Η αλματώδης πορεία του ελληνικού τουρισμού σε αφίξεις την τελευταία οκταετία έχει άφθονους πατέρες (τους επιχειρηματίες του κλάδου, για παράδειγμα), τουλάχιστον δύο μητέρες (τη νυν και την πρώην υπουργό Τουρισμού) και αρκετούς υποεκτιμημένους εμπλεκομένους (τους εργαζομένους στα ξενοδοχεία, την εστίαση, την καθαριότητα, τους ταξιτζήδες και πολλούς ακόμα). Ο καθένας υποστηρίζει τη δική του συμβολή στο εγχείρημα, αλλά λίγοι αναγνωρίζουν τη συμβολή των άλλων. Και όμως, η επιτυχία του ελληνικού τουρισμού οφείλεται στην αντίθετη ακριβώς νοοτροπία που, για λίγο τουλάχιστον, ήταν κυρίαρχη: στις αρχές της κρίσης και λίγο μετά, η ελληνική στρατηγική στον τουρισμό είχε καθολική στήριξη και πολιτική συνέχεια.
Στο υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, οι συνεργάτες μου τόνιζαν περιπαιχτικά ότι συνεχώς έλεγα «πρέπει να καθίσουμε όλοι γύρω από το ίδιο τραπέζι». Ηταν – και παραμένει – προσωπική μου πεποίθηση ότι το μέλλον της ελληνικής ανάπτυξης δεν βρίσκεται στον τυφλό ανταγωνισμό των επιχειρήσεων, αλλά στη συνεχή συνεργασία όλων των φορέων που μπορούν να συμβάλλουν. Διότι πιστεύω βαθιά ότι οι λύσεις στα προβλήματα βρίσκονται πάντα ανάμεσά μας, αν είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε. Το είδαμε στην πράξη την ώρα που καιγόταν η Αθήνα και κάθε ξενοδόχος αντιμετώπιζε εκατοντάδες ακυρώσεις.
Η νοοτροπία που φέρνει όλους τους ενδιαφερομένους γύρω από ένα τραπέζι ονομάζεται διεθνώς «stakeholder community» και αφορά εκείνους που έχουν να κερδίσουν από μια δραστηριότητα, εκείνους που έχουν να χάσουν, αλλά κι εκείνους που προστατεύουν εμάς, το περιβάλλον και τον πολιτισμό μας από την ανεξέλεγκτη πλεονεξία της αγοράς.
Η συνεργασία όλων όσοι βρεθήκαμε γύρω από εκείνο το τραπέζι το 2010 οδήγησε στο να αυξήσουμε τις αφίξεις τουριστών στην Ελλάδα, στις πιο αντίξοες συνθήκες των τελευταίων δεκαετιών. Η βροχή ακυρώσεων από Βρετανούς και Γερμανούς εξισορροπήθηκε από νέες κρατήσεις Ρώσων, Τούρκων και Ισραηλινών. Από το 2010 και μετά, ο τουρισμός αυξάνεται κάθε χρόνο. Η επιτυχία δικαιολογείται από τη συνέχεια και τη συνέπεια που έδειξαν ο κλάδος και η πολιτική ηγεσία όλη αυτήν την περίοδο και οφείλεται σε όλους ανεξαιρέτως. Αποτελεί, δε, μάθημα, όχι μόνο για τις επόμενες γενιές πολιτικών και επιχειρηματιών, αλλά και για το κεντρικό πολιτικό σύστημα που εμμένει να κατακερματίζει τους Ελληνες όταν όλοι γνωρίζουμε ότι πετυχαίνουμε μόνο όταν γινόμαστε ένα.
Η ανάγκη για συνεργασία, όμως, γίνεται ευκολότερα αντιληπτή την ώρα της κρίσης και δυσκολότερα όταν τα πράγματα μοιάζει να πηγαίνουν καλά. Κι αν στοχεύω κάπου με την παρέμβασή μου, είναι ακριβώς στο να υπογραμμίσω ότι η συνέχεια και η συνέπεια είναι εξίσου αναγκαίες σήμερα.
Το σημερινό μείγμα ανάπτυξης του τουρισμού εμπεριέχει όλα τα στοιχεία μιας επερχόμενης κρίσης: oι αυξημένες αφίξεις αφήνουν λιγότερα και παίρνουν περισσότερα, το πολιτιστικό αποτύπωμα των επισκεπτών αρχίζει να επιβάλλεται στις τοπικές κοινωνίες, τα Airbnb ενώ συνέβαλαν άμεσα στη στήριξη ανθρώπων που βρίσκονταν στα όρια της επιβίωσης, αρχίζουν να αλλοιώνουν τις γειτονιές μας και να απομακρύνουν παραδοσιακές υπηρεσίες, αναγκαίες στην καθημερινότητά μας. Σε περιοχές όπως το Κουκάκι και η Καλλιθέα, αυξημένα ενοίκια και ασύδοτοι επισκέπτες «ξεριζώνουν» οικογένειες και επιχειρήσεις από τη γειτονιά τους. Οι προκλήσεις είναι σημαντικές. Χρειαζόμαστε νέες πολιτικές προτεραιότητες και μακρόπνοο στρατηγικό σχεδιασμό.
Και πάλι, όμως, οι λύσεις βρίσκονται ανάμεσά μας. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι όλοι μαζί μπορούμε να χαράξουμε την επόμενη εντυπωσιακή περίοδο του ελληνικού τουρισμού, φτάνει να δεχτούμε όλοι πόσο σημαντική είναι η συμβολή τού άλλου και να καθίσουμε πάλι γύρω από το ίδιο τραπέζι. Η πολιτική ηγεσία είναι αυτή που μπορεί και οφείλει να ηγηθεί μιας τέτοιας προσπάθειας.
Ο Παύλος Γερουλάνος είναι μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ, πρώην υπουργός