Είχε κατά κάποιο τρόπο ρόλο φωτογραφίας στη ζωή του. Τα σχέδια του Χουλιαρά είναι αυτάρκεις δημιουργίες, μέσω των οποίων είχε τη δυνατότητα να πειραματίζεται με πολλές διαφορετικές τεχνικές. Είναι μια έκθεση πιο μικρής κλίμακας, πιο οικεία, που προσφέρει όμως νέο υλικό. Και μαζί με λίγα εξ αυτών που είχαν παρουσιαστεί στις πρώτες του εκθέσεις δίνεται η δυνατότητα στον επισκέπτη να επανεκτιμήσει το έργο του Χουλιαρά». Η έκθεση πλαισιώνεται από κατάλογο με πλούσιο ανέκδοτο φωτογραφικό υλικό και στο πλαίσιό της έχουν οργανωθεί πρόγραμμα ξεναγήσεων και συζητήσεις με φίλους του καλλιτέχνη.

INFO

Η έκθεση «Στη νύχτα του χαρτιού: γνωστά και άγνωστα σχέδια του Νίκου Χουλιαρά» εγκαινιάζεται την Τρίτη στις 20.00 στην Πινακοθήκη Γκίκα (Κριεζώτου 3). Εως 24 Νοεμβρίου