Το δημοψήφισμα της 30ής Σεπτεμβρίου στην ΠΓΔΜ αποτελεί μια πρωτόγνωρη διαδικασία για τη γείτονα χώρα. Οχι μόνο γιατί οι πολίτες της καλούνται να επιλέξουν αν θα αλλάξουν το όνομά της, αλλά γιατί πρόκειται για ένα δημοψήφισμα στο οποίο η μια πλευρά έχει κερδίσει από πολύ νωρίς το επικοινωνιακό παιχνίδι. Την ώρα που ο Ζόραν Ζάεφ διεξάγει μια στοχευμένη καμπάνια υπέρ του «ναι», με επίκεντρο την ενταξιακή πορεία των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ενωση, το «όχι» έχει μείνει χωρίς κύριο πολιτικό εκφραστή – ακόμα και οι δημοσκοπήσεις κάνουν λόγο για άνετη επικύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών, που θα ανοίξει τον δρόμο για τη συνταγματική αναθεώρηση.

Η απόφαση του VMRO να στηρίξει τη συμμετοχή στο δημοψήφισμα και την ψήφο κατά συνείδηση έδωσε επιπλέον πόντους στον κεντροαριστερό Πρωθυπουργό, που βλέπει ακόμα και τον μεγαλύτερο αντίπαλό του να υποκύπτει μπροστά στην παρέλαση των δυτικών παραγόντων. Το «όχι», πλέον, στηρίζεται μόνο από τους εθνικιστές, οι οποίοι, στις εσωτερικές διαδικασίες του VMRO πάλεψαν μέχρις εσχάτων στηρίζοντας την αποχή. Ομως ο Χρίστιαν Μίτσκοσκι επέλεξε τη δυτική πορεία της χώρας του – και αυτό οφείλεται εν πολλοίς και στις δικές του επαφές με τους διάσημους επισκέπτες στην ΠΓΔΜ. Και ήταν, αλήθεια, πολλοί αυτοί που ενίσχυσαν την προσπάθεια του Ζάεφ και στήριξαν το «ναι». Κι αυτό γιατί η πλειονότητα των Δυτικών βλέπει την επέκταση της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια ως απαραίτητο άνοιγμα για την αντιμετώπιση των γεωστρατηγικών προκλήσεων και του Προσφυγικού. Από την Ανγκελα Μέρκελ έως τους αμερικανούς υπουργούς και τον Ντόναλντ Τραμπ, όλοι έχουν έναν καλό λόγο να πουν για τον Ζάεφ, που με τη συμφωνία των Πρεσπών φέρνει την ΠΓΔΜ ένα βήμα πιο κοντά στην ευρωπαϊκή κοινότητα και τη βορειοατλαντική συμμαχία.

Η μαζική στήριξη προς τον Ζάεφ έγινε εμφανής και στην παρουσία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Βρίσκοντας βήμα στο Στρασβούργο, ο σκοπιανός πρωθυπουργός το είπε ξεκάθαρα και χωρίς περιστροφές: είναι ένας «Μακεδόνας» που θα κάνει τα πάντα για να εντάξει τη χώρα του στη Δύση. Κι αν αυτό σημαίνει πως το όνομά της πρέπει να αλλάξει, τότε είναι διατεθειμένος να συμβιβαστεί. Το αφήγημά του, στο οποίο δεν λείπουν οι αναφορές σε «μακεδονική» γλώσσα και ταυτότητα (για να πειστούν και οι πιο δύσπιστοι) πολλές φορές αγγίζει τις πιο ευαίσθητες χορδές, εντός και εκτός Σκοπίων: για τους εντός, όταν μιλάει για την πιθανότητα πολέμου και την πολιτική αποσταθεροποίηση μιας χώρας που μέχρι και πριν από μερικά χρόνια ζούσε σε κατάσταση εμφυλίου πολέμου. Για τους εκτός, όταν κάνει λόγο για πολίτες που είναι διατεθειμένοι να αλλάξουν τα διαβατήριά τους και να προβούν στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για να μπορούν να λογίζονται Δυτικοί. «Το δημοψήφισμα θα κρίνει τη δεύτερη ανεξαρτησία μας» είπε στο Στρασβούργο – και καταχειροκροτήθηκε. Οι τελευταίες εβδομάδες είναι ιδιαίτερα κρίσιμες για τον Ζάεφ, ο οποίος πρέπει να κρατήσει το μομέντουμ, για να αποφύγει αναποδιές της τελευταίας στιγμής. Οι οποίες, για τους αμερικανούς παράγοντες, μεταφράζονται σε ρωσική ανάμειξη.

Και στην Ελλάδα; Η διαφαινόμενη επικράτηση του «ναι», δεν αφήνει περιθώρια καθυστερήσεων. Με τον Πρόεδρο της Βουλής να εκτιμά πως η συμφωνία θα έρθει προς κύρωση τον Φεβρουάριο ή τον Μάρτιο, οι πρόωρες εκλογές μοιάζουν πιο κοντά από ποτέ. Γιατί το κοινό του Πάνου Καμμένου μπορεί να αντέξει πολλά, όχι όμως και την ψήφιση μιας συμφωνίας που περιέχει τον όρο Μακεδονία.